PROFILAKTYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH

1. Profilaktyka pierwotna (pierwszorzędowa)

2. Profilaktyka wtórna (drugorzędowa)

3. Profilaktyka trzeciorzędowa

Ad 1 Profilaktyka pierwotna (pierwszorzędowa)

Jest to ogół działań mających na celu zmniejszenie ryzyka zakażenia (ograniczanie narażenia na kontakt z drobnoustrojami chorobotwórczymi)

-poprawa warunków sanitarnych zamieszkania, nauki czy pracy oraz miejsc odpoczynku

-poprawa higieny żywności

-szerzenie oświaty zdrowotnej

-zwiększanie odporności organizmu ludzkiego

-szczepienia

Ad 2 Profilaktyka wtórna (drugorzędowa)

Polega na wykryciu wczesnej fazy zakażenia lub nosicielstwa i niedopuszczaniu do jego rozprzestrzenienie

-izolacja chorych

-badania przesiewowe

-badania u osób powracających z krajów tropikalnych (np. malaria)

-stosowanie antybiotyków lub surowic po kontakcie z chorobą zakaźną (np. po kontakcie z WZW typu A lub ze wścieklizną)

Ad 3 Profilaktyka trzeciorzędowa

-wykładowca ominął ten temat

SZCZEPIENIA OCHRONNE

Polegają na pobudzeniu organizmu do wytworzenia swoistej odporności i pamięci immunologicznej

1. w tym celu podaje się szczepionki czyli preparaty zawierające całe, zabite lub osłabione bakterie, ich fragmenty, zabite lub żywe wirusy lub ich oczyszczone antygeny.

szczepionka przeciwbakteryjna = podanie preparatów zawierających białka lub wielocukry otoczkowe

2. uodpornienie poszczepienne ma charakter czynny, jest procesem zależnym od odpowiedzi immunologicznej biorcy. Odporność poszczepienna utrzymuje się stosunkowo długo.

Profilaktyczne stosowanie immunoglobulin (przeciwciał)

1. Podanie przeciwciał (immunoglobulin) zwykle ludzkich, pochodzących od wielu dawców

2. Uodpornienie tego typu zwane jest biernym, gdyż nie wywołuje odpowiedzi biorcy, ani nie pozostawia pamięci immunologicznej, utrzymuje się zatem stosunkowo krótko

3. Stosowane obecnie preparaty są bezpieczne i nie stwierdzono po nich żadnych zakażeń np. typu HIV

Eliminacja choroby zakaźnej

Choroba jest wyeliminowana z jednego obszaru, ale na innym istnieje nadal, trzeba więc cały czas prowadzić szczepienia ochronne. Konieczny jest prawidłowy nadzór epidemiologiczny (np. polio)

Eradykacja choroby zakaźnej

Choroba zakaźna zostaje wykorzeniona (np. ospa prawdziwa)

Przesłanki szczepień

• Postępująca urbanizacja - narażenie na kontakt z dużą liczbą osób sprzyja przenoszeniu chorób szerzących się drogą wziewną, przede wszystkim zakażeń układu oddechowego

• Z tego względu powinno się zalecać szczepienia szczepionką pneumokokowi

• Zwiększająca się średnia długość życia i występowanie chorób cywilizacyjnych wiąże się ze zwiększoną częstotliwością hospitalizacji, co zwiększa ryzyko zakażeń szpitalnych

• Z tego powodu wskazane są szczepienia przeciwko WZW typu B

• -kolejne wskazanie do szczepień to częste podróże , zwłaszcza do krajów mniej rozwiniętych, o niższych standardach higienicznych

• -podróżowanie zawsze zwiększa ryzyko chorób

Medycyna transportu

Uwarunkowania zwiększonego ryzyka zachorowania podczas podróży do tropiku:

• Niebezpieczeństwo związane z transportem

• Gwałtowana zmiana klimatu

• Gwałtowna zmiana strefy czasowej

• Lokalna sytuacja polityczna i społeczna

3 kierunki w profilaktyce osób podróżujących do strefy tropikalnej i subtropikalnej:

• Profilaktyka malarii

• Szczepienia ochronne wymagane i zalecane w ruchu międzynarodowym

• Przestrzeganie zasad higieny tropikalnej

Zalecenia profilaktyczne:

• Higiena osobista

• Higiena żywienia

• Ochrona przed słońcem i przegrzaniem

• Ochrona przed nadmierną wysokością

• Kontakt z wodą

• Kontakt ze zwierzętami

• Choroby weneryczne i przenoszone przez krew

• Bezpieczeństwo osobiste

Chemioprofilaktyka malarii

• To jedna z najgroźniejszych chorób tropikalnych

• Leki i preparaty zwalczające komary zawiodły (komary i pierwotniaki uodporniły się na nie)

• Malaria obok AIDS i gruźlicy jest jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych na świecie

• Na malarię umierają najsłabsi, głownie dzieci do 5 roku życia

POWIKŁANIA ZWIĄZANE ZE SZCZEPIENIAMI

1. może wystąpić nadwrażliwość na jeden ze składników szczepionki

2. szczepionki mogą wywołac odczyny uczuleniowe lub inne objawy niepożądane

Najczęstsze powikłania szczepień

• gorączka

• złe samopoczucie

• miejscowy odczyn zapalny

• rzadziej odczyny alergiczne

• bardzo rzadka jest nadwrażliwość

PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci i młodzieży według wieku

Wiek	Nazwa szczepionki i która dawka	Uwagi
Do 24 godzin po urodzeniu	WZW typu B (I) Gruźlica (I)
2 miesiąc życia	WZW typu B (II) DTP: błonica,krztusiec,tężec (I) Haemophilus influenzae B (I)
3-4 miesiąc życia	DTP: błonica,krztusiec,tężec (II) Haemophilus influenzae B (II) Poliomyelitis czyli polio (I)
5-6 miesiąc życia	DTP: błonica,krztusiec,tężec (III) Haemophilus influenzae B (III) Poliomyelitis czyli polio (II)
7 miesiąc życia	WZW typu B (III)
13-14 miesiąc	Odra, świnka, różyczka
16-18 miesiąc	DTP:błonica,krztusiec,tężec Haemophilus influenzae B Poliomyelitis czyli polio
6 rok zycia	DTP:błonica,krztusiec,tężec Poliomyelitis czyli polio
10 rok życia	Odra, świnka, różyczka
11 rok życia	Odra, świnka, różyczka	Różyczka-tylko dziewczynki nie szczepione w 10 roku życia
12 rok życia	Odra, świnka, różyczka
14 lat	WZW B Błonica i tężec
19 lat	Błonica i tężec

* Haemophilus - wywołuje nietypowe zakażenia dróg oddechowych

Praktyczne zalecenia w zapobieganiu chorobom zakaźnym (prof. Dawid Nieman)

• ogranicz do minimum stresy życia codziennego

• dowiedz się o sposobach zapobiegania chorobom zakaźnym

• stosuj zrównoważoną dietę

• unikaj przewlekłego zmęczenia

• sypiaj regularnie

• nie odchudzaj się gwałtownie

• unikaj kontaktów a chorymi

• zaszczep się na WZW A,B, przeciw grypie

zdrowie = uśmiech + dobry sen

---