ŚRODKI ZAPACHOWE.
Środki zapachowe dzielimy na naturalne i sztuczne.
Do naturalnych zaliczamy: - środki zapachowe roślinne; - środki zapachowe zwierzęce.
Przykładem środków zapachowych roślinnych są olejki eteryczne. Olejki eteryczne są mieszaninami alkoholi, aldehydów, ketanów, estrów, węglowodorów nasyconych, aromatycznych, terpenów i laktonów.
Laktony są to estry wewnątrzcząsteczkowe powstałe z hydroksykwasów.
Olejki nie zawierają tłuszczów. Olejki są cieczami bezbarwnymi lub lekko zabarwionymi, są to ciecze lotne, posiadają charakterystyczny zapach. Olejki mogą znajdować się w różnych częściach roślin (np. w kwiatach, łodygach, korzeniach, liściach. Olejki używane są: - w kosmetyce do otrzymywania esencji, perfum, wód kwiatowych i kolońskich; - w lecznictwie do inhalacji, masażu, aromatoterapii.
Do środków zapachowych zwierzęcych zaliczamy piżmo, ambrę i cybet.
Olejki eteryczne otrzymuje się (wydobywa się) pięcioma sposobami: - destylacja wodna; - destylacja z parą wodną; - metoda ekstrakcji (wypłukiwanie za pomocą rozpuszczalników np. alkoholu etylowego i eteru naftowego; - za pomocą wytłaczania przy użyciu tzw. pras hydraulicznych; - wykorzystuje się tzw. zjawisko absorpcji (jest to pochłanianie gazów, cieczy lub ciał stałych całą objętością absorbenta, absorbentem może być np. smalec.
Rozdrobniony surowiec zagniata się ze smalcem i w szczelnie zamkniętych naczyniach przechowuje się przez parę tygodni. Otrzymuje się tzw. pomadę. Na rozdrobnioną pomadę działa się spirytusem i po jakimś czasie otrzymuje się tzw. esencję (olejek w spirytusie).
Środki zapachowe w dużym stężeniu posiadają nieprzyjemny zapach. W minimalnych ilościach charakteryzują się dość przyjemnym zapachem i są używane jako utrwalacze zapachu. Do środków zapachowych sztucznych zaliczamy najczęściej estry i niektóre alkohole aromatyczne..
Otrzymywanie esencji.
Esencje można otrzymywać dwoma sposobami: - z pomad; - rozpuszczając odpowiednie olejki w spirytusie.
Perfumy otrzymuje się prze zmieszanie kilku esencji, do tego dodaje się czysty olejek, dodaje się również w małych ilościach olejku zwierzęcego i otrzymaną mieszaninę w zamkniętych naczyniach przechowuje się od 1 do 2 miesięcy często mieszając lub wstrząsając. W wymienionej mieszaninie zachodzą różne procesy fizykochemiczne. Do perfum nie dodaje się wody.
Do znanych olejków zaliczamy np.: - olejek różany; - konwaliowy; - miętowy, - jaśminowy; - pinia; - fiołkowy; -bzowy; - waniliowy, - ananasowy, - frezjowy; - z magnolii, - lawendowy,
pomarańczowy,
cytrynowy
bergamonowy należą do olejków cytrusowych.
rozmarynowy
Woda kolońska jest alkoholem lub wodnoalkoholowym roztworem olejków cytrusowych. Ma właściwości odświeżające, odkażające.
Wody kwiatowe posiadają określony zapach występujący w przyrodzie. Jest to wodno alkoholowy roztwór, ma więcej naturalnych olejków zapachowych. Dodaje się olejki zwierzęce jako utrwalacze zapachu.
Otrzymywanie perfum:
6 cm3 alkoholu - spirytusu
5 kropli wybranego olejku
3 krople dowolnego 6-go olejku.
Woda kolońska:
4 cm3 wody destylowanej
6 cm3 spirytusu
4 krople olejku pomarańczowego
2 krople olejku cytrynowego
1 kropla olejku rozmarynowego
1 krople olejku bergamotowego
Najpierw odmierzyć spirytus, dodać poszczególne olejki, następnie rozmieszać, dodać wodę.
Płyny kosmetyczne służą do pielęgnacji skóry. Są wodnymi lub wodno- alkoholowymi roztworami różnych substancji.
Surowce płynów kosmetycznych.
woda destylowana H2O
alkohol etylowy C2H5OH rozpuszczalniki
gliceryna C3H5(OH)3
glikopropylenowy (alkohol dipropylenowy)
metanol (alkohol cykliczny jako środek kojący i chłodzący) sorbit C6H8(OH)6
tymol (fenol) - ma właściwości bakteriobójcze ściągające
kamfora (ketony cykliczne) ma właściwości rozgrzewające
kwasy - borowy H3BO3
cytrynowy
mlekowy
winowy
salicylowy
Sole: - czteroboran sodu (boraks NA2B4O7; - mydło C17H35COONa stearynian sodu; - ałuny (sole podwójne - siarczany podwójne) mają właściwości tamujące krew i ściągajace.
Wyciągi ziołowe
Pyłki kwiatowe (w skład pyłków wchodzą wit. B1, B2, B12, C, E, D) aminokwasy, enzymy
Wyciąg z alg
Wyciąg z korzenia rzeń- szenia
Tłuszcze- olej kokosowy; - olej palmowy (to tłuszcze proste; - lecytyna ( tłuszcz. złożony)
Konserwanty np. niposol, nipagina - pochodne kwasu benzoesowego
Alatonina - pochodne kwasu moczowego zmiękcza, wygładza skórę
Tanina (garbnik) - właściwości ściągające
Lanoina (wosk wełny owczej)
Siarka
Balsam peruwiański
Środki zapachowe.
Płyny kosmetyczne dzielimy na:
płyny oczyszczające zawierają; boraks, kwas salicylowy, lecytyny (skóra sucha)
płyny pobudzajace (kamfora) do cery dojrzałej
płyny chłodzące po opalaniu (mentol, hamamelis, chlorotynol)
płyny odżywcze (pyłki kwiatowe, wyciągi ziołowe, wyciągi z korzenia rzeń-szeńia i alg)
płuny specialne - do rąk; - do paznokci; - po goleniu; - do jamy ustnej; - do higieny intymnej; - antyperspiranty.
Otrzymywanie płynu kosmetycznego do rąk: płyn kosmetyczny do rąk zawiera 25% C2H5Oh, 5% C3H5(OH)3, 2% kwasu cytrynowego , 68% H2O. Obliczyć ile gram poszczególnych składników należy odważyć aby otrzymać 15 g płynu. Kwas cytrynowy rozpuszczamy w wodzie, następnie dodajemy alkohol i glicerynę i olejek eteryczny.
Płyn przeciwpotowy :
10 cm3 wody; 0.1 g kwasu borowego; 0,1 kwasu winowego; 0,5 g ałunu glinowo potasowego; 4 cm3 alkoholu
Ciała stałe zważyć, dodać do wody, na końcu dodać alkohol.
Otrzymywanie płynu po goleniu i przeciwtrądzikowego: 0,5 g kwasu borowego; 0,1 g kwasu cytrynoego; 3 cm3 kwasu mlekowego; 20 cm3 H2O destylowanej; 4 cm3 spirytusu; 2 krople olejku miętowego. Najpierw woda, potem ważymy substancje, potem spirytus, 2 krople.
Płyn przeciwtrądzikowy: 0,1 g rozdrobniona siarka; 0,2 g boraks; 20 cm3 H20 destylowanej; 3 cm3 alkohol etylowy; 2 krople olejku lawendowego.
Zioła mające zastosowanie w kosmetyce, ogólna charakterystyka.
Do ziół mających zastosowanie w kosmetyce należą: - kwiat i szyszki chmielu; - liście brzozy i pokrzywy; - kłącze tataraku (hamuje wypadanie włosów); - liść szałwi; - korzeń łopianu = głównie są używane do pielęgnacji włosów; -ziele skrzypu (właściwości wysuszające); - rumianek (rozjaśnia)
Do innych ziół mających zastosowanie w kosmetyce należą: - bratek; - aloes; - arnika; -rozmaryn; - krwawnik; - kozieradka; - melisa; - kwiaty lipy; - kwiat nagietka; - siemię lniane; - algi; - liście mięty; - kasztanowiec; - dziurawiec.
Zioła stosowane są głównie w postaci wyciągu, następnie naparu, wywaru, nalewki.
Nalewkę przygotowuje się w sposób taki- zalewamy zioła spirytusem i pozostawiamy na minimum 7 dni. Zioła zawierają w sobie następujace składniki: śluzy, azulany, garbniki, saponiny, związki krzemu, flawonoidy, pektyny, sole mineralne.
Śluzy - działają łagodząco, zmiękczają, powodują odświeżanie skóry. Mogą być używane jako środek zagęszczający. Azulany działają przeciwzapalnie, hamują rozwój bakterii. Garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie, uszczelniająco na naczynka włosowate. Saponiny pobudzają krążenie, powodują pienienie roztworów (do skóry starszej). Związki krzemu (np. skrzyp) działają uszczelniająco na naczynka włosowate, poprawiają jędrność skóry, polepszają ukrwienie. Flawonoidy działają podobnie jak związki krzemu, zapobiegają kruchości naczynek, zapobiegają utlenianiu wit. C.
KOSMETYKI DO MYCIA I PIELĘGNACJI WŁOSÓW.
Trzon włosa zbudowany jest z białka zwanego keratyną. Składa się ona z 18 aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym. Keratyna ludzka zawiera około 20% cystyny która powstaje z cysteiny. Keratyna ma budowę włóknistą, tworzy długie łańcuchy które mogą być zwinięte spiralnie lub połączone na krzyż przy użyciu wiązań dwusiarczkowych. To wiązanie dwusiarczkowe decyduje o sprężystości i elastyczności włosa. O elastyczności włosa decyduje obecność wody, zdrowy włos powinien zawierać jej 10%. Objawem naruszenia równowagi wodno tłuszczowej włosa jest:
nadmierne przetłuszczanie włosów
wysuszenie włosów
czynniki powodujące naruszenie równowagi wodno tłuszczowej włosa to: suszenie, promienie UV, farbowanie, rozjaśnianie, trwała, klimat itd.
Do substancji które powoduję niejako „sklejanie” wiązań należą:
kolagen
elastyna
kazeina
Można stosować do włosów suchych różne maseczki np.: ½ buteleczki olejku rycynowego, 2 dag drożdży, 1 żółtko, parę kropli witaminy A + E, sok z ½ cytryny (duża łyżka). Wszystko wymieszać, powstaje papka którą się wciera we włosy, wkłada się czepek i trzyma około godziny.
Do włosów przetłuszczających się: 2 łyżeczki olejku rycynowego, 3 łyżki wywaru z 1 torebki skrzypu, 2 krople witaminy A, 5 kropli gliceryny, 1 żółtko.
Do najbardziej znanych środków fryzjerskich zaliczamy:
szampony
odżywki
lakiery
pianki
żele
maseczki
płyny przeciwłupieżowe
farby
płyny do rozjaśniania
płyny do trwałej
Ważniejsze składniki szamponów:
myjący i pieniący
hamujący nadmierne wysuszenie
konserwujące
zapachowe
barwniki
wyciągi ziołowe
kazeinę, kolagen, elastynę
ekstrakty z żółtka
środki klarujące (alkohol etylowy, butylowy)
preparaty siarkowe
witaminy A,E,F,B5,B6
woda pokrzywowa: nalewka z pokrzywy 8cm3, alkohol etylowy 3cm3, woda destylowana 10 cm3, gliceryna 2cm3, kwas cytrynowy 0,4g.
KOSMETYKI DO HIGIENY JAMY USTNEJ
Higiena jamy ustnej należy do zabiegów pielęgnacyjnych i profilaktycznych. Do preparatów do higieny jamy ustnej należą: - pasty do zębów, - płyny do płukania i odświeżania, - żele, - nici dentystyczne.
Wymagania stawiane pastom do zębów: - muszą być nieszkodliwe dla organizmu, - muszą mieć skład, który nie ściera szkliwa, - powinny neutralizować powstałe kwasy i usuwać zanieczyszczenia, - powinny mieć odpowiedni smak i dawać uczucie świeżości.
Składniki występujące w pastach do zębów: jest 8 typów rodzajów składników, które muszą wchodzić w skład pasty:
substancje ścierne: -węglan wapnia, - węglan magnezu, - wodorofosforan wapnia, - bardzo rozdrobniona krzemionka
substancje powierzchniowo czynne: - bardzo rozdrobnione mydło, - laurylosiarczan sodu
substancje lecznicze: - związki fluoru, - ekstrakty ziołowe (z szałwi, krwawnika, rumianku), - azuleny jako substancje bakteriobójcze, - sól kuchenne (wybiela, wł. Lecznicze)
substancje smakowo zapachowe: - sorbit, - sacharyna (to nie jest cukier), - mentol, anyż, - olejek miętowy, - zapachy owocowe (w pastach dla dzieci)
substancje żelujące: - są nimi pochodne celulozy np. metyloceluloza, metyloetyloceluloza
konserwanty: są nimi pochodne kwasu benzoesowego np. nipasol, nipagina
środki zapobiegające wysychaniu pasty: - gliceryna, - sorbit
środki wybielające i barwiące: wybielające: - chloran i nadchloran sodu, - nadtlenek wodoru, - pochodne kumaryny, barwiące: chlorofil jako barwnik naturalny.