PALINOLOGIA

Corocznie w porze kwitnienia tysiące pyłków i zarodników roślin dostaje się do atmosfery, aby po pewnym czasie  opaść na ziemię. Ziarenka pyłków są bardzo odporne na zniszczenie - posiadają niezmiernie twardą skorupkę zwaną egzyną, zbudowaną z bardzo odpornych substancji - sporopolenin i mogą przetrwać dziesiątki tysięcy lat. Laboratoryjne próby dowiodły, że nie ulegają one zniszczeniu nawet przy ogrzaniu do 300°C oraz przy traktowaniu stężonymi kwasami i zasadami. Dla kryminalistyki największe znaczenie ma zaś fakt, iż ziarenka i zarodniki danej rośliny mają swój specyficzny kształt pozwalający na ich identyfikację. W badaniach palinologii kryminalistycznej (pierwsi tej nazwy użyli H.A. Hide i D.A. Wiliams już w 1945 roku) wykonuje się przede wszystkim analizę pyłku osadzonego na odzieży w celu określenia miejsca lub czasu zetknięcia osoby z roślinnością.

Szczególny nacisk kładziony jest na dokładne poznanie struktury i rzeźby (skulptury) ściany ziaren. Badania dowiodły, że próbki pochodzące z terenu o określonej roślinności różnią się od próbek z terenu o podobnej roślinności. Możliwe jest np. określenie przybliżonej pory roku pochówku ciała, jeśli znamy terminy pylenia poszczególnych gatunków.

przypadek Graeme'a Thorne

Rys. - Graeme Thorne

Aby zilustrować, jak pomocna może być palinologia w rozwiązywaniu spraw kryminalnych, opowiemy o porwaniu w 1960 roku małego Graeme'a Thorne.  Na przedmieściach Sydnej mieszkali Bazil i Freda Thorne wraz z 8-letnim synem Graeme. W 1960 roku dopisało im szczęście - na loterii państwowej wygrali 100 tys. funtów australijskich. Niestety, wygrana ta okazała się przekleństwem.   7 lipca tego roku uprowadzono małego Graeme. Nieznany mężczyzna zadzwonił z żądaniem okupu. Był to ostatni kontakt z porywaczem. 16 sierpnia znaleziono w Seaford ciało Graeme'a owinięte w pled. Badania wykazały, że dziecko zostało pobite i uduszone zaraz po porwaniu. Przystąpiono do szukania mordercy.Oprócz całej masy analiz, jaką wówczas wykonano (m. innymi znaleziono na pledzie ślady czerwonej murarskiej zaprawy) poproszono również o wykonanie badań botanicznych. Dr Joyce Vickery - z National Herbarium rozpoznała m. innymi dwa gatunki, które odegrały ogromną rolę w zidentyfikowaniu miejsca zdarzenia.

Były to dwa cyprysy - rzekomy (ozdobny, hodowany w ogródkach) "Cyprys sawara" (chamaecyparis pisifera) oraz prawdziwy cyprys cupressus glabra. nasion było zbyt dużo, aby można mówić o przypadkowym ich dostaniu się na pled. Policji nie pozostało nic innego, niż poszukać domku z czerwoną zaprawą, wokół którego rosną dwa cyprysy - ozdobny i prawdziwy (bynajmniej nie jest to często spotykane). Policjanci z Clontarf znaleźli taki dom. Był to "strzał w przysłowiową dziesiątkę". Pomimo iż sprawca wyprowadził się już z budynku, nie umknął sprawiedliwości.  Niejaki Stephen Bradley przyznał się do uprowadzenia i zamordowania Graeme. 

Słowniczek

Palinologia (gr. palýnein 'posypywać; zraszać' od pále 'mąka; pył) dział botaniki, zajmujący się badaniem ziaren, pyłku i zarodników roślin (także kopalnych).

Z życia wzięte

Jedną z najgłośniejszych analiz pyłków jaką przeprowadzono jest niewątpliwie badanie Całunu Turyńskiego. W latach 1972 oraz 1978 Max Frei pobrał za pomocą taśmy adhezyjnej (czyli przylepnej) próbki do badań palinologicznych. Udało mu się określić przynależność gatunkową aż 58 roślin. Jako że głównym powodem badania była chęć przebadania miejsc w których przebywał Całun, sporządzono zestawienie względem lokacji geograficznych. I tak: 17 - Francja, lub Włochy, 18 - basen śródziemnomorski, 13 - Istambuł i jego okolice, 18 - stepy Anatolii, 45 - Jerozolima, 22 - Iran, 7 - Arabia,  6 - Sahara,  9 - Afryka Północna Wśród pyłków były m. innymi:  Leszczyna (coryllus avellana)  oraz występującą głównie w regionie Morza Śródziemnego  Phylirea angus Analiza ta wywołała szeroki oddźwięk w środowisku osób zajmujących się analizą pyłków. Maxowi Frei zarzucono, iż nie podał ilości pyłków danych gatunków, jakie znalazł na Całunie. Kontrowersje budzi także dokładność identyfikacji - nawet najwięksi specjaliści ograniczają się często do podawania określeń "typu ..", Frei zaś rozpoznał poszczególne gatunki. Dziwi także brak w tym zestawieniu pyłków roślin, którymi zazwyczaj przybiera się kościoły - dębu (Quercus) oraz oliwki (olea). Także brak roślin trawiastych poza ryżem i żytem.

---