1. PRAKTYKA LOGOPEDYCZNA;
WARUNKI PRAWIDŁOWEGO PRZEBIEGU KOREKCJI LOGOPEDYCZNEJ:
prawidłowa i właściwa diagnoza badania logopedycznego:
stan ogólnej motoryki dziecka ze szczególnym uwzględnieniem motoryki narządów artykulacyjnych
stan słuchu fonetyczno-fonemowego- ma istotne znaczenie
stan mowy dziecka w chwili diagnozy-uwzględnia się zasób dźwięków artykułowanych, budowanie tekstu ( mówienie-nadawanie) jak również zdolności odbierania komunikatów
prawidłowe przeprowadzenie badania orientacyjnego-pozwala ustalić dominującą wadę lub zespół wad- mają znaczenie przy ustaleniu przyczyn występowania zaburzeń
wywiad środowiskowy- z rodzicem- dostarcza inf. o rozwoju psychofizycznym dziecka, o przebytych chorobach, zaburzeniach i wadach rozwojowych mających wpływ na powstanie zaburzenia oraz rozwoju mowy do chwili urodzenia
Przebieg badania powinno się modyfikować w zależności od przypadku (wiek, poziom rozwoju, umysłowego, stopień zmęczenia, rodzaj zaburzenia).
Badanie MUSI być przeprowadzone dokładnie i bez pośpiechu- wszystkie instrukcje dokładnie podane, czasem również powtórzyć.- w tym samym czasie badamy reakcje dziecka.
Materiał na którym badamy dziecko powinny być stały bądź tożsamy, gdyż wtedy mamy możliwość porównania wyników.
Rodzaj i stopień zaburzeń mowy określa się na podstawie wyników badań:
lekarskich
psychologicznych
logopedycznych
Na podstawie wszystkich badań logopeda opracowuje plan pracy logopedycznej. Plan pracy winien dostosowywać się indywidualnie do potrzeb i możliwości dziecka, a jednocześnie być szczegółowy i realistyczny.
Powinny być w nim zaakcentowane ćwiczenia wymagające czasu i pracy pacjenta
Z reguły badania logopedyczne obejmują:
1. mówienie
2. rozumienie( odbiór)
powtarzanie
czytanie i pisanie
Podstawą analizy jest tekst słowny foniczny badanego- dla łatwiejszej i dokładniejszej analizy nagrywany.
ZASADY PRACY:
indywidualnie
swobodne prowadzenie ćwiczeń- bez pośpiechu, bez napięcia narządu artykulacyjnego
rozłożenie w czasie ćwiczeń- krótkie ale intensywne, wielokrotnie powtarzane
ćwiczymy najpierw najłatwiejsze głoski( sprawiające najmniej problemu) potem przechodząc do trudniejszych
wywołanie głoski utrwalać przy każdej nadającej się okazji
rozwijać głos- w toku ćwiczeń
rozwijać słuch fonetyczno-fonematyczny- warunek poprawnej mowy to poprawne różnicowanie dźwięków
musi mieć świadomość prawidłowej wymowy( jak mówi z wadą a jak poprawnie)-autokorekta wymawiania
nagradzać każdy wysiłek, ale również motywować- dobrze było, ale gdybyś....
mówić do dziecka niezbyt głośno, czasem nawet szeptem lub bezgłośnie.
Pamiętać o zasadach cierpliwości, życzliwości, konsekwencji i wymagania.
Zasadami terapii logopedycznej określa się najogólniejsze reguły, którymi logopeda powinien kierować się i których powinien przestrzegać przy planowaniu oraz prowadzeniu terapii logopedycznej. Wywodzą się one z metodyki terapii pedagogicznej i psychologicznej.
Należą do nich:
Zasada wczesnego rozpoczynania terapii zakłada, że wczesna interwencja skraca czas terapii i zwiększa efektywność.
Zasada indywidualizacji zakłada indywidualne podejście do każdego pacjenta. Można ją rozpatrywać w aspektach:
program terapii powinien być opracowany do konkretnego pacjenta i pod kątem jego osobistego problemu oraz rodzaju zaburzenia,
środki, metody i pomoce powinny być dostosowane do możliwości psychofizycznych pacjenta,
ćwiczenia należy prowadzić indywidualnie, chociaż czasami wskazane jest prowadzenie terapii grupowej (np. zajęcia relaksacyjne, logorytmika, ćwiczenia oddechowe, słuchowe, itp.).
Zasada wykorzystania w procesie terapii wszelkich możliwości pacjenta zakłada, że należy angażować maksymalną liczbę zmysłów i wykorzystywać posiadane przez pacjenta umiejętności.
Zasada kompleksowego oddziaływania zakłada, że istnieje potrzeba prowadzenia równolegle do terapii logopedycznej również terapii zaburzeń emocjonalnych i zachowania oraz terapii pedagogicznej, ponieważ z zaburzeniami mowy często współwystępują inne zaburzenia (emocjonalne, zachowania, osobowości, rozwoju umysłowego, funkcji percepcyjno - motorycznych, laterelizacji).
Zasada aktywnego i świadomego udziału zakłada, że pacjent musi czuć potrzebę ćwiczeń i rozumieć konieczność udziału w zajęciach. Wskazane jest zatem pobudzanie jego zainteresowania terapią, podnoszenie poziomu motywacji, stosowanie jak najczęściej wzmocnień pozytywnych (nagrody i pochwały).
Zasada współpracy z najbliższym otoczeniem zakłada, że pacjent i jego najbliższe otoczenie mają prawo do rzetelnej informacji na temat rodzaju, stopnia i przyczyn zdiagnozowanych zaburzeń oraz omówienia programu i sposobu terapii, czasu jej trwania, przewidywanych efektów.
Zasada systematyczności zakłada rytmiczność i systematyczność ćwiczeń według z góry określonych schematów, zgodnych z metodyką pracy logopedycznej. Zawierają one pewne następujące po sobie etapy, których kolejność należy bezwzględnie przestrzegać. Przejście do kolejnego etapu uwarunkowane jest utrwaleniem poprzedniego.
Zasada stopniowania trudności zakłada, że terapię zawsze należy rozpoczynać od ćwiczeń najłatwiejszych dla danego pacjenta przechodząc kolejno do coraz trudniejszych, mniej znanych i nowych.
Wyposażenie oraz warunki jakie powinien spełniać gabinet logopedyczny:
1.Spokojny i cichy pokój, bez okien na ruchliwe ulice.
2. widne i w miarę obszerne pomieszczenie- 5 stanowisk pracy indywidualnej -stoliki krzesła szafy ( 1 stanowisko ok. 5m2 )
3. podłączenie do bieżącej wody- ciepła-zimna, umywalkę, oświetlenie- punktowe oraz ogólne
4.lustro ścienne (by zmieściły się dwie twarze jednocześnie)- tryptyk lustrzany najlepszy
zabezpieczone gniazda wtykowe, kuchenkę gazową lub elektryczną sterylizator.
klimatyzację
automat do zasłaniania
sprzęt osłaniający okna- rolety, żaluzje, kotary, zasłony
dywan lub chodnik
5 stolików do ćwiczeń
krzesła z podnóżkami lub regulacją automatyczną
Leżanka- kozetka- komplet prześcieradeł
lustro ścienne dobrze oświetlone
Kuchenka, czajnik, kubki, szklanki, tacki i suszarki.
sterylizator
szafy i półki
tablica szkolna
tablica magnetyczna z kompletem liter, cyfr i magnesów
tablica flanelowa z wyposażeniem tematycznym
Dokumenty- oddzielna szafka zamykana na klucz- bez dostępu pacjentów. Dokumenty zawierają szczegółowy zakres wykonanych zabiegów i ćwiczeń:
lista osób zakwalifikowanych na ćwiczenia logopedyczne
ramowy plan pracy logopedycznej
karty mowy( karty diagnostyczne)-wyniki badań, rodzaje ćwiczeń i zabiegów zastosowanych
dzienniczek lub zeszyt każdego z uczestników- logopeda notuje ćwiczenia do przepracowania przez dziecko ( zalecenia)- praca i współpraca z rodzicami
dziennik zajęć- w przypadku szkół- czas pracy, wyniki
dokumentacja wideofoniczna (nagrania video)
nagrania audio, które mogą być wykorzystane jako pomoc w pracy korekcyjnej
Sprzęt( szafa by nie rozpraszać uwagi dziecka)
1-2 magnetofony + taśmy, dyktafony
2- komputer, video (programy i dokumentacja)
3- spirometr- mierzenie pojemności płuc
4- metronom- regulacja tempa mowy
5- odtwarzacz do bajek piosenek. Komputer, telewizor.- diaplo- komplet bajek i przeźroczy
6-zegar ścienny
7-audiograf przenośny (audiogram)
8- telefon z dwoma stanowiskami
9-urządzenie pulsacyjne[optyczno- akustyczne],
10- komplety instrumentów perkusyjnych,
11-amplifon,
12-echokorektor mowy- logostymulator,
13- analizator mowy,
14-brzęczek akustyczny i optyczny,
15-komputer, programy,
16-audiotester,
Środki higieny
-do sterylizacji i mycia
-ręczniki i ścierki,
-wata, gaza, lignina, chusteczki higieniczne, serwetki,
-szpatułki metalowe, drewniane,
-sondy gumowe i metalowe,
-środki piorące, pieniące się- do ćw. mokrych,
Pomoce do zajęć
-lusterka indywidualne z podpórką,
-lusterka laryngologiczne, krtaniowe, dentystyczne,
-szpatułki, sondy, patyczki, rurki, lejki,
- Pomoce do ćw. oddechowych
Dwie wanienki
Piłki różnej wielkości-parami
Dwie piłki lekarskie
Piłeczki ping-pongowe,
Fleciki, harmonijki ustne, , trąbki, piszczałki, gwizdki,
Balony do nadmuchiwania, zwykłe i w krztach zwierząt, piłki plażowe
Wiatraczki, zwierzątka, zabawki pływające,
Naczynia połączone,
Świeczniki, świeczki, piórka,
Pomoce do ćw. słuchowych
Instrumenty perkusyjne
Pudełka zamykane, z zawartością drobnych elementów,
Nagrania ulicy, przyrody, melodie, wiersze, bajki,
Pomoce do ćw. artykulacyjnych
Rentgenogramy-zdjęcia RTG, układ narządów mowy, charakterystyczny dla artykulacji danej Różnego rodzaju ilustracje- duże i małe, głoski
Historyjki obrazkowe, o różnych stopniach trudności,
Modele różnych przedmiotów z najbliższego środowiska, warzywa, stroje, AGD,
Zabawki, lalki, misie, kukiełki, pacynki,
Domina, rozsypani, gry, klocki drewniane, gąbkowe,
Alfabet ruchomy, i ścienny,
Teksty i ilustracje do wierszy, bajek, itd.
Lalometr,
Pomoce do ćw. Ogólno usprawniających
Żetony,
aparat foto
lornetka, kalejdoskop,
kredki, farby, wycinanki, kolorowani,
kręgle, pałeczki sztafetowe,
Środki spożywcze do ćw.
Dżem, marmolada,
Sól, cukier, kwasek cytrynowy,
Cukierki, lizaki,
Sok, woda,
Według uznania
ETAPY BADANIA I POSTĘPOWANIA LOGOPEDYCZNEGO
Etapy badania i postępowania logopedycznego:
1. rozpoznanie zaburzeń mowy na podstawie objawów (symptomów)
2. zestawienie symptomów
3. wstępne ustalenie przyczyn zaburzeń
4. wstępna diagnoza logopedyczna
5. poznanie psychicznych i społecznych uwarunkowań oraz następstw zaburzeń mowy
6. ustalenie indywidualnego programu logoterapii
7. postępowanie logopedyczne-praca z dzieckiem
8. prognoza (rokowanie)
9. zalecenia - uwagi - wnioski.