BUDOWA I CZYNNOŚĆ UKŁADU MIĘŚNIOWEGO

Mięśnie dzielimy na:

- szkieletowe (40% masy ciała u mężczyzn, 30% masy ciała u kobiet)

- gładkie (jelita)

- sercowy (400 g u mężczyzn, 300 g u kobiet)

Mięsień poprzecznie prążkowany, czyli szkieletowy, jest zbudowany z wielu tysięcy komórek mięśniowych tworzących pęczki. W zależności od długości samego mięśnia, jego komórki mają od kilku milimetrów do ok. 50 cm długości. Na obu końcach komórki mięśniowe są przyczepione do ścięgien.

KOMÓRKA MIĘŚNIOWA - otoczona jest sarkolemą - pobudliwą błoną komórkową. Wnętrze komórki wypełnia sarkoplazma i pęczki włókienek mięśniowych.

Jednostkę strukturalną mięśnia szkieletowego stanowi włókno mięśniowe.

Pojedyncze włókno mięśnia szkieletowego jest zbudowane z wielu drobnych, podłużnych, równolegle ułożonych, kurczliwych włókienek mięśniowych, zwanych MIOFIBRYLAMI. Stanowią one aparat kurczowy mięśni. Miofibryle składają się z jeszcze mniejszych jednostek, zwanych MIOFILAMENTAMI. Grubsze miofilamenty są zbudowane z białka MIOZYNY, natomiast cieńsze z AKTYNY. Miofilamenty miozowe i aktynowe są ułożone wzdłuż włókien mięśniowych na przemian. Regularny układ zachodzących na siebie miofilamentów daje charakterystyczny efekt prążkowania. Warstwy aktynowych i miozynowych miofilamentów tworzą SARKOMETR.

SARKOMERY - to jednostki morfologiczno-czynnościowe aparatu kurczliwego mięśnia poprzecznie prążkowanego.

AKTYWIZACJA KANAŁÓW SODOWYCH - może wystąpić jeżeli potencjał błonowy komórki zostanie przesunięty powyżej wartości progowej - ok. 65 mV.

Skurcz pojedynczy i tężcowy

SKURCZ POJEDYŃCZY

Pojedyncze pobudzenie błony komórki mięśniowej przejawia się potencjałem czynnościowym trwającym kilka milisekund. To pobudzenie wyzwala pojedynczy skurcz, na którego wykresie można wyróżnić:

- ramię wstępujące,

- szczyt,

- ramię zstępujące.

Całkowity czas trwania skurczu pojedynczego wynosi u ssaków od 7,5 do 120 ms, zależnie od rodzaju mięśnia.

Wynika stąd, że pobudzenie i towarzysząca mu depolaryzacja wygasają w czasie powstawania ramienia wstępującego pojedynczego skurczu. Okres refrakcji trwa tak długo, jak długo trwa depolaryzacja, wobec czego on również kończy się w czasie rmienia wstępującego skurczu.

- okres utajonego pobudzenia

- faza skurczu

- faza rozkurczu

SKURCZ TĘZCOWY NIEZUPEŁNY

Skurcz wywołany pierwszym pobudzeniem jest podtrzymywany tak długo, jak długo mięsień jest pobudzany przez następne bodźce. W odróżnieniu do skurczu pojedynczego będącego odpowiedzią na jeden bodziec.

Jeżeli każde następne pobudzenie zachodzi w momencie gdy mięsień już zaczął się rozkurczać, szczyt wykresu skurczu jest linią falistą.

SKURCZ TĘZCOWY ZUPEŁNY

Jeżeli każde następne pobudzenie wypada na ramieniu występującym skurczu poprzedzającego, to mięsień w ogóle nie może zacząć rozkurczać. Wykres szczytu takiego skurczu jest zbliżony do linii prostej.

Siła skurczu zależy od:

- stopnia rozciągnięcia mięśnia

- siły bodźca

- czasu trwania działania bodźca

- grubości mięśnia

Największą pracę wykonuje mięsień, przy którym obciążenie jego wynosi 50% obciążenia maksymalnego!.

KAPILARYZACJA - ukrwienie mięśnia.

---