Wykład i ćwiczenia z 17. 02. 2007

Wysiłek fizyczny to:

- skurcze grup mięśniowych wraz z zespołem towarzyszącym im zmian czynnościowych innych narządów i układów,

- charakter i zakres tych zmian zależy od rodzaju wysiłku, jego intensywności oraz od czasu trwania;

Klasyfikacja wysiłku fizycznego:

~ rodzaj skurczu mięśniowego:

- skurcz izometryczny → wysiłek statyczny,

- skurcz izotoniczny → wysiłek dynamiczny,

▪ skurcz koncentryczny : przyczepy mięśnia się do siebie zbliżają,

▪ skurcz ekscentryczny: przyczepy mięśnia się od siebie oddalają,

~ masa grup mięśniowych:

- wysiłki lokalne ‹ 30% całej masy mięśniowej (praca kkg to wysiłek lokalny),

- wysiłki ogólne › 30% całej masy mięśniowej,

~ czas trwania:

- wysiłek krótkotrwały → do 15 minut,

- wysiłek średni → od 15 do 60 minut,

- wysiłek długotrwały → powyżej 60 minut,

~ intensywność:

- wysiłek submaksymalny → pobór tlenu ‹ VO2 max

▫ przy wysiłku dynamicznym mierzymy pobór tlenu podczas maksymalnego wysiłku fizycznego,

▫ przy wysiłku statycznym mierzymy MVC, czyli maksymalny dowolny skurcz danej grupy mięśniowej,

▫ przy wysiłku submaksymalnym pobór tlenu nie przekracza 50% VO2 max,

- wysiłek maksymalny → pobór tlenu = VO2 max

- wysiłek supramaksymalny → pobór tlenu › VO2 max

~ energetyka skurczu mięśniowego (substraty energetyczne):

- ATP → substraty do resyntezy ATP to: ADP, fosfokreatyna, wolna glukoza, glikogen mięśniowy i wątrobowy, WKT, ketokwasy,

- metabolizm tlenowy:

◦ glikoliza tlenowa: wolna glukoza, glikogen mięśniowy i wątrobowy,

◦ β-oksydacja tłuszczu,

◦ ketokwasy: metabolizm tłuszczu,

◦ aminokwasy: spalanie białek glikoplastycznych,

- metabolizm beztlenowy:

• reakcja kinazy kreatynowej (fosfokreatyna), reakcje bez LA

• reakcja miokinazowa (ADP),

• glikoliza beztlenowa : wolna glukoza i glikogen - tylko ta reakcja dalej kwas mlekowy,

Układ krążenia podczas wysiłku fizycznego:

- funkcje układu krążenia: dostarczanie tlenu i substancji energetycznych do komórek, usuwanie CO2 i metabolitów, transport hormonów i

enzymów, utrzymanie temperatury i pH, prewencja przeciw odwodnieniu i infekcjom.

- ciśnienie jest to siła nacisku wywierana na pole powierzchni;

ciśnienie krwi to siła wywierana na ściany naczyń krwionośnych przez przepływającą krew,

- ciśnienie (RR lub BP):

~ skurczowe: jest to najwyższe ciśnienie w tętnicy oznaczane w czasie skurczu komór,

~ rozkurczowe: jest to najniższe ciśnienie w tętnicy oznaczane w czasie rozkurczu komór,

- wartość ciśnienia na tętnicy ramieniowej:

~ norma 120/80 mmHg,

~ nadciśnienie graniczne do 140/90 mmHg,

~ nadciśnienie powyżej 145/95 mmHg;

- ciśnienie zależy od:

~ objętości wyrzutowej,

~ sprężystości ścian aorty i jej odgałęzień,

~ oporu naczyń krwionośnych,

~ lepkości krwi,

~ układu wegetatywnego,

~ wieku, płci, poziomu wytrenowania;

tętno (HR) są to rytmiczne unoszenia ściany naczynia tętniczego wywołane przesuwaniem się fali ciśnienia, każdy skurcz wywołuje

wzrost ciśnienia i powoduje nową falę,

- na częstość tętna mają wpływ:

~ czynność serca,

~ ilość krwi odpływającej do naczyń włosowatych,

~ sprężystość ścian naczyń,

~ wiek, płeć,

~ położenie ciała,

~ warunki atmosferyczne;

- wartość tętna:

~ 1 rok życia 120 ud/min,

~ 7 lat 100 ud/min,

~ 10-15 lat 78 ud/min,

~ dorośli 72 ud/min,

~ osoby powyżej 60 roku życia 80 ud/min,

~ bradykardia u sportowców około 60 ud/min,

~ tachykardia u dorosłych - powyżej 90 ud/min;

objętość wyrzutowa (SV) jest to ilość krwi wyrzucana z komory do tętnicy podczas skurczu,

- podczas spoczynku SV = 70-80 ml (pojemność komory 200 ml),

- podczas wysiłku SV = 150-200 ml

- pojemność rezydualna - ilość krwi pozostająca w komorze po skurczu;

objętość minutowa serca (Q, CO) jest to ilość krwi wyrzucona z komory do tętnicy podczas jednej minuty,

- jest to iloczyn SV i HR → SV (70 ml) x HR (72 ud/min) = Q (5 l)

- podczas wysiłku Q może wynieść nawet od 20 do 45 l

Parametry układu krążenia podczas wysiłku fizycznego:

Parametr	Wysiłek dynamiczny	Wysiłek statyczny
RRs	↑	↑
RRr	bez zmian lub niewiele ↑	↑
HR	↑ (zależy od intensywności)	↑
SV	↑ (do max możliwości)	bez zmian lub ↓
Q	↑ (najpierw dzięki SV a potem HR)	↑ (dzięki HR)
	redystrybucja krwi na obwodzie

Metoda Starra

SV = 101 + (0,5 x RRs) - (1,09 x RRr) - (0,61 x wiek)

Q = SV x HR

Parametr	Wysiłek dynamiczny	Wysiłek statyczny
RRs	120 / 130 / 110	110 / 125 / 110
RRr	60 / 65 / 60	60 / 60 / 60
HR	80 / 100 / 65	76 / 108 / 74
SV	79 / 81,7 /	75,7 / 82,2 / 75,7
Q	6,3 / 8,2 /	5,7 / 8,8 / 5,6

Współczynnik skutecznej restytucji (WSR)

- restytucja - odpoczynek

WSR = 100 x (Q2 - Q3 / Q2 - Q1)

Q1 - objętość minutowa serca przed wysiłkiem

Q2 - objętość minutowa serca bezpośrednio po wysiłku

Q3 - objętość minutowa serca podczas restytucji

WSR (dla wysiłku statycznego) = 103

- WSR informuje o wpływie wysiłku na organizm,

- pozwala opracować obciążenie wysiłkowe oraz czas trwania wypoczynku,

- służy do porównywania reakcji różnych organizmów na dany wysiłek.

Fizjologia

---