Nauka poznanie uogólnione przebiegajace według okreslonych reguł.
Orientacje metodologiczne: struktury poznawcze umożliwiajace konceptualiację i organizację badań empirycznych
Dwa podstawowe źródła poznania w filozofii
Rozum (racjonalizm) - jako podstawowe źródło poznania ale nie jedyne, intelektualna intuicja umozliwia wgląd w prawdy ogólne; doswidczenie (empiryzm) - poznanie tkwi w regułach indukcji za pomocą których dokonuje się uogólnień czyli przechodzenia od zdań obserwacyjnych do zdań ogólnych. Cel poznania: formułowanie zdań ogólnych
Stanowisko empiryzmu: 1.indywidualny umysł rodzi się jako czysta karta - wszelką wiedzę zdobywamy przez doswidczenia zmysłowe, 2. kazde prawdziwe stwierdzenie może być potwierdzone przez doswiadczenia (obserwacja, eksperyment) 3. prawa naukowe to twierdzenia na temat ogólnych powtarzalnych wzorców doswiadczenia 4. wyasnianie zjawisk naukowych to wykazanie że sa one przypadkiem prawa ogólnego. 5. znajomośc prawa naukowego pozwala przewidywac zjawiska okreslonego typu. (w empiryxmie chodzi o właczenie pierwiastka racjonalnego w konstruowanie doswiadczeń zmysłowych dokonuje się to przez doświadczenie tzw źródło wiedzy o świecie)
Cele poznania naukowego: 1.opis 2. wyjasnianie 3.przewidywanie
problemy w poznaniu empirycznym; 1. niejasnośc przejscia między zdaniami obserwacyjnymi a ogónymi, 2 niejasnośc relacji między poznajacym przedmiotem a poznawanym podmiotem
Załozenia S. Nowak: ontologiczne - jaka jest istota bytu, epistemologiczne - w jaki sposób poznajemy, dochodzimy do twierdzeń wiedzy uzasadnionej, aksjologiczne - (wartości) jaki jest cel badań, po co są prowadzone, czemu maja służyć, metodologiczne - w jaki sposób dochodzimy do twierdzeń naukowych.
pozytywizm wg L. Kołakowski - jest stanowiskiem filozoficznym próbującym odpowiedzieć na pytania dot. sposobu zdobywania wiedzy ludzkiej oraz jakiego rodzaju treści zawarte w wypowiedziach zasługuja na miano wiedzy naukowej. Pozwala odróznić to co może stanowic przedmiot poznania od tego o co nie ma sensu pytać.
Twórcą pojecia pozytywizmu jest august Comte - poznanie ludzkosci przechodzi przez 3 fazy: 1. teologiczna - poszukiwanie wyjaśnień w zjawiskach poza ziemskich, 2 metafizyczna - wyjaśnianie swiata za pomocą pojęć, metafizycznych abstrakcyjnych. 3. pozytywna - pytania o przebieg i powstawanie zjawisk (zbieranie i uporządkowywanie faktów oraz identyfikowanie zwiazku pomiedzy nimi)
Róznice miedzy wiedzą naukową a metafizyczną wg reguł: 1. regula fenomenalizmu - nie ma róznicy miedzy istota a zjawiskiem rejestruje się tylko to co przejawia się w doświadczeniu.
2. nominalizm- nie można badać bytów niemających cech fizycznych 3. odrzucenie wartosci poznawczej sądów oceniajacych i wypowiedzi normatywnych np. socjalizm najlepszym ustrojem społecznym, ocenianie którego nie można głosic odwołujac się do wiedzy naukowej.
Wrózna się oceny emocjonalne (własciwe) i utylitarne (instrumentalne)
Reguła jednosci metody (zakładajaca zasadnicze wartosci) takie same sa sposoby zdobywania wiedzy wartosciowej we wszystkich dziedzinach oraz takie same głowne etapy oracowania zgromadzonych danych.
.indukcja zupełna: zbiór elementów dostepnych obserwacji, indukcja niezupełna (enumeracyjna) wniosek z częsci zbioru przenoszony jest na całosc zbioru, indukcja prognostryczna: wniosek z częsci zbioru przenoszony jest na inną część zbioru.
Warunki indukcji: 1. ilość obserwacji musi być wystarczająco duża 2. obserwacja musi być prowadzona w róznych warunkach.
(Zasada pozytywizmu) wyjaśnienie krytyki indukcji: nauka dązy do twierdzen prawdziwych wiarygodnych, wnioski indukcyjne poddane krytyce nie prowadzą do wiedzy pewnej prawdziwej.
Wskazania dla indukcji 1. gromadzić więcej obiektywnych nie zanieczyszczonych w żaden sposób danych, 2. przeprowadzać ostrożnie uogólnienia w poznaniu empirycznym.
Metodologia badawcza (def:) układ czynności we wnioskowaniu indukcyjnym, składaja się na nie: 1. eksperyment obserwacja , 2 gromadzenie zdań faktycznych i obserwacyjnych 3. przeprowadzanie indukcji uogólniajacej (formułowanie hipotezy), 4 weryfikacja hipotezy, 5. przyjęcie hipotezy lub jej odrzucenie.
Krytyka indukcji Chalmers : nie mozna indukcji uzasadniac zasadą indukcji. Odwołuje się do działań matematycznych.
( stanowsko pozytywizmu) w krytyce indukcji: nauka dązy do twierdzen prawdziwych wiarygodnych, wnioski indukcyjne poddane krytyce nie prowadzą do wiedzy pewnej prawdziwej.
Krytyka Humme (dlaczego indukcja występuje w nauce): wiedza zdobyta indukcyjnie jest społecznym odruchem warunkowym który kaze przy pewnej sumie doswiadczeń zaakceptowac pewien stan rzeczy jako trwale obecny
Krytyka Zdań obserwacyjnych Popper :
Nie ma idealnych zdań obserwacji, teoria zawsze poprzedza zdania o świecie, zapis nieskonczonej liczby bezcelowych obserwacji nic nie powie, to teoria mówi co obserwujemy aby sprawdzić przyjeta hipotezę.
Model hipotetyczno-dedukcyjny Popera
Teorii nie można wyprowadzic indukcyjnie z obserwowanych faktów.
W procesie poznania jest odwrotnie najpierw dysponujemy teorią aby móc gromadzić uporządkowane fakty - tak się dzieje ponieważ każde zdanie jest sformulowane w jakimś jezyku, język ten nadaje znazenie słowom opisującym jakiś stan rzeczy, nie ma zdan neutralnych każde Zdanie obciązone jest jakąś teorią. Model hipotetyczno-dedukcyjny Popera (jako inny punkt wyjscia postepowania badawczego składa się z : 1. sytuacji problemowej (gdy cos się dzieje i nie potrafimy tego wyjasnić) 2. propozycji rozwiazania problemu (opracoweanie jakiejś teorii 3. sprawdzalne sady ( wyprowadzenie nowej teorii hipotezy) 4. falsyfikacja sprawdzalnych sądów próba odrzucenia w zaleznosci które sady są swalsyfikowane dokonujemy wyboru
Falsyfikacja - to inaczej odrzucenie hipotezy w wyniku jej konfrontacji ze zdaniem obserwacyjnym. Falsyfikowalność - zasada w procesie badawczym, czystej falsyfikacji się nie stosuje.
Falsyfikalnosć pełni rolę kryterium demarkacyjnego wypowiedzi naukowej od nienaukowej. , pełni role porządkującą. Definiuje rodzaj wypowiediz naukowej. ( wypowiedź naukowa - takie wypoqwiedzi do których w stosunku można okreslic zdania niezgodne z tym twierdzeniem, wypowiedź nienaukowa - jeśli nie wyprowadza się żadnego falsyfikatora)
przebieg falsyfikacjonizmu: ze zdania będącego elemetem naszej teorii wyprowadzamy zdanie szkegółowe które poddajemy logicznej transformacji, dalej możemy to zdanie poddac falsyfikacji czyli poszukać takiego zdania obserwacyjnego które odrzucało by naszą teorię to zdanie wówczas jest falsyfikatorem wcześniejszej hipotezy.
Argumenty krytyki dla falsyfikacjonizmu: 1. wiara w prawdziwość zdan bazowych 2. tymczasowosć zdan bazowych przyjmowanych za wazne w ramach okręslonego postepowania badawczego.
wnioski i konsekwencje dla falsyfikacjonizmu - pedagogika jest nauka praktyczną kt®óej zadaniem jest poszukiwanie środków pozwalających osiaac cele przed wyzwaniem chodzi o to by nie prowadzić badań w których odpowiedzi są przesądzone przez własne pytania badacza
Badania transcendentne Kanta : są próba połaczenia racjonalizmu i empiryzmu. Wrażenia zmysłowe docieraja do człowieka i podlegają uporządkowaniu jest to możliwe dzięki aprriorycznym formom poznania.(formy zmysłowe czas i przestrzeń oraz formy rozsądku tzw. czystego intelektu)(pojecie substancji jednośc mnogość) Kant bez wrażeń nie ma materii, forma aprioryczna jest zadana człowiekowi
koncepcja poznania naukowego kant podstawą dla badania poznawczego są dane zmysłowe interpretowane za pomoca wrodzonego systemu katgorii formy zmysłowe i formy rozsadku.
Thomas Khun: Koncepcja rozwoju nauki: Teoretyk, przedstawił pedagogike taką jaka jest w swojej ksiązce opisywał historię rozwoju nauki.
Tezy wynikajace z ksiązki khun'a: 1. rozwój nauki nie ma charakteru kumulatywnego lecz skokowy: a) okres prenauki 9kształtowanie się paradygmatu) b) nauka normalna wiążąca się z koncepcja rozwoju nauki, c) pojawienie się anomalii d) rewolucja naukowa (walka paradygmatów) e) nowa nauka normalna (ukształtowanie się paradygmatu)
Paradygmat wg Kuhna znaczenie szerokie: zbiór przyjmowanych przekonań modeli i wartosci, technik zbierania danych wspólnym członkom danej zbiorowosci znaczenie wąskie: konkretny sposób rozwiazywania zadań traktowanych jako model perzykład.
Róznice miedzy nauką normalna a prenauką nauka normalna: wszystkie podstawowe zagadnienia są uzgodnione, prenauka : współistnienie wielosci stanowisk pogladów naukowych w danej dyscyplinie
anomalie - są to stany których nie przewiduje teoria. Teoria przestaje się sprawdzać
Rewolucja naukowa - walka paradygmatów Stara nauka zostaje zstąpiona nową gdy wiecej ofiaruje.
Badania jakościowe : badania te były sprawdzane a ich znaczenie było marginalne, były dopuszczane jako źródło hipotez które miały być sprawdzane w badaniach ilosciowych.
Model kołowy organizacji badan jakosciowych: I. proces zbierania danych i koncepcj badawczych występuje naprzemiennie 2. szczegółowa dokumentacja wynika z otwartosci badanych
2