MIERZENIE PRACY (*)

(*) jest to jedna z koncepcji metodologicznych badania pracy. Pozwala na mierzenie czasu niezbędnego do wykonania badanych czynności oraz na pomiar uciążliwości czynników towarzyszących. Jest to konieczne do ustalenia czasu niezbędnego do efektywnego wykonania zadania i określenia na tej podstawie wysokości technicznej normy czasu.

Jako dział technik organizatorskich obejmuje: rejestrowanie czasu pracy, normowanie czasu pracy i wartościowanie pracy.

REJESTROWANIE CZASU PRACY

Prowadzi do określenia czasochłonności, stopnia uciążliwości badanego procesu. Umożliwia też wykrywanie i eliminowanie czasu nieużytecznego. Jest uzupełnieniem badania meto pracy. Podstawowymi technikami rejestracji są: chronometraż i fotografia dnia pracy

A) CHRONOMERTAŻ (*)

(*) jest techniką, która prowadzi do ustalenia wysokości zużycia czasu, przez dokładny i wielokrotny pomiar czasu trwania każdego elementu procesu pracy.

Przedmiotem chronometrażu są typowe, powtarzalne elementy pracy. Przeprowadza się go w czterech etapach: 1) analiza procesu, 2) przeprowadzenie niezbędnej ilości pomiarów, 3) ustalenie zwartości szeregu chronometrażowego, 4) określenie czasu normalnego wykonania procesu.

1. Analiza procesu pracy

Polega ona na jego podziale na elementy składowe. Korzysta z badania metod pracy, które wskazuje czynniki będące przedmiotem chronometrażu.

2. Pomiary czasu trwania czynności

Ich liczba zależy od czasu wykonania czynności, typu produkcji i od czasu trwania procesu. Długość każdej czynności określona jest w karcie przebiegu. Następnie należy przeprowadzić pomiary, a wyniki zapisać w postaci szeregów chronometrażowych.

3. Ustalenie zwartości szeregu chronometrażowego

Aby oczyścić szereg chronometrażowy z błędnych pomiarów, należy:

1. 
   uporządkować go rosnąco i wyeliminować błędne pomiary;

2. ustalić zwartość szeregu ( );

3. porównać otrzymany współczynnik z odpowiednim dla analizowanego przypadku: gdy jest większy, odrzucamy max. wartość pomiaru i obliczamy na nowo;

4. przeprowadzić pomiary uzupełniające szereg chronometrażowy.

4. Określenie czasu normalnego

Czas trwania procesu jest ustalany na wysokości tzw. tempa normalnego.

Cz. normalny = cz. mierzony x (zaobserwowane tempo / normalne tempo)

Sumowanie czasów normalnych kolejnych czynności składowych doprowadzi do określenia czasu normalnego wykonania procesu.

B) FOTOGRAFIA DNIA ROBOCZEGO (*)

(*) to technika rejestrowania czasu, polegająca na prowadzeniu ciągłej lub chwilowej obserwacji stanowiska roboczego w długich okresach

1. Fotografia indywidualna

To najczęściej stosowany rodzaj fotografii. Jest prowadzona na jednym stanowisku roboczym w ciągu zmiany i jest podobna do chronometrażu. Różnica polega na tym, że pozwala na zmierzenie wszystkich czynności procesu i nie jest konieczne ustalanie tempa pracy robotnika.

Średni czas na wykonanie danej czynności liczymy ze wzoru:

Metoda pracochłonna jest, lecz prosta i mierzy zdarzenia sporadyczne.

2. Fotografia zespołowa

Polega na obserwacji kilkunastu stanowiskach pracy. Umożliwia zanalizowanie przestoju maszyn i opracowanie bilansu dla określonej grupy stanowisk

3. Fotografia trasowa

To migawkowa odmiana fotografii zespołowej i ma mniejszą od niej dokładność.

Ze względu na to, należy ją uzupełnić fotografią indywidualną

4. Samofotografia

Odmiana fotografii indywidualnej, lecz jest wykonywana przez samego wykonawcę czynności. Jest rzadko stosowana ze względu na subiektywność pomiarów.

5. Fotografia migawkowa

Została spopularyzowana i rozwinięta jako oddzielna technika analizy czasu.

3. METODA OBSERWACJI MIGAWKOWYCH (*)

(*) to sposób rejestracji pozwalający na określenie struktury zużycia poszczególnych rodzajów czasu roboczego, na podstawie dużej liczby obserwacji przypadkowych.

Etapy obserwacji migawkowej:

2. ustalenie kolejnych rodzajów czasu;

3. określenie liczby obserwacji;

4. ustalenie planu obchodów i okresu obserwacji;

5. ustalenie planu minutowego;

6. rejestracja obserwacji;

7. określenie struktury zużycia czasu roboczego

a) Określenie badanych rodzajów czasu

Trzeba określić frakcje będące przedmiotem badania. Najczęściej badane jest wykorzystanie czasu w układzie: pracy i niepracy.

b) Określenie liczby obserwacji

Założenia wstępne: (dla wzoru Tippett'a)

- ustalenie poziomu ufności: p'=0,95 dla produkcji masowej

p'=0,90 dla innych typów produkcji

• ustalenie błędu bezwzględnego: dla p'=0,95 b=1,96

dla p'=0,90 b=1,64

• 
  ustalenie prawdopodobieństwa p' jako udziału badanego czasu w ogólnej sumie czasu

• ustalenie błędu względnego

Wzór de Jong'a na ilość obserwacji:

c - współczynnik korelacji. Przyjmuje wartości od 1 do 3 w zależności od wpływu przeszkód.

Wzory Tippett'a i de Jong'a mają zastosowanie a analizie wielkości pojedynczej frakcji. Do analizy większych ich ilości używa się wzoru Steinhaus'a.

3. Ustalenie planu obchodów

Plan obchodów powinien przedstawiać rozmieszczenie poszczególnych stanowisk pracy i zmierzony wcześniej czas przejścia między nimi. Na jego podstawie ustala się okres obserwacji i dzienną częstotliwość obchodów (4-8 w ciągu jednej zmiany).

d) Ustalenie planu minutowego obserwacji

Dokładne minutowe czasy obchodów ustala się w sposób losowy, wykorzystując tablicę liczb losowych.

Np.: dla liczby 3691 36 to współczynnik godzinowy = 0,36

91 to współczynnik minutowy = 0,91

liczba godzin pracy = 8

godzina obchodu = 0,36 x 8 h + 0,91 x 60 min = 2 h 53 min + 55 min = 3 h 48 min

praca rozpoczyna się np. o godz. 8.00, więc obchód ma miejsce o godz.:

8.00 + 3.48 = 11.48

e) Rejestracja obserwacji

Rejestrowanie obserwacji prowadzi się w specjalnie przygotowanych arkuszach, zapisując w systemie kreskowym

f) Określanie struktury zużycia czasu

Zaobserwowane liczby wystąpień kolejnych frakcji stanowią wynik końcowy badania. Teraz można wyliczyć udział procentowy poszczególnych rodzajów czasu w jego ogóle

2

3

nikoleta naumowa

---