WYSILEK:

1. ze względu na rodzaj skurczów:

-statyczny(izometrczyczny) -dynamiczny(izotoniczny)

2. ilość zaangażowanej masy mięśniowej:

-lokalny( do30% masy mm.) -ogólny (powyżej 30%)

3. czas trwania wysilku

-krotkotrwaly do 1 min -sredni czas trwania do 30 min(do1h) -dlugotrwaly powyżej 1h

4. źródło energii do pracy mm.

-tlenowy (glikogen mięśniowy, tluszcze, glukoza z krwi) o średniej intensywności, tetno u osoby zdrowej nie wiecej niż 140

-mieszane ( beztlenowe i tlenowe)

-beztlenowy

- niekwasomlekowe- do 10-15 sek. Fosfokreatyna, nie ma przyrostu LA

- kwasomlekowe- glikoliza mleczanowa, gwałtowny przyrost LA, powyżej 20 sek.np 1, 2 min

5. intensywność(wykonywana praca, wydatek energetyczny, wysilkowe tetno, dystans, obciążenie w watach)

Dynamiczne- wzgledne obiektywne dla ludzi z roznym stopniem wytrenowania % VO2 max(max pochłanianie tlenu podczas max wysilku) >100% supramax wysiłek, 100%- max wysiłek, 100%>submax wysiłek, 50%< bardzo ciezki, 30-50%- ciezki, 10-30% sredni, do 10% lekki. , bezwzgledne nieobiektywne nie uwzglednia stopnia wytrenowania ( tabelka HR, VO2, wydatek energetyczny

Statyczne- % MVCmax- % sily skurczu mięśniowego. Do 15%-lekki, 15-30- sredni, 30-50-ciezki, 50%< bardzo ciezki.

Zmiana erytrocytow podczas wysilku:

Wysiłek do 15 min: woda idzie z krwi do tkanek, poliglobulia-zageszczenie krwi, serce się wiecej wtedy meczy. Wzrost ilosci hemoglobiny hematokrytu erytrocytow Wysiłek powyzej 15 min: do krwi przechodza: mocznik, LA, bialka->substancje osmotycznie czynne czyli wysciagaja wode »woda przechodzi z tkanek do krwii Hemodylucja spadek ilosci hemoglobiny hematokrytu i erytrocytow

Zmiana leukocytow podczas wysilku

Leukocytoza-wzrost iloscii leukocytow we krwii obwodowej, Leukocytoza miogenna wzrost iloscii pod wplywem wysilku

Wysilek o malej intensywnosci (faza limfocytarna) przyrost limfocytow, frakcjii limfocytow, spadek neutrofili leukocyty bez zmian

Wysilek o wiekszej intensywnoscii (faza neutrofilna) wzrost iloscii neutrofili do około 70 % norma 63%, ilosc krwinek bialych do 12 tys norma 5-7 tys

Wysilek o maxymalnej intensywnoscii I etap faza degeneracyjna (wysilek na tyle intensywny ze przekracza mozliwoscii ustroju spadek iloscii krwinek bialych ) II etap faza regeneracyjna (org się regeneruje wzrost iloscii neutrofili do 90% ilosci krwinek bialych do 40 tys

Zmiana Q ( pojemnosc minutowa serca) podczas wysilku

Q- objetosc krwi wyrzucanej z serca podczas 1 min w spoczynku ok. 5 litrow maxymalne 20-40

Przy wysilku o stalym obciazeniu obserwujemy gwaltowny przyrost Q faza szybka (1-2 min) nastepnie Q jest na stalym poziome proporcjonalnym do intensywnoscii wysilku Faza szybka zalezy od czynnikow natury nerwowej impulsow z osrodka przyspieszajacego prace serca w rdzeniu kregowym, impulsow z pol ruchowych kory nerwowej impulsow z mechanoreceptorow zlokalizowanych w obrebie pluc i w obrebie serca Faza wolna zalezy od czynnikow natury wolnej noradrenalina adrenalina) humoralne (katecholaminy)

Przy wysilku o zmieniajacym, wzrastajacym obciazeniu

Obserwujemy wzrost pochlaniania ilosci O2 wzrost o 1 litr daje wzrost Q o 6 litrow, przyrost Q obserwujemy do wartoscii 85% VO2 max( granica efektywnej wydolnoscii fizycznej), powyzej już nie przyrasta. Wzrost iloscii O2 pow 85% VO2 max nie wiaze się już z Q tylko zalezy od Avd ( roznicy tetniczo-zylnej, pracy ukladu oddechowego-wydolnoscioweg) U osob niewytrenowanych przyrost Q zwiazany jest z przyrostem SV(objetosc wyrzytowa) u osob z gorsza wydolnoscia od wzrostu HR(tetna)

Zmiana HR (tetno) podczas wysilku

W spoczynku ok. 72 max 220 - wiek

Pod wplywem wysilku o slabym obciazeniu w fazie szybkiej zostaje przychamowany uklad przywspolczullny w fazie wolnej dzialanie ukladu wspolczulnego

Pod wplywem wysilku o wzrastajacym obciazeniu HR rosnie proporcjonalnie do intensywnoscii wysilku

Zmiana SV( objetosc wyrzutowa serca)

W spoczynku wynosi 70 m 60-65 k dobra wydolnosc 200

Zalezy od : stanu kurczliwoscii serca im wieksza tym lepiej , wielksocii jam serca im wieksza tym lepiej , cisnienia w aortach im wieksze tym gorzej, tetna im wieksze tym gorzej

Przy wysilku o stalym obciazeniu Sv przyrasta a nastepnie utrzymuje się na stalym poziomie proporcjonalnym do intensywnoscii wysilku

Przy wysilkach o wzrastajacym obciazeniu obserwujemy wzrost Sv do 50% VO2 max d;aej już nie przyrasta , powyrzej 50% VO2 max SV już nam nie przyrasta natomiast przyrasta nam HR(tetno)

Zmiana cisnienia

Przy wysilkach o malej i sredniej intenywnoscii rosnie nam RRs natomiast RRr pozostaje bez zmian lub delikatnie spada

Przy wysilkach max obserwujemy wzrost RRs do 220 mmHg a RRr może wzrosnac max do 110 mmHg

Wplyw ukladu oddechowego na uklad krazenia

Próba Flacka

Parametrem który mierzymy jest HR, oddychamy spokojnie, nagle robimy max wdech, ale nie wypuszczamy powietrza przez 40 sekund, robimy parcie, pod koniec 40 sekund około 35 na tetnicy szyjnej dwoma palcami mierzymy tetno przez 5 s wartosc tetna 7 uderzen/5s -osoba dobrze wytrenowana , 9uderzen/5s - prawidlowa reakcja, 10-13uderzen/5s -niedostateczna adaptacja ukladu do warunkow pracy, powyzej 13 uderzen/5s osoba taka nie powinna wykonywac wysilkow z parciem

Badanie czasu dowolnego bezdechu

Wykonujemy 3 pomiary

I Pomiar spokojnie oddychamy, robimy max wdech, i mierzymy jak długo wytrzymamy na bezdechu, 40-60 sek. przeciętna zdrowa osoba,

II próba: oddychamy , robimy max wydech i mierzymy ile wytrzymamy, 15-30 sek.

III próba przez sek. hiperwentylujemy, (krotkie, szybkie oddechy) robimy max wdech, i mierzymy ile wytrzymamy zdrowa osoba 80-100 sek.

Proba Tiffenau

Ocena elastycznoscii tkanki plucnej i sprawnosci miesni oddechowych parametr który mierzymy to FEV1( objetosc powietrza która usuniemy z pluc w przebiegu pierwszej sekundy najszybszego max wydechu) zalezy od elastycznoscii pluc ocenia stopien obturacji pluc POHP- przewlekla obturacyjna choroba pluc 70% lekka postac POHP, 50% srednia postac POHP, 30% ciezka postac POHP

Proba MVV (maxymalna dowolna wentylacja pluc)

Przez 10 sekund oddychamy do aparatu aparat przelicza ilosc pobranego powietrza podczas minut 90 litrow przecietna wartosc dla mezczyzn dobra dla kobiet, 120l srednio wytrenowani, 150-160 wytrenowanii, 200l dobrze wytrenowana

PRÓBA RUFFIERA

1. Badanemu w pozycji siedzącej mierzymy tętno przez 15sekund, a wynik przeliczamy na minutę-( a1)

2. badany wykonuje 30 przysiadów w ciągu 1 minuty. Bezpośrednio po zakończeniu wysiłku mierzymy tętno przez 15 sek. i przeliczamy na minutę (a2)

3.po 1 min wypoczynku mierzymy tętno przez 15 sek. i wynik przeliczamy na min(a3)

4.obliczamy wskaźnik Ruffiera(IR) ze wzoru: IR=(a1+a2+a3)-200

------------------- 10

ocena wydolności układu krążenia na podstawie wskaźnika Ruffiera jest następująca

IR (punkty) ocena wydolności

0,0 bardzo dobra

0,1-5,0 dobra

5.1-10,0 średnia

10,1-15,0 słaba

TEST HARWARDZKI

1.Badany przez 5 min wchodzi na stopień o wysokości 51cm dla mężczyzn lub 46cm dla kobiet, w rytmie 30 wejść na minutę

2.po wykonaniu próby mierzymy tętno 3razy przez 30 sekund w pozycji siedzącej między:1min-1:30(a1), 2min-2:30(a2), 4min-4:30(a3)

3.obliczamy wskaźnik sprawności fizycznej FI=czas próby w sek. x 100

-------------------------------

2x(a1+a2+a3)

4.interpretacja wskaźnik FI(punkty) ocena wydolności

poniżej 55 zła

55-64 poniżej przeciętnej

65-79 przeciętna

80-89 dobra

powyżej90 b. Dobra

TEST STEP MASTERA

Na specjalnych schodach, dwustopniowe schodki, o wysokości h=22,3cm (x2=44,6cm)

Wchodzimy przez 5min na te schodki z częstotliwością 30 wejść i zejść na min

Po wysiłku mierzymy 3 razy tętno(po 30 sek)

I tętno po 1 min

II tętno po 2min

III tętno po 3 min

Wskaźnik wydolności=czas próby [s] x 100

-------------------------

2 x(a1+a2+a3)

skala:

poniżej55 punktów-zła wydolność

55-64-poniżej przeciętnej wydolności fizycznej

65-79-przeciętna wydolność fizyczna

80-89-dobra wydolność fizyczna

powyżej 90-b. Dobra wydolność fizyczna

PRÓBA MARTINETTA

1.badanemu w pozycji leżące mierzymy tętno i ciś. Skurczowe i rozkurczowe

2.badany wykonuje20 lub 40 przysiadów w tempie jeden na sek. i natychmiast powraca do pozycji leżącej

3.bezposrednio po wysiłku, a następnie co pół min mierzymy badanemu tetno i ciś tętnicze aż do ich powrotu do wartości spoczynkowej.

4.interpretacja:

reakcja normotoniczna-prawidłowa reakcja uk. Krażenia-tętno może zwiększyć się o 20-30/min, RRs o 10-20mmHg, RRr pozostaje bez zmian, może nieznacznie wzrosnąć lub obniżyć się.

Reakcja dystoniczna-duży wzrost tętna i RRs oraz znaczny spadek RRr

Reakcja hipertoniczna-duży wzrost RRs i tętna(znacznie większy w stosunku do reakcji normotonicznej)

Reakcja hipertoniczna-nieznaczne zmiany RRs przy dużym wzroście tętna

Do 30 uderzeń -prawidłowa wydolnośc

Do 50nieprawidlowa wydolność

TEST BERGMANA

Modyfikacja testu harwardzkiego

1.badany przez 5min wchodzi na stopień wysokości 40 cm z częstotliwością 30 wejść na min

2.mierzymy ½ minutowe tętno po ukończeniu testu w pozycji siedzącej

3wyniki:30-40 b.dobra, 40-50 dobra kondycja, 50-60 przeciętna, powyżej 60 zła

TEST CRAMPTONA

1.badany pozostaje w pozycji leżącej przez 10 min. Mierzymy ciś. skurczowe (RR1)i tętno(HR2)

2.badany wstaje i po 2 min stania wykonujemy pomiar ciś skurczowego(RR2) i tętna(HR2)

3. wyliczamy wskaźnik Cramptona (ICR)

ICR=25x(3,15+DTA-DPS/20)

DTA-różnica ciś skurczowgo krwi(cm Hg)

DPS-różnica tętna

ICR REAKCJA

95i powyżej b.dobra

80-94 dobra

65-79 dostateczna

poniżej 65 zła

WYDOLNOŚĆ- zdolność do ciężkich lub długotrwałych wysiłków fiz., wykonywanych z udziałem dużych grup mm, bez szybko narastającego zmęczenia i warunkujących jego rozwój w środowisku wewn. organizmu.

Czynniki warunkujące wydolność:

I - czynniki decydujące o zaopatrzeniu tlenowym mm, wskażnikiem jest max.ilość tlenu, która może być pobrana z powietrza VO₂max

1.Max. wentylacja płuc- ilość powietrza przechodząca przez płuca w ciągu min.

Wentylacja zależy od: - częstości oddechów; -objętości oddechowej.

Przy ch. obniżających wentylacje płuc spodziewamy się : spadku wydol. fiz.

Ch.opturacyjna- oddech b. szybki i b. często (płytki oddech).

2. Pojemność dyfuzyjna płuc- zdolność płuc do efektywnej wyminay gazowej(o₂, co₂)

Utrudniona dyfuzja gdy:-w płucach znajduje się woda; -przy paleniu papierosów; -przy grubej wyściółce mm w krąż. płucnym.

3. Pojemność tlenowa krwi- ilość tlenu zalezy od ilośi Hb: 1gHb/100ml krwi=1,34 ml0₂/100ml krwi; 14 gHb/100ml krwi=17 ml0₂/100ml krwi.

4. Sprawność ukł. krążenia: im bardziej kurczliwy m. sercowy tym większa wydolność.

Przy niewydolności- spadek wydolności, np. miażdżyca, zawał, niedomykałność zastawek.

5.Liczba naczyń włosowatych w mm:im więcej naczyń włosowatych tym więcej krwi przepływa. Pod wpływem treningu wytrzymałościowego w mm szkieletowych i m sercowym zauważamy wzrost naczyn włosowatych =wzr. ukrwienie mm(więcej 0₂ w mm).

6. Zawartość mioglobiny oraz skład wł. mm. Mioglobina - białko w mm(stanowi zapas 0₂ w mm).

Skład wł. mm: -wł. czerwone -wł. wolno kurczliwe (lepsza wydolność wytrzymałościowa); - wł. baiłe0wł. szybkie; Ilość wł. zakodowana jest genetycznie.

II Zaopatrzenie mm w substraty energetyczne:

*ATP- im więc ATP tym lepsza wydolność(ATP wzrasta przez trening)

*fosfokreatyna-wys.krótkotrwały- jest źródłem energii w wys. krótkotrw. i o wys. intensywności.

1)Zawartość glikogenu-cukier złożony, zapasowy. W sporcie wytrzym. potrzeba dużej zawartości glikogenu. U osób trenujących regul.-wzr. ilość glikogenu.

2) tempo lipolizy(trawienie tłuszczy) i utlenianie WKT. Przy wysiłkach niektórzy przechodzą b.szybko na trawienie tłuszczy w celu pozyskania ener.(z glikogenu-tylko na poczatku).

III Zdolność wyrównania zmian w środowisku wewn.

1.Pojemność buforowa krwi. Bufor utrzymuje stałe pH krwi(7,34) pomimo pojawiających się kwasów i zasad. Bufory: *weglanowy *fosforanowy *białczanowy *hemoglobinowy.

2. Szybkość usuwania kw. mlekowego-usuwamy do 0,5h po wysiłku. Kw. mlekowy usuwany jest w cyklu Corich-cykl wątrobowo-mm(kw. usuwany w wątrobie).

Podczas wys. fiz. intensywnego i krótkotrwał.w mm w wyniku glikolizy mlecznowej powstaje kw. mlekowy. Po 3-5min kw. wychodzi z m do krwi, potem płynie do wątroby i tam zmieniany jest na kw. pirogronowy-a ten na glukozę.U osób z uszkodz. wątroby-proces ten zachodzi powoli; spad. wydolność, wzrasta męczliwość.

3.Zdolność do termoregulacji: aby efektywnie oddawać ciepło to musi dojść ono do skóry, a potem,np. pocimy się -najbartdz.efektywny proces oddawania ciepła. U osób otyłych -spad. wydol.organizmu;-spadek zdolności termoregulac.

IV Tolerancja zmian zmęczeniowych

1) Czynniki psychologiczne, które kształtują motywację wysiłkową(np. jakaś nagroda na zawodach).

VO_2maxpułap tlenowy wskaźnik wydolności fiz (tlenowej)

*wyrażony w l/min lub ml/min/kg (masa ciała); *u zdrowych 20-85 ml/kg/mim(najwyż.u wysokiej klasy kajakarzy i kolarzy); *wyższe u chłopaków(przewaga tk. mm); *spada z wiekiem.

Pułap tlenowy VO_2max- max ilość 0₂ jaką może pochłonąć organizm podczas max wys. fiz.Jeżeli pułap tlenowy <9wydolność tak niska ze nie wykonuje się operacji chirurg.

2)Ocena VO_2max

BEZPOŚREDNIA-pobór 0₂ podczas max wys. fiz.(tylko u zdrowych),np.:bieg na bieżni, jazda na cykloergometrze

pomiar podczas wys. o wzrastaj.intensyw., obciążenie początkowe oraz tempo zmian dobiera się indywidualnie , a wysiłek trwa o 15min. Obciążenie wzrasta co 3 min.

POŚREDNIA-(osoby o śr. wydolności) - na podstawie pomiaru tetna w obszarze obciązen submax(śr. do ok.160)

Metoda ASTRANDTA-jazda na rowerze przea 5-8min. obciązenie podkręcamy aby wartość tetna wynosiła 130-150 i spisujemy obciązenie. Musimy uwzględnić wiek badanej osoby. otrzymany wynik mnożymy przez współczynnik korekcyjny dla wieku.

Metoda MARGARII-schodek o wys 40cm i wykonujemy 2 wysiłki: 1-wszy-trwa 5 min, wchodzimy na schodek z czestotl. 15 wejsc i zejsc na min, nastepnie mierzymy tetno.; 2-gi: 5min, czest 25/min i pomiar tetna. Jeżeli osoba ma np. 25-30 lat to odczytujemy wynik z osi mlodszeji mnożymy razy współczynnik korekcyjny.

3)PPA- próg przemian anarobowych (beztlenowych)-słuzy do oceny wydolności progowej organizmu. * służy do wydolności tlenowej; * jest to obciążenie submax wysiłkowe przy którym obserwujemy przejście mechanizmów tlenowych na mechanizmy beztlenowe pozyskiwania ATP indywidualnie dla każdego; * wyrażona w postaci: obciżenia, HR, %VO_2max

Znaczenie w treningu:

-zdrowotny do VT

-wytrzymałościowy do VT

-najw. efektywność treningu przy tetnie progowym

-ocena efektów treningowych.

Metody pomiaru PPA

# METODA BEZINWAZYJNA-wentylacja min płuc, osoba wykonuje wysiłek o wzrastaj. obciążeniu. Przy pewnym obciąezeniu wzrasta nagle wartośc wentylacji-PPA-próg wentylacyjny

RG-współczynnik oddechowy, mierzymy(RG-stosunek wydychanego co₂ do ilości pochłanianego 0₂). W spoczynku RG=0,84 i podczas wysiłku wzrasta. na progu RG=1. Jeżęli wysiłki powyżej progu to budujemy w naszym organizmie szybkość. Przy tych wysiłkach dochodzi do iperwentylacji(oddech b. szybki i płytki).

#METODA INWAZYJNA-pomiar kw. mlekowego(w spocz. ok. 0,8mMol). Wysiłek o wzrast. obciążeniu co 3 min, po każdym wzroście obciązenia kłujemy w palec i mierzymy kw. mlekowy. Na początku kw. mlekowy wzrasta liniowoi po pewnym obciązeniu wzrast nagle. Za wartość progową przyjmujemy ok. 4 mMol/l- wartość obciążenia jest wartością progu mleczanowego.

#METODA KONKONIEGO- zakładamy osobiesporttester i z wykresu co 2 s odczytujemy RH i zaznaczamy na wykresie. Na początku HR wzrasta proporcjonalnie, nastepnie przestaje wzrastać(wartość tetna progowego)-utrzymuje się na stałym poziomie(przez pare sekund) potem gwałtowny wzrost tetna.

Wartości wydolności tlenowej:

-niska <30 %VO_2max

-średnia ok. 50%VO_2max

-wysoka >70%VO_2max

- b. wysoka 80-90%VO_2max

Czynniki wpływające na PPA:

<ilość masy mm(im więcej masy tym więcej PPA) <skład wł.(gdy więcej wł. czerwonych-PPA wystepuje później); <temp.(przy wys temp. otoczenia PPA wystepuje szybciej- zakwasy i zmęczenie); <rozgrzewka; <trening wytrzymałościowy(przesunięcie PPA w kierunku wyższych obciążeń); <sprzęt pomiarowy(PPA najszyb. osiągany na rowerku); <dieta(gdy przed wysił. zjemy batona- szybciej wystąpi PPA) <wiek(im wyższy tym szybciej występuje PPA); <płeć(kobiety przy obciążeniu 2 razy mniejszym); <ch. serca i płuc: kardiologiczni <30%VO_2max, pulmonologiczni rzadko osiągją PPA,a do oceny służy VRI-WSKŹNIK WENTYLACYJNY (zamiast PPA)

VRI=max.wentylacja wysiłkowa/max dowolna wentylacja płuc(czyli VE_max/MVV=100%);

VRI u zdrowych=20-50%; u pulmonol.VRI>50%.

Do oceny wydolności ogólnej stosujemy test PWC/170 potrzebny cykloergomert, pulsometr i stoper. Wykonanie:9 min wysiłek o wzrasta. obciązeniu. pomiar tętna po 3 i 6 min. wysiłku.określenie obciazenia pracą (kg, wat) przy którym częstość skurczów =170 uderz/min

do oceny wydolności beztlenowej- 30 s TEST WINGATE

Służy do oceny mocy max mm kkd.

Wykonanie:5 min rozgrzewka na cyklometrze z obciazeniem 100W. 5 min odpoczynku i nastepnie przez 30 s wysilek zmożliwie najwiekszą szybkościa pedalowania z indywidualnie dobranym obciażenie wg. zasady 75g na1 kg masy ciała.po zakończeniu badany odpoczy2wa w pozycji lezącej. Rejestrujemy;-max moć osiagnietą przez badanego, czas uzyskania i utrzymania mocy max, ogólną ilość pracy wykonaną podczas 30 s wysiłku oraz wskażnik spadku mocy (różnica pomiędzy najwyższą a najniższą wartością mocy)

Fizjologiczne zasady sterowania testów

<zastosowanie testów: *ocena zdolności do wykonywania wys fiz. ; *ocena aktualnej wydolności organizmu; *próby czynnościowe do oceny pracy ukł. krąż., oddech., termoregulacji, intensywności metabolizmu; *kwalifikacji kandydatów do uprawianego sportu, pracy zawodowej; *ocena skuteczności rehabilitacji; *w celu przyznania np. renty;

<Rodzaje stosowanych testow: -cykloergometr, -schody, -ergometr wioślarski, -bieżnia ruchoma, -dynamometr ręczny, -test chodu(przez 6 min);

<Warunki prowadzenia testu:

-Eliminacja czynników zaburzających przebieg próby: *zmęczenie; *zbyt niska lub wysoka temp. otoczenia; *niewłaściwe ubranie; *głód lub po jedzeniu(2-2,5h po jedzeniu); *napięcie emocjonalne(przy zdenerwowaniu przekładamy badanie);

Gry porównujemy wyniki rehabilitacji to testy wykonywane powinny być o tej samej godz., najlepiej przed południem po odpoczynku.

test winien być poprzedzony badaniami i wywiadem lekarskim.

<Warunki bezpieczeństwa prób wysiłkowych:

1.odpowiednio przeszkolony personel;2.obecność lekarza;3.wyposarzenie pracowni;4.lekarz decyduje o zmianie obciązenia i końcu testu;5.pełne badanie kliniczne przed próbą;6.EKGwykonane przed próbą w spoczynku w pozycji leżącej i stojącej;7.stałe monitorowanie EKG;8. kontrola ciśnienia przy zmianie obciążenia;9. przy przeciwws. lekarz decyduje o wykonaniu badan; 10.badany winien informować o : -bólu dławicowym; -duszności; -zawrotach głowy; -zaburzeniach widzenia; -osłabieniu; Jeżeli pacjent odmówi próby to musimy tę próbe przerwać ( nie męczymy pacjenta na siłe) Gdy jakiś aparat jest zepsuty- przerywamy próbę.

<Wyposażenie pracowni:

Sprzęt: ciśnieniomierz, aparat EKG, defibrylator, rurki intubacyjne, laryngoskop, tlen, apteczka,...

Leki: przeciwbólowe, nasercowe, glukoza, sól fizjologiczna do przemywania.

<Przeciwws. do próby wysiłkowej:

1.świerzy zawał serca(do 6 tyg)wyjątkowo przy braku powikłań wcześnie próbę wysiłkową 20-50W i tętno 120/min;2.niestabilna dusznica bolesna- 2 tyg. od ustąpienia dolegliwości3. kardiomiopatia przerostowa (przerost serca do środka=koncentryczny, ograniczeniu ulegają jamy serca);4.zapalenie m sercowego;5. niewydolność krążenia stopnia III i IV;6.zatorowość płuca;7. nadciśnienie płucne;8.ch.ukł. ruchu i ukł. nerwowego;9.ostre ch. zapalne;10. migotanie przedsionków;

< Wskazane jest przerwanie testów, gdy:

1)RRs zaczyna spadać;2)występują b. silne bóle wieńcowe;3)sinica i bladość;4)arytmia;5)zmiany w EKG;6)problemy ze sprzętem; 7)odmowa pacjenta;8)RRs>240, RRr>115;9)nagłe i obfite wydzielanie potu;10)ból w jamie brzusznej;11)trudności a utrzymaniem kontaktu z badanym;12)ból w kl. piersiowej;

< wskazówki do ostrożności :

-zaburzenia przewodnictwa;-rozrusznik serca;-zaburzenia gospodarki elektrolitowej;-przyjmowanie leków np. naparstnica, B-bloker;-nadciśnienie;-niewydolność wieńcowa;-otyłość;-ch. nerek, wątroby, przemiany materii;-zaburzenia psychoneuronalne;-ch. ukł. ruchu.

UKŁ ODDECHOWY

>Parametry charakteryz. czynność ukł. oddechowego:

-wentylacja min płuc VE;

-max dowolna wentylacja płuc;

-stosunek wentylacji do przepływu krwi w płucach;

-praca mm oddechowych;

>Wysiłki o STAŁYM OBCIĄŻENIU:

1.zaczynamy wysiłek-nagły wzrost wentylacji(faza szybka wzrostu wentylacji);2.ok.2-4s stabilizacja wzrostu wentylacji min. płuc;3. faza wolna- do momentu do momentu stabilizacji VE;4.stabilizacja wentylacji-zależy od intensywności wysiłku;5. parę min po zakończeniu wysiłku zauważamy zwiększoną wentylację;

>Dwie fazy wzrostu VE

FAZA SZYBKA-zależy od natury nerw.:

-z ośrodków ruchowych mózgu, np. ukł. limbiczny gdzie inicjowane są ruchy dowolne;

-receptorów metabolicznych oraz prioprioreceptorów kurczących się mm oraz ściegien i stawów.

FAZA WOLNA-zależy od czynników humoralnych:

-wzrost ilości co2 we krwi; -spadek ilości tlenu; -kwasica metaboliczna; -wzrost temp. ciała;

-wzrost ilości katecholamin we krwi(wzr. adrenaliny, noradrenaliny, dopaminy);

>WYSIŁKI O WZRASTAJĄCYM OBCIĄŻENIU:

rozpoczęcie wysiłku-wzrost wentylacji min. płuc proporcjonalnie do intensywności wysiłu, do progu wentylacyjnego. U ludzi o dobrej wydolności próg ten występuje śr. przy 70%VO2max. Powyżej progu wentylacyjnego-zaczynamy oddychać b. szybko i płu\ytko, dochodzi do hiperwentylacji, czyli wzr. wydalania CO2, wzr. stężenia kw. mlekowego, wzr. współczynnika oddechowego.

PRÓG WENTYLACYJNY-obciążenie przy którym następuje nieproporcjonalny wzrost wentylacji.

Towarzyszy temu: wzr. wydalania CO2,wzr. współczynnika oddech. RQ, wzr. stężenia kw. mlekowego.

<max wartość VE wysiłkowego:

-ludzie o małej wydolnosci 70-90l/min;-o dobrej wydolności 110-130 l/ min; -u sportowców 150-160l/min, a nawet 200-220l/min; -wysiłek 25 razy spoczynek; -kobiety- VC niższe o ok. 30% bo mniejsza poj. życiowa płuc;

>Max dowolna wentylacja płuc MVV:

-ilośc powietrza jaką badany może wdychać w jednostce czasu oddychając z max głębokością i częstością. Jest regulacją świadomą;

-podczas wysiłku VEmax<MVV;

-VE orazMVV- zmniejszają się wraz z wiekiem o ok. 30%;

<Wysiłkowa zmiana mechaniki oddychania: po przekroczeniu wentylacji 35-40l/min następuje przejście na oddychanie przez usta(spadek oporów oddechowych);

>Stosunek wentylacji do przepływu krwi w płucach(Q)

*VE/Q- niejednakowy w obrębie płuc;

*spoczynek VE/Q=0,8-1,0;

*wysiłek VE/Q ponad 2 ;

*w pozycji stojącej 5*większy w części podstawy płuc;

*od przepływu i wentylacji zależy tempo wymiany gazowej.

<Praca mm oddechowych:

-pokonanie oporów sprężystych tk.płucnej i kl. piersiowej;

-podczas wysiłku-wydech-jest fazą czynną;

-oporów przeciw ruchom powietrza w drogach oddechowych

0oporów bezwładności narządów wewn. wprowadzonych w ruch podczas oddychania.

-podczas wysiłku zapotrzebowanie mm oddech. na tlen stanowi ok. 15%całej ilości pochłanianego tlenu.

-zmęczenie mm oddech.(gwałtowne, szybkie ruchy oddechowe, naprzemienne oddych. przeponowe i żebrowe , pojawienie się duszności;

-podczas wysiłku praca związana z pokonywaniem oporu dla ruchu powietrza.

TRENING

kształtowanie sprawności ruchowych organ. W treningu zdrowotnym chodzi o zapobieganie i leczenie ch. cywilizacyjnych oraz podnoszenie sprawności ogólnej pacjenta.

<Cele właściwego treningu:

1.systematyczność;2.częstotliwość;3.intensywność dostosowania do wydolności osoby;

4. stopniowe wzrastanie obciążeń wysiłkowych;

<Rodzaje treningu:

a)wytrzymałościowy;

b)szybkościowy(siłowy);

c)mieszany;

<WYTRZYMAŁOŚCIOWY:

-niższe poziomy skurczu mm;-wzr. ilości glikogenu;-wzr. odporności na zmęczenie;-wzr. potencjału tlenowego mm;-wzr. PPA;-wzr. VO2max-wzr. progu wentylacyj.;-spadek wysiłkowego stężenia LA;-wzr. gęstości kapilaryzacji mm.

>Zmiany aktywności enzymów i liczby mitochondriów:

*wzr. ilości wł. IIa;*wzr. ilości mitochondriów;*wzr. aktywności enzymów mitochondrialnych;

*wzr. ilości ATP i fosfokreatyny oraz ilości uszkodzeń mitochondriów( prowadzi do superkompensacji;

<Masa mięsniowa i siła skurczu w treningu wytrzymałościowym:

-niewielki wzr. masy mm.-spadek średnicy wł. mm.;

-spadek siły skurczu tężcowego;-redukcja ilości białek kurczliwych i mostków miozynowo- aktynowych;

>SZYBKOŚCIOWY:

^ decyduje o zdolnościach motorycznych;^siła mm. zależy od przekroju m;

^trening rozpoczynamy po zakończeniu budowy kśca, czyli ok. 20r.z.

<Efekty treningu silowego:

hypertofia m i wzr. siły mm:-przerostmm;

-lepsza siła skurczu(%MVC) na skutek polepszenia impulsacji nerwowej i hipertrofii;-wzr. liczby (hiperplazja) i średnicy wł.mm;

-wzr. ilości białek;-wzr. odporności na zmęczenie ośrodkowe;-wzr, kapilaryzacji;-sprawniejsze usuwanie LA;

-wzr. aktywności fosfaagenowej (CK) miokinazowej i glikolitycznej;-spad. ilości mioglobiny;

>Zmiany potreningowe w ukł. krążenia:

-spadek HR(bradykardia sportowa) do 30;-wzr, SV aby Q=const.;-spadek RRs iRRr;-spadek zapotrzebowania m sercowego na tlen;-wzr. ukrwienia organów i skóry;-większe efekty daje trening wytrzymałściowy;-mniejszy wzr. RRs wysiłkowego przy wysiłkach statycznych;-przewaga ukł. przywspółczuln.;-wzr. objętość krwi o ok. 15%;-spadek krążących katecholamin ;-wzr. średnicy gł. tętnic, np. udowej u kolarzy;-wzr. masy serca(serce sportowe), M: poj. serca 800-1200ml, K:550-800ml;

PRZEROST KONCENTRYCZNY-przerost serca do wewn.,spadek ilości krwi wyrzutowej; występuje przy treningu wysiłkowym (jest niekorzystny).

PRZEROST EKSCENTRYCZNY-szczególnie lewej komory -jest przerostem korzystnym, wzr. kurczliwości serca, wzr. objętości wyrzutowej;

<Zmiany w ukł. oddechowym:

-wzr.pojemności min. pluc;-wzr MVV;-wzr. siły skurczu i odporności na zmęczenie mm oddechowych;-wzr. ruchomości kl. piersiowej;-wzr. stosunku VE/Q;-spadek ciężkości i wzr. głębokości oddechów;-przesunięcie progu wentylacyjnego;

< Tk. kostna;

*wzr. wytrzymałości biomechanicznej kości;*profilaktyka osteoporozy pomenopauzowej;

>Metabolizm;wzr. intensywnośći metabolizmu;

< Efekty treningowe u osób chorych na cukrzycę:;

-spad. stężenia glukozy;-wzr. wiązania IRI przez receptory;-wzr. ilości glukotransportera Glu-4;-wzr. ilości receptorów i ich wrażliwosci ;

-poprawa lipidowego lipidu( spad. LDL, wzr.HDL, spad.trójglicerolu);

-wysiłek wpływa na ułatwienie transportu glukozy przez bł. komórek mm, wpływając istotnie na poziom insuliny we krwi;

<Korzyści z treningu u osób z ch. niedokrwienną serca i po zawale;

-mniejszy koszt wysiłkowy;-poprawa funkcji zaopatrzenia mm w tlen;-wzr. pojemności minut, serca;-wzr. objętości wyrzutowej serca;-spadek tetna;-spadek ciśnienia krwi;-spadek produktu podwójnego(iloczyn HR i RRs);-wzr. przepływu wieńcowego;-spadek poziomu kw. mlekowego;

>Trening w otyłości:

^zmniejszenie masy ciała;^ poprawa profilu lipidowego;^obniżenie odporności insulinowej;^poprawa tolerancji wysilkowej;^usprawnianie czynności aparatu ruchowego;^spadek poziomu lipoproteiny, kw. moczowego i homocysteiny- niezaleznychh czynników ch niedokrwiennej serca;^wzr. potencjału antyoksydacyjnego organizmu;^spadek poziomu leptyny wydziel. przez komórki tłuszczowe;

ZMĘCZENIE ORAZ ODNOWA BIOLOGICZNA

ZMĘCZENIE-stan organizmu rozwijający się w czasie wykonywania pracy fiz lub umysłowej. Charakter. się zmniej. zdolności do pracy, nasilaniem się odczucia ciężkości wysiłku i osłabieniem chęci kontynuowania pracy;

Mimo rozwoju zmęczenia może być utrzymana stala wydolnośc pracy, wzrasta jednak jej koszt fizjologiczny.

Różnorodne objawy i przyczyny wywołujące zmęczenie i skutki.

Po zakończonym wysiłku zmęczenie utrzymuje się przez różnie długi okres, aż do momentu likwidacji zmian stanowiacych jego przyczyny.

Zmęczenie to zdecydowanie korzystny proces informujący nas o konieczności zakończenia pracy, broniący organizm przed przeciążeniem(znoszący efekt dopingu);

<Rodzaje zmeczenia :

-zmęczenie rozwijające się przede wszystkim w ukł, ruchu(zachodzące w mm)=zmęczenie obwodowe, zachodzące przy wysiłkach długotrwałych;

-zmęczenie rozwijające się w obrębie ukł. nerwow. =zmęczenie ośrodkowe, rozwija się przy wysiłkach krótkotrwałych o b. wysok. intensywności

ZMĘCZENIE OBWODOWE-(w obrebie k. mięsniowych)przejawia się:

*spadkiem zdolnosci m do skurczu, (spada siła i częstotl. skurczu)-przyczyną tego może być:-upośledzenie mechanizmu pobudzenia komórek(pogorszenia przewodzenia impulsów przez synapsy nerwowe); -upośledzenia sprzeżenia elektromech. w komórce mm.spada ilosć przekaźnika wytwarzanego w obrębie kanalików T. Pojawia się kw. mlekowy(jony wodorowe) blokuje podjednostke C troponiny i umożliwia połączenie się jonow wapnia,

*uszkodzenie aparatu kurczliwego, degradacja białek

*wyczerpanie zapasów energet.ATP, fosfokreata, glikogen mięśniowy i ilość wolnych kw. tłuszczowych;

*spadek aktywności pompy sodowo potasowej(utrzymanie właściwej repolaryzacji bł. zachodzi wolniej) opóźniona reakcja skurczu.

<Czynniki zwiększaj. występowanie zmęczenia:

-niedotlenienie m -osoby otyłe szybciej się męczą

-odwodnienie organizmu;

-wzr.temp.ciała ;

ZMĘCZENIE OŚRODKOWE-występuje przy wysiłku krótkotrwałym , o dużej intensywności; Przyczyny: zaburzenia równowagi RKZ(na skutek wysok. temp. ciała), bardzo szybkop dochodzi do bólów mm(drażnione zakończenia ukł. nerwow.)

Objawy:-ruchy b. precyzyjne stają się mniej precyzyjne;

-zaburzenia percepcji bodzców słuchowych, wzrokowych;

-spadek koncentracji uwagi;

-agresywne zachowania się zawodników;

< Rodzaje zmęczenia :

ZMĘCZEN.OSTRE- stępuje po jednorazowym, b. intensywnym wysiłku. Zmiany narządowe b. duże, ale organizm potrafi te zmiany szybko usunąc;

ZMĘCZENIE PODOSTRE-po wysiłku długotrwałym powodującym wyczerpanie ustroju. Organizm musi się dłuzej regenerowac ;

ZMECZENIE PRZEWLEKŁE-podejmowanie kolejnych wysiłków po niepełnej likwidacji zmian zmeczeniowych w okresie odpoczynku.

ZMĘCZENIE GRAWITACYJNE-pojawia się podczas np. długiego stania, kiedy krew odpływa do kkd , nie działa pompa mm i mózg jest słabiej ukrwiony;

< Ffizjologiczne objawy przetrenowania:

-spadek wydoln. fiz. pomimo intensywnego wysiłku;-spadek wydzielania katecholamin;-spadek ilości testosteronu(obniżenie zdolności seksualnych u M);-osłabienie systemu odpornościowego (ukł. immunologiczny);-b.szybki wzr. HR(przy rozpoczeciu wysiłku);-spadek masy ciała o 1/30;

>Zmiany wynikające z przetrenowania:

*kłopoty ze snem,brak relaksacji, brak apetytu, niestabilność emocjonalna, brak koncentracji, niechęć do treningu, częste przerwy wysiłkowe;

RESTYTUCJA-proces odbudowy organizmu po wysiłku. podczas wypoczynku nastepuje:przewaga dzialania ukł. przywspółczuln.; -usunięcie kw. mlekowego(do 0,5 h w cyklu watrobowo mm); -odbudowa zużytego potencjału energertycznego (fosfokreatyna, glukogen mm);

>Aby przyspieszyć okres odnowy biologicznej;

-wypoczynek czynny 30%VO2max;

-diety(po treningu najepiej zjeśc czekolade lub coś co posiada cukry proste);

-zabiegi( sauna ,masaże );

---