ŚRODKI ZAPACHOWE.

Środki zapachowe dzielimy na naturalne i sztuczne.

Do naturalnych zaliczamy: - środki zapachowe roślinne; - środki zapachowe zwierzęce.

Przykładem środków zapachowych roślinnych są olejki eteryczne. Olejki eteryczne są mieszaninami alkoholi, aldehydów, ketanów, estrów, węglowodorów nasyconych, aromatycznych, terpenów i laktonów.

Laktony są to estry wewnątrzcząsteczkowe powstałe z hydroksykwasów.

Olejki nie zawierają tłuszczów. Olejki są cieczami bezbarwnymi lub lekko zabarwionymi, są to ciecze lotne, posiadają charakterystyczny zapach. Olejki mogą znajdować się w różnych częściach roślin (np. w kwiatach, łodygach, korzeniach, liściach. Olejki używane są: - w kosmetyce do otrzymywania esencji, perfum, wód kwiatowych i kolońskich; - w lecznictwie do inhalacji, masażu, aromatoterapii.

Do środków zapachowych zwierzęcych zaliczamy piżmo, ambrę i cybet.

Olejki eteryczne otrzymuje się (wydobywa się) pięcioma sposobami: - destylacja wodna; - destylacja z parą wodną; - metoda ekstrakcji (wypłukiwanie za pomocą rozpuszczalników np. alkoholu etylowego i eteru naftowego; - za pomocą wytłaczania przy użyciu tzw. pras hydraulicznych; - wykorzystuje się tzw. zjawisko absorpcji (jest to pochłanianie gazów, cieczy lub ciał stałych całą objętością absorbenta, absorbentem może być np. smalec.

Rozdrobniony surowiec zagniata się ze smalcem i w szczelnie zamkniętych naczyniach przechowuje się przez parę tygodni. Otrzymuje się tzw. pomadę. Na rozdrobnioną pomadę działa się spirytusem i po jakimś czasie otrzymuje się tzw. esencję (olejek w spirytusie).

Środki zapachowe w dużym stężeniu posiadają nieprzyjemny zapach. W minimalnych ilościach charakteryzują się dość przyjemnym zapachem i są używane jako utrwalacze zapachu. Do środków zapachowych sztucznych zaliczamy najczęściej estry i niektóre alkohole aromatyczne..

Otrzymywanie esencji.

Esencje można otrzymywać dwoma sposobami: - z pomad; - rozpuszczając odpowiednie olejki w spirytusie.

Perfumy otrzymuje się prze zmieszanie kilku esencji, do tego dodaje się czysty olejek, dodaje się również w małych ilościach olejku zwierzęcego i otrzymaną mieszaninę w zamkniętych naczyniach przechowuje się od 1 do 2 miesięcy często mieszając lub wstrząsając. W wymienionej mieszaninie zachodzą różne procesy fizykochemiczne. Do perfum nie dodaje się wody.

Do znanych olejków zaliczamy np.: - olejek różany; - konwaliowy; - miętowy, - jaśminowy; - pinia; - fiołkowy; -bzowy; - waniliowy, - ananasowy, - frezjowy; - z magnolii, - lawendowy,

• pomarańczowy,

• cytrynowy

• bergamonowy należą do olejków cytrusowych.

• rozmarynowy

Woda kolońska jest alkoholem lub wodnoalkoholowym roztworem olejków cytrusowych. Ma właściwości odświeżające, odkażające.

Wody kwiatowe posiadają określony zapach występujący w przyrodzie. Jest to wodno alkoholowy roztwór, ma więcej naturalnych olejków zapachowych. Dodaje się olejki zwierzęce jako utrwalacze zapachu.

Otrzymywanie perfum:

6 cm³ alkoholu - spirytusu

5 kropli wybranego olejku

3 krople dowolnego 6-go olejku.

Woda kolońska:

4 cm³ wody destylowanej

6 cm³ spirytusu

4 krople olejku pomarańczowego

2 krople olejku cytrynowego

1 kropla olejku rozmarynowego

1 krople olejku bergamotowego

Najpierw odmierzyć spirytus, dodać poszczególne olejki, następnie rozmieszać, dodać wodę.

Płyny kosmetyczne służą do pielęgnacji skóry. Są wodnymi lub wodno- alkoholowymi roztworami różnych substancji.

Surowce płynów kosmetycznych.

1. woda destylowana H₂O

2. alkohol etylowy C₂H₅OH rozpuszczalniki

3. gliceryna C₃H₅(OH)₃

4. glikopropylenowy (alkohol dipropylenowy)

5. metanol (alkohol cykliczny jako środek kojący i chłodzący) sorbit C₆H₈(OH)₆

6. tymol (fenol) - ma właściwości bakteriobójcze ściągające

7. kamfora (ketony cykliczne) ma właściwości rozgrzewające

8. kwasy - borowy H₃BO₃

• cytrynowy

• mlekowy

• winowy

• salicylowy

9. Sole: - czteroboran sodu (boraks NA₂B₄O₇; - mydło C₁₇H₃₅COONa stearynian sodu; - ałuny (sole podwójne - siarczany podwójne) mają właściwości tamujące krew i ściągajace.

10. Wyciągi ziołowe

11. Pyłki kwiatowe (w skład pyłków wchodzą wit. B₁, B₂, B₁₂, C, E, D) aminokwasy, enzymy

12. Wyciąg z alg

13. Wyciąg z korzenia rzeń- szenia

14. Tłuszcze- olej kokosowy; - olej palmowy (to tłuszcze proste; - lecytyna ( tłuszcz. złożony)

15. Konserwanty np. niposol, nipagina - pochodne kwasu benzoesowego

16. Alatonina - pochodne kwasu moczowego zmiękcza, wygładza skórę

17. Tanina (garbnik) - właściwości ściągające

18. Lanoina (wosk wełny owczej)

19. Siarka

20. Balsam peruwiański

21. Środki zapachowe.

Płyny kosmetyczne dzielimy na:

1. płyny oczyszczające zawierają; boraks, kwas salicylowy, lecytyny (skóra sucha)

2. płyny pobudzajace (kamfora) do cery dojrzałej

3. płyny chłodzące po opalaniu (mentol, hamamelis, chlorotynol)

4. płyny odżywcze (pyłki kwiatowe, wyciągi ziołowe, wyciągi z korzenia rzeń-szeńia i alg)

5. płuny specialne - do rąk; - do paznokci; - po goleniu; - do jamy ustnej; - do higieny intymnej; - antyperspiranty.

Otrzymywanie płynu kosmetycznego do rąk: płyn kosmetyczny do rąk zawiera 25% C₂H₅Oh, 5% C₃H₅(OH)₃, 2% kwasu cytrynowego , 68% H₂O. Obliczyć ile gram poszczególnych składników należy odważyć aby otrzymać 15 g płynu. Kwas cytrynowy rozpuszczamy w wodzie, następnie dodajemy alkohol i glicerynę i olejek eteryczny.

Płyn przeciwpotowy :

10 cm³ wody; 0.1 g kwasu borowego; 0,1 kwasu winowego; 0,5 g ałunu glinowo potasowego; 4 cm³ alkoholu

Ciała stałe zważyć, dodać do wody, na końcu dodać alkohol.

Otrzymywanie płynu po goleniu i przeciwtrądzikowego: 0,5 g kwasu borowego; 0,1 g kwasu cytrynoego; 3 cm³ kwasu mlekowego; 20 cm³ H₂O destylowanej; 4 cm³ spirytusu; 2 krople olejku miętowego. Najpierw woda, potem ważymy substancje, potem spirytus, 2 krople.

Płyn przeciwtrądzikowy: 0,1 g rozdrobniona siarka; 0,2 g boraks; 20 cm³ H₂0 destylowanej; 3 cm³ alkohol etylowy; 2 krople olejku lawendowego.

Zioła mające zastosowanie w kosmetyce, ogólna charakterystyka.

Do ziół mających zastosowanie w kosmetyce należą: - kwiat i szyszki chmielu; - liście brzozy i pokrzywy; - kłącze tataraku (hamuje wypadanie włosów); - liść szałwi; - korzeń łopianu = głównie są używane do pielęgnacji włosów; -ziele skrzypu (właściwości wysuszające); - rumianek (rozjaśnia)

Do innych ziół mających zastosowanie w kosmetyce należą: - bratek; - aloes; - arnika; -rozmaryn; - krwawnik; - kozieradka; - melisa; - kwiaty lipy; - kwiat nagietka; - siemię lniane; - algi; - liście mięty; - kasztanowiec; - dziurawiec.

Zioła stosowane są głównie w postaci wyciągu, następnie naparu, wywaru, nalewki.

Nalewkę przygotowuje się w sposób taki- zalewamy zioła spirytusem i pozostawiamy na minimum 7 dni. Zioła zawierają w sobie następujace składniki: śluzy, azulany, garbniki, saponiny, związki krzemu, flawonoidy, pektyny, sole mineralne.

Śluzy - działają łagodząco, zmiękczają, powodują odświeżanie skóry. Mogą być używane jako środek zagęszczający. Azulany działają przeciwzapalnie, hamują rozwój bakterii. Garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie, uszczelniająco na naczynka włosowate. Saponiny pobudzają krążenie, powodują pienienie roztworów (do skóry starszej). Związki krzemu (np. skrzyp) działają uszczelniająco na naczynka włosowate, poprawiają jędrność skóry, polepszają ukrwienie. Flawonoidy działają podobnie jak związki krzemu, zapobiegają kruchości naczynek, zapobiegają utlenianiu wit. C.

KOSMETYKI DO MYCIA I PIELĘGNACJI WŁOSÓW.

Trzon włosa zbudowany jest z białka zwanego keratyną. Składa się ona z 18 aminokwasów połączonych wiązaniem peptydowym. Keratyna ludzka zawiera około 20% cystyny która powstaje z cysteiny. Keratyna ma budowę włóknistą, tworzy długie łańcuchy które mogą być zwinięte spiralnie lub połączone na krzyż przy użyciu wiązań dwusiarczkowych. To wiązanie dwusiarczkowe decyduje o sprężystości i elastyczności włosa. O elastyczności włosa decyduje obecność wody, zdrowy włos powinien zawierać jej 10%. Objawem naruszenia równowagi wodno tłuszczowej włosa jest:

• nadmierne przetłuszczanie włosów

• wysuszenie włosów

czynniki powodujące naruszenie równowagi wodno tłuszczowej włosa to: suszenie, promienie UV, farbowanie, rozjaśnianie, trwała, klimat itd.

Do substancji które powoduję niejako „sklejanie” wiązań należą:

• kolagen

• elastyna

• kazeina

Można stosować do włosów suchych różne maseczki np.: ½ buteleczki olejku rycynowego, 2 dag drożdży, 1 żółtko, parę kropli witaminy A + E, sok z ½ cytryny (duża łyżka). Wszystko wymieszać, powstaje papka którą się wciera we włosy, wkłada się czepek i trzyma około godziny.

Do włosów przetłuszczających się: 2 łyżeczki olejku rycynowego, 3 łyżki wywaru z 1 torebki skrzypu, 2 krople witaminy A, 5 kropli gliceryny, 1 żółtko.

Do najbardziej znanych środków fryzjerskich zaliczamy:

• szampony

• odżywki

• lakiery

• pianki

• żele

• maseczki

• płyny przeciwłupieżowe

• farby

• płyny do rozjaśniania

• płyny do trwałej

Ważniejsze składniki szamponów:

• myjący i pieniący

• hamujący nadmierne wysuszenie

• konserwujące

• zapachowe

• barwniki

• wyciągi ziołowe

• kazeinę, kolagen, elastynę

• ekstrakty z żółtka

• środki klarujące (alkohol etylowy, butylowy)

• preparaty siarkowe

• witaminy A,E,F,B5,B6

woda pokrzywowa: nalewka z pokrzywy 8cm3, alkohol etylowy 3cm3, woda destylowana 10 cm3, gliceryna 2cm3, kwas cytrynowy 0,4g.

KOSMETYKI DO HIGIENY JAMY USTNEJ

Higiena jamy ustnej należy do zabiegów pielęgnacyjnych i profilaktycznych. Do preparatów do higieny jamy ustnej należą: - pasty do zębów, - płyny do płukania i odświeżania, - żele, - nici dentystyczne.

Wymagania stawiane pastom do zębów: - muszą być nieszkodliwe dla organizmu, - muszą mieć skład, który nie ściera szkliwa, - powinny neutralizować powstałe kwasy i usuwać zanieczyszczenia, - powinny mieć odpowiedni smak i dawać uczucie świeżości.

Składniki występujące w pastach do zębów: jest 8 typów rodzajów składników, które muszą wchodzić w skład pasty:

1. substancje ścierne: -węglan wapnia, - węglan magnezu, - wodorofosforan wapnia, - bardzo rozdrobniona krzemionka

2. substancje powierzchniowo czynne: - bardzo rozdrobnione mydło, - laurylosiarczan sodu

3. substancje lecznicze: - związki fluoru, - ekstrakty ziołowe (z szałwi, krwawnika, rumianku), - azuleny jako substancje bakteriobójcze, - sól kuchenne (wybiela, wł. Lecznicze)

4. substancje smakowo zapachowe: - sorbit, - sacharyna (to nie jest cukier), - mentol, anyż, - olejek miętowy, - zapachy owocowe (w pastach dla dzieci)

5. substancje żelujące: - są nimi pochodne celulozy np. metyloceluloza, metyloetyloceluloza

6. konserwanty: są nimi pochodne kwasu benzoesowego np. nipasol, nipagina

7. środki zapobiegające wysychaniu pasty: - gliceryna, - sorbit

8. środki wybielające i barwiące: wybielające: - chloran i nadchloran sodu, - nadtlenek wodoru, - pochodne kumaryny, barwiące: chlorofil jako barwnik naturalny.

---