Ćwiczenia praktyczne
METODA ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH
może obejmować dość szeroki zakres czynności, w których dominuje stosowanie wiedzy teoretycznej w praktyce. Składa się na nią uświadomienie znaczenia danej umiejętności, sformułowanie reguł postępowania, wzorcowe wykonanie przez nauczyciela, pierwsze próby uczniów wykonywane przy stałej kontroli prowadzącego oraz ćwiczenie danej umiejętności aż do samodzielnego, poprawnego i sprawnego działania. Na katechezie ta metoda ma zastosowanie przy ćwiczeniu umiejętności korzystania z Pisma
Świętego, innych pomocy dydaktycznych oraz przy nabieraniu sprawności w posługach liturgicznych (np. czytania, śpiewu, służenia do Mszy św.).
Niekiedy do metod praktycznych zaliczane są ćwiczenia plastyczne oraz ćwiczenia konstrukcyjno-praktyczne.
Zrób coś dla niego
uczestnicy losują kartki z imionami innych uczestników, jeśli ktoś wylosuje swoje zwraca kartkę
każdy zastanawia się (może z pomocą kartki ?) co może zrobić dla wylosowanej osoby.
robi to - czyni coś, co może sprawić by ta osoba poczuła się lepiej
Ćwiczenie ma za zadanie sprawdzić naszą gotowość do czynienia dobrze osobom, które są dla nas przypadkowe. Nie sztuka być dobrym dla kogoś, kogo się lubi albo z kim się sympatyzuje. Sztuką jest pomóc komuś nie lubianemu lub nieznanemu.
Krok do przodu - wersja wychowawcza.
Osoby siedzą w ławkach. Wyczytywane są po kolei kategorie dobrych uczynków np. miłosiernych względem ciała lub względem duszy. Osoby, które w danym tygodniu, dzięki pomocy Bożej uczyniły dany uczynek wstają i robią krok do przodu w kierunku tablicy. Prowadzący w każdej chwili może poprosić dziecko o zweryfikowanie wypowiedzi poprzez przytoczenie na czym dokładnie ten czyn polegał. Zabawa kończy się np. gdy pierwsza osoba dotrze do tablicy. Podobnie mogą być błogosławieństwa. Po każdym wyczytaniu trzeba dać dzieciom chwilę czasu, aby się zastanowiły jak to w ich życiu wyglądało. Ćwiczenie można powtarzać co jakiś czas. Oczywiście uprzedzamy, że nie może to służyć jakiemuś wytykaniu czy dyskryminacji, czy tanim chwytom dydaktycznym itp. Dlatego mowa jest o dobrych czynach a nie złych.
Niedokończone zdanie: wdzięczność
Każdy z uczestników kończy zdanie: najmilszą rzeczą, jaka przydarzyła mi się w tym tygodniu było... (może to być ważna lub niekoniecznie rzecz)
Potem drugie zdanie. W tym tygodniu wdzięczny jestem Bogu w szczególności za to, że.....
Ćwiczenie to uczy i utrwala postawę wdzięczności i uczy odkrywania Boga jako dawcy wszelkich dobrych darów w życiu. Można je wielokrotnie powtarzać
Świadectwo
uczniowie dobierają się w pary i przez trzy minuty mówią osobie dobranej własne świadectwo o Chrystusie (w formie klasyczno-oazowej lub w jakiejś innej, może jakiś tylko aspekt własnego przeżywania wiary itp.) potem zmiana w dwójkach a potem zmiana partnerów. I tak kilka razy partnerzy są zmieniani. Za każdym razem zwracamy uwagę na bloki w mówieniu, na ich pokonywanie i udoskonalanie wypowiedzi pod względem komunikatywności, językowym itp.
Wnioski: czy umiemy rozmawiać o Panu Jezusie, czy używamy swobodnie jego imienia itp. Jak rozmawiać o Jezusie z niewierzącym.
Kapelusz błogosławieństw.
Każdy na 5 kartkach małych pisze swoje imię i nazwisko. Potem wrzucamy wszystkie kartki do kosza i każdy losuje pięć osób. Ma za zadanie odgadnąć jakiego prezentu potrzebowałaby dana osoba i pisze go na odwrocie kartki. Podobnie mogą być błogosławieństwa czyli dobre życzenia lub intencje modlitewne. Gdyby były to błogosławieństwa można by wcześniej i potem na temat tego czym są błogosławieństwa w rozumieniu biblijnym coś powiedzieć. Potem rozwinąć to w formie dyskusji nad błogosławieniem nieprzyjaciół.
Może też być wersja, gdzie składamy na odwrotach karteczek tylko dobre życzenia i wówczas metoda służy tylko jako zabawa dydaktyczna dla zilustrowania i upoglądowienia pojęcia błogosławieństw. Bo błogosławieństwa są to właśnie takie dobre życzenia.
Kręgi przyjaciół.
Każdy uczestnik rysuje wokół swojego imienia na kartce kręgi koncentryczne: RODZINA, PRZYJACIELE, KOLEDZY, ZNAJOMI. W tych kręgach umieszcza imiona. Potem następuje modlitwa za ludzi z poszczególnych kręgów. Ewentualnie refleksja na temat osób w poszczególnych kręgach.
Liturgiczne czytanie Pisma Świętego
Uroczyście czytamy Pismo, zapalone świece, liturgiczne wezwania itp.
Ewangelizacja uliczna
to zorganizowana forma ewangelizacji grupowej. Na spotkanie ewangelizacyjne składają się proste melodycznie piosenki (najlepiej, gdy zawierają teksty biblijne), krótkie orędzie ewangelizacyjne, wygłaszane przez osobę do tego wcześniej przygotowaną (treść koncentruje się wokół osoby Chrystusa i triduum paschalnego) oraz kilku krótkich świadectw. Metoda świadectwa może być również stosowana spontanicznie w indywidualnych rozmowach.
Metoda pomocy apostolskiej
może przybierać wiele form. Działanie skoncentrowane jest zazwyczaj na terenie parafii. Pomocą może być pomaganie (czasowe lub stałe) starszym osobom, chorym, biednym lub dzieciom. Podjęcie konkretnego działania na rzecz potrzebujących wymaga od uczniów już pewnej dojrzałości osobowej. Wdrażając uczniów młodszych, należy dokładnie określić formę działania oraz wyznaczyć czas trwania całej akcji.
Wycieczka szkolna
należy do metod oglądowych. Jest pomostem między przekazem słownym o danej rzeczywistości a jej poznaniem empirycznym. Na wycieczce katechetycznej możemy zapoznać się ze środowiskiem parafialnym, osobami pracującymi w parafii, wnętrzem kościoła, różnymi instytucjami kościelnymi. Wycieczka nie wymaga od prowadzącego szczegółowego komentarza, jak pokaz czy projekcja. Bardziej chodzi o "przeżywanie" pewnej rzeczywistości niż o obserwację jej istotnych cech.
Bank intencji.
Dzieci wymyślają intencje modlitewne. Najlepsze odczytywane są podczas mszy świętej w niedzielę. Przy tej okazji uczą się jak takie intencje przygotowywać i jaki jest ogólny schemat.
Msza w intencji lub „na okazję”.
Dzieci mają np.. w grupach lub inaczej skomponować całą mszę świętą na jakąś okazję. Mają wtedy zarówno dobierać czytania jak i modlitwy liturgiczne jak i przedstawić konspekt kazania. Robią to np. poszczególne grupy. Jedna grupa robi plan kazania inna dobiera czytania itp.
Znani - kościelni.
Metoda samodzielnego zdobywania informacji i dochodzenia do wniosków. Każemy klasie wymienić kilka lub kilkanaście znanych nazwisk uczonych, ludzi wybitnych i dajemy zadanie: sprawdźcie co oni mówili, pisali o swoim stosunku do Kościoła, religii, Chrystusa. Ewentualnie może katecheta takie informacje wcześniej zdobyć i tylko wówczas sprawdzamy jak to było w poszczególnych przypadkach.
Pielenie ogródka.
Również pielenie ogródka może stać się inspiracją dla katechezy w klasie młodszej. Wybieramy się razem z dziećmi do ogródka szkolnego i pielimy to znaczy wyrywamy chwasty. Potem w klasie omawiamy z towarzyszeniem przypowieści o siewcy, o chwaście itp.
Zgubiona perła.
Dzieci na wycieczce w szkolnym ogródku mogą otrzymać zadanie: odnaleźć zagubioną drogocenną rzecz. To samo może być w klasie. Potem przechodzimy do przypowieści o skarbie i perle lub o zagubionej drachmie.
Złota reguła.
Prosimy uczestników o podjęcie refleksji na temat: czego dobrego chciałbym doświadczyć czy otrzymać ze strony pozostałych uczestników spotkania, członków klasy itp. Potem prowadzący czyta regułę biblijną: „Wszystko więc co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie.” (Mt 7,12) I teraz w myśl tej reguły proszę abyście uczynili klasie to co sobie przed chwilą wymyśliliście. Ew. jeśli nie jest to możliwe to przynajmniej podzielcie się tym i zastanówcie jak czujecie się w pozycji czyńców tego czego mieliście być odbiorcami.
Wymiana czynienia dobrze.
Prowadzący musi obmyślić jakiś zestaw ćwiczeń w parach, które byłyby czynieniem dobra sobie nawzajem. Raz uczeń A ma być w pozycji dawcy a B - biorcy i odwrotnie. Potem w dyskusji sprawdzamy czy rzeczywiście rację miał Jezus mówiąc, że lepiej jest dawać niźli brać. Jeśli doświadczenia wskażą na coś innego - zadajemy pytanie: dlaczego tak jest. Co zrobić, by ta reguła działała?
Losowane modlitwy.
Tworzymy coś w rodzaju „skrzynki modlitw” lub „skrzynki intencji”. Taką skrzynkę na stałe w sali katechetycznej ma każda klasa. Z tej skrzynki zawsze przed katechezą wyciągamy kilka modlitw i czytamy jako modlitwy na rozpoczęcie.
"Będziesz jak ogród zroszony" (Iz. 58,11)
l. ćwiczenie jest propozycją medytacji dla całej grupy. Może rozpocząć się odczytaniem następującej refleksji modlitewnej:
Na pustyni wysycha wszystko chociaż głęboko pod powierzchnią ziemi, pod skorupą z gliny znajduje się wystarczająca ilość wody. Jeśli ta powierzchniowa warstwa zostanie przebita i wypłynie woda, wtedy może ona wszystko użyźnić, pustynia zamieni się w żyzną ziemię.
2. Do poszukiwania wody można porównać chwilę, w której człowiek medytuje, w której szuka ciszy, aby rozmyślać; w której szuka milczenia, aby słuchać tego, co Bóg chce powiedzieć. W milczeniu i ciszy, mogę powiedzieć dziękuję za wszystko, co dotychczas wydawało mi się tak oczywiste. Wtedy jestem już w środku modlitwy, bo modlić się, to znaczy także, rozmawiać z Bogiem jak z przyjacielem.
3. Po odpowiednim wprowadzeniu, kierujący spotkaniem wypowiada zdanie: "Będziesz jak ogród zroszony" (Iz. 58,11). Czyni to powoli, kilkakrotnie, z pauzą po każdym słowie, aby zdanie to było dobrze zrozumiane, aby uczestnicy zjednoczyli się wewnętrznie z tym obrazem.
4. Po odpowiednio długim czasie przewodnik spotkania formułuje zdanie: "Ja jestem zroszonym ogrodem". Uczestnicy przymykają oczy.
5. Potem każdy mówi o sobie jak o zroszonym ogrodzie. Uczestnicy są proszeni, by zaczynali swoje odpowiedzi od słów: "ja jestem... , "ja widzę...', "ja czuję...". Dzielą się swoimi wyobrażeniowymi obrazami. Zrozumiałe są tu pauzy, gdy trwa oczekiwanie na kolejną wypowiedź.
6. Prowadzący spotkanie pyta uczestników:Czy z zroszonego ogrodu jakim jesteś, mogą korzystać inni? Co mogą dla siebie wziąć? Co w tym ogrodzie jest ukryte? Jakie ziarna wrzucone w ziemię jeszcze nie wykiełkowały? Jakie jeszcze nie przynoszą owoców?
Uczestnicy rozmawiają na te tematy w trzyosobowych grupach.
7. Medytację kończy modlitwa dziękczynna za wodę wiary, która użyźnia ogród życia i daje wzrost, nadzieję, przyszłość. Medytacja ta może być zastosowana jako poranna lub wieczorna modlitwa podczas spotkań modlitewnych.