PRAWO KARNE I PRAWO WYKROCZEŃ (wykład z dnia 20.02.2010 rok)
Dr Janusz Sawicki - egzamin w formie testu jednokrotnego wyboru 40 pytań (4 odp. a, b, c, d i jedna odp. prawidłowa)
FORMALNE ŹRÓDŁA PRAWA KARNEGO I PRAWA WYKROCZEŃ:
Kodeks karny ustawa z dnia 06.06.1997 rok (kk)
Kodeks postępowania karnego ustawa z dnia 06.06.1997 rok )kpk)
Kodeks karny wykonawczy ustawa z dnia 06.06.1997 rok (kkw)
Kodeks wykroczeń ustawa z dnia 26.05.1971 rok (wk)
Kodeks postępowania w sprawach wykroczeń ustawa z dnia 24.08.2001 rok (kpk)
Poza wyżej wymienionymi występują pozakodeksowe prawa wykroczeń.
KODEKS składa się z części:
Ogólnej
Szczególnej (opisane są przestępstwa i określone kary; 12 rozdziałów w których znajduje się ponad 140 wykroczeń)
Wojskowej (przestępstwa popełniane przez żołnierzy podczas służby)
DEFINICJA PRZESTĘPSTWA (WYKROCZENIA)
Jest to czyn społecznie szkodliwy, bezprawny, zawiniony o znamionach ustawowych i zagrożony karą w ustawie obowiązującej w czasie jego popełnienia.
CZYN nie każde zachowanie człowieka nie jest czynem, a więc nie każde zachowanie może być traktowane jako wykroczenie.
Zachowanie się człowieka polegające na działaniu lub zaniechaniu lub utrzymanie określonego stanu rzeczy podejmowane w warunkach wyboru postępowania co jest wyrazem jego osobowości.
ZACHOWANIE NIEPOCZYTALNEGO niepoczytalność wykracza winę, ograniczona poczytalność wywołuje określone skutki. Stan poczytalności określają biegli sądowi na podstawi opinii.
PRZESTĘPSTWO jest to zbrodnia (od 3 lat) lub występek (poniżej 3 lat).
KONTRATYPY czyli okoliczności wyłączające bezprawność sytuacji, która jest kontra typowa ustawie (czyli coś przeciwnego). Przykładem kontratypów jest obrona konieczna (art.25 kk i 15 kw)lub stan wyższej konieczności.
Zasady korzystania z przepisów dotyczących obrony koniecznej
ZAMACH musi być bezprawny, bezpośredni i rzeczywisty( np. sytuacje takie jak rozboje, gwałty, napady)
ZAMACH PRAWNY np. działania komornika, policji itp. Zamach musi być bezprawny aby upoważniał nas do korzystania z obrony koniecznej.
JĘZYK PRAWNY jest to język aktów prawnych wynikający z ustaw i rozporządzeń.
JĘZYK PRAWNICZY język, którym posługują się prawnicy między swoją subkultura. Są to najczęściej pojęcia których nie ma w przepisach.
ZAMACH UROJONY wyklucza odpowiedzialność karną !!!
RÓŻNICA POMIĘDZY POBICIEM A BÓJKĄ:
POBICIE |
BÓJKA |
Między 2 osobami (wiemy dokładnie kto, komu zrobił krzywdę) |
Między większą liczbą osób (trudno jednoznacznie określić winę sprawcy). Przy bójce nie przysługują przepisy obrony koniecznej, gdyż trudno określić kto jest winowajcą a kto poszkodowanym. |
EKSCES:
W wypadku obrony koniecznej rozróżnia się dwie postaci ekscesu:
tzw. eksces intensywny (niewspółmierność obrony), który ma miejsce w sytuacji, gdy osoba odpierająca zamach zastosuje sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, oraz
tzw. eksces ekstensywny (niewspółczesność obrony), który ma miejsce w sytuacjach, gdy obrona ma charakter przedwczesny (w momencie działania ekscedenta zamach jeszcze nie nastąpił) lub spóźniony (ekscedent działał, gdy zamach już się zakończył).
Stan wyższej konieczności - wyróżniamy 4 zasady:
bezpośredniość
subsydiarność
proporcjonalność
wyłączenie
wyżej wymienione zasady wynikają z kk art.26 i kw art.16
ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI poświęcenie jednego dobra dla innego dobra przy bezpośrednim zagrożeniu;
ZASADA SUBSYDIARNOŚCI zwana także zasadą subsydiarności lub pomocniczości W uproszczeniu zasada ta oznacza, że na szczeblu wspólnotowym powinny być podejmowane tylko te działania, które zapewniają większą skuteczność i efektywność, niż w przypadku, gdyby prowadzenie stosownych akcji pozostawić w wyłącznej kompetencji rządów poszczególnych państw członkowskich. Tak więc, subsydiarność - w kontekście Unii Europejskiej - odnosi się z jednej strony do podziału zadań między organami Wspólnot Europejskich a administracjami rządowymi (również władzami regionalnymi lub lokalnymi), a z drugiej - dotyczy zakresu prawodawstwa wspólnotowego, zarówno w aspekcie tematyki, jak i charakteru regulacji.
ZASADA PROPORCJONALNOŚCI dobro poświęcone nie może być „oczywiście” większej wartości od dobra ratowanego
ZASADA WYŁĄCZENIA dotyczy przede wszystkim tych, którzy są na tzw. służbie, czyli straż pożarna, policja, lekarze - musi ratować życie mimo bezpośredniego zagrożenia.
ZDOLNOŚC DO ODPOWIEDZIALNOSCI KARNEJ ART. 10 (17 LAT W CHWILI POPELNIENIA CZYNU) Nieletniemu można wymierzyć 2/3 kary.
ZACHOWANIA I ICH TYPY:
podstawowe
uprzywilejowane
kwalifikowane