Prawo budowlane -normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji państwowej w tych dziedzinach. Obiekt budowlany: budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, Budowla (całość techniczno-użytkowa wraz z instalacjami i urządzeniami), Obiekt małej architektury, Budynek -obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadający fundamenty i dach. Budowla - obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak np. lotnisko, droga sieci techniczne wolnostojące maszty antenowe, wolnostojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne obronne składowiska odpadów, cmentarze oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Obiekt małej architektury - niewielki obiekt w szczególności: kultu religijnego, obiekty architektury ogrodowej, do rekreacji, użytkowe. Obiekt tymczasowy budowlany: -obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub do rozbiórki, -obiekt budowlany nie połączony na stałe z podłożem gruntowym (obiekty kontenerowe, kioski, namioty powłoki pneumatyczne). Budowa -wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa oraz przebudowa obiektu budowlanego. Roboty budowlane -prace wykonywane w trakcie budowy, montażu, modernizacji, remontu lub rozbiórki obiektu budowlanego. Remont -wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji. Obiekt budowlany -należy projektować, budować i utrzymywać zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej, w sposób zapewniający: -spełnienie wymagań podstawowych dotyczących: bezpieczeństwa konstrukcji, bezpieczeństwa pożarowego, bezpieczeństwa użytkowania, odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, ochrony przed hałasem i drganiami, -oszczędność energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród, -warunki użytkowe zgodnie z przeznaczeniem obiektu (w zakresie: oświetlenia, zaopatrzenia w wodę, usuwania ścieków i odpadów, ogrzewania, wentylacji oraz łączności), -niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne poruszające się na wózkach, -ochronę dóbr kultury, -ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich (zapewnienie dostępu do drogi publicznej, ochroną przed pozbawieniem dostępu do wody, kanalizacji, energii elektrycznej i cieplnej, dopływu światła dziennego do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, ochrona przed hałasem, wibracjami, zakłóceniami elektrycznymi, promieniowaniem, zanieczyszczeniem powietrza, wody lub gleby).
Budownictwo - dział techniki, traktujący o zasadach projektowania, wykonywania i eksploatacji (konserwacji) budowli. Budowla-obiekt wytworzony przez człowieka, nieruchomy, trwale związany z gruntem. Podziały Budownictwa: a) ze względu na umiejscowienie budowli- lądowe, wodne, b) ze względu na położenie budowli- nadziemne (budynki, mosty), naziemne (drogi, lotniska), podziemne (tunele), c) ze względu na przeznaczenie- ogólne (mieszkaniowe, użyteczności publicznej), przemysłowe, komunikacyjne, rolnicze, sanitarne. Każda budowla powinna spełniać trzy podstawowe warunki: 1 odpowiadać swojemu przeznaczeniu, 2 być wykonana według prawideł sztuki budowlanej, 3 zaspokajać odczucia estetyczne. Technologie budownictwa: tradycyjna, tradycyjna udoskonalona, uprzemysłowienia. Budynek- obiekt budowlany, w którym za pomocą przegród (zewnętrznych i wewnętrznych) wydzielono przestrzeń o przeznaczeniu użytkowym, posiadający fundamenty i dach. Pod względem wysokości budynki dzieli się na: -niskie (do 4 kondygnacji lub do 12 m. wysokości), - średnio wysoki (5-9 kon, 12-25 m. wys)- wysokie (ponad 9 kon, 25-55m wys) - wysokościowe ( ponad 55 m. wys). Budynek należy zaprojektować, budować i utrzymać w sposób zapewniający: 1. bezpieczeństwo konstrukcji, 2. właściwe warunki środowiskowe, 3. bezpieczeństwo ppoż., 4. właściwą trwałość. Fazy budowy budynku: -stan zerowy (poziom stropu nad piwnicami), -stan surowy (otwarty i zamknięty), roboty wykończeniowe. Konstrukcja budynku to zespół elementów połączonych między sobą trwale węzłami, który w sposób bezpieczny, wytrzymały i bez nadmiernych odkształceń oraz przemieszczeń jest w stanie opierać się działającym obciążeniom i przenosić je na grunt. Grupy elementów budynku: 1) elementy nośne :-fundamenty, -ściany lub słupy. - stropy, -schody, -balkon, -dachy lub stropodachy, 2) elementy wykończenia: -ściany osłonowe i działowe, izolacje, -tynki i okładziny, -podłogi, - stolarka okienna i drzwiowa, -powłoki malarskie. 3) elementy wyposażenia: -instalacje (wod-kan, c.o., gazowa, elektryczna, odgromowa), -wentylacja i klimatyzacja, -dźwigi, -zsypy na śmieci, -instalacja telefoniczna, RTV. Projektowanie konstrukcji budynku. Podział budynku na elementy konstrukcyjne. Dobór schematu statycznego elementu - rzeczywiste wykonanie elementu na budowie. Ustalenie rozkładu sił w konstrukcji- rozkład i rozmieszczenie elementów konstrukcyjnych. Budynek -konstrukcja przestrzenna rozłożona na konstrukcje płaskie, stroje budowlane. Układy konstrukcyjne budynków. Zasadnicze typy rozwiązań konstrukcyjnych budynków: 1) układy ścianowe (podłużne, poprzeczne, mieszane, krzyżowe) 2) układy szkieletowe (ramowe, słupowo ryglowe0, 3) kłady szkieletowo- ścianowe 4) układy trzonowe (ze stropami wspornikowymi, trzonolinowe), 5)układy trzonowo szkieletowe, 6) układy powłokowe. Budynek- najbardziej niekorzystne warunki : użytkowania, obciążenia, atmosferyczne. Element konstrukcyjny nie doznaje przesunięć, odkształceń, pęknięć, wychyleń z pionu, będących przeszkodą w użytkowaniu;
Duży budynek dzieli się na odrębne prostopadłościenne układy oddzielone od siebie szczelinami umożliwiającymi niezależne przemieszczenie i odkształcenie się każdej z części budynek (dylatacjami). Każda z tych części musi być sztywna jako całość. Dylatacjami oddziela się także poszczególne elementy konstrukcyjne przez co uniemożliwia się ich swobodne odkształcenie. Dylatacja -(z łac.) zwiększenie obojętności ciał podczas ogrzewania. Szczelina dylatacyjna -szczelina umożliwiająca odkształcenia elementu konstrukcyjnego lub części budynku, zapobiegająca ich uszkodzeniu z powodu odkształceń. Rodzaje dylatacji: termiczne, skurczowe (technologiczne), na osiadanie, zabezpieczające przed działaniem sił dynamicznych i wpływami akustycznymi, konstrukcyjne. Dylatacje termiczne -zabezpieczają od powstawania rys i pęknięć wywołanymi zmianami temperatury. Wydłużalność termiczna materiałów budowlanych -mur z cegły ceramicznej 5*10/C, mur z gazobetonu 10*10/C, beton 10*10/C, stal 12*10/C. Odstępy między dylatacjami zależą od: -różnicy temperatur w skali rocznej lub dobowej, -sposobu osłony konstrukcji, -orientację w stosunku do słońca, -swobodę odkształceń konstrukcji, -wytrzymałość konstrukcji, -wrażliwość konstrukcji na zarysowanie, -układu ścian nośnych, -położenia klatek schodowych, -konstrukcji wieńca stropowego lub ściągu. Większe kominy należy zawsze oddylatować od konstrukcji budynku. Dylatacje na osiadanie - zależą od układu geologicznego gruntu pod budynkiem. Dylatacje skurczowe -w betonie przyjmuje się, że wielkość skurczu jest taka sama jak odkształcenie od zmiany temperatury o 15 C. Zbrojenie przeciwskurczowe. Dylatacje przeciw drganiowe -najczęściej przy urządzeniach wytwarzających drgania: szyb windy. Dylatacje konstrukcyjne -przez całą wysokość budynku, dzielą budynek na poszczególne części.
Obciążenia działające na budynki: pionowe (ciężary materiałów, obciążenia od użytkowania budynku, obciążenie śniegiem dachu), poziome (obciążenie od działania wiatru, obciążenie wynikające od nie pionowego ustawienia elementów, napór gruntu na ścianę ), wywołane temperaturą (dowolny kierunek). Budynek powinien być stabilne posadowiony na gruncie, czyli powinien być stateczny. Trwałość elementu lub konstrukcji -okres bezusterkowego czasu pracy w określonych warunkach eksploatacyjnych (przy wykonywaniu napraw profilaktycznych, bieżących). Analogicznie budynki o identycznym przeznaczeniu mogą mieć różne trwałości w zależności od: -rodzaju materiału, -rodzaju rozwiązań konstrukcyjnych, -wpływu środowiska otaczającego, -warunków użytkowania i jakości zabiegów profilaktycznych. Budynek z elementów o różnej trwałości -remont kapitalny (wymiana zużytych elementów konstrukcyjnych). Art. 62 prawa budowlanego stanowi, że obiekty budowlane powinny być poddawane okresowej kontroli co roku (elementy zewnętrzne budynku i instalacje) i co 5 lat 9cały obiekt). Kontrolę powinna przeprowadzać osoba uprawniona, a jej wyniki należy wpisać do książki obiektu budowlanego. W normalnych warunkach eksploatacyjnych trwałość budynków powinna być następująca: -budynki murowane z cegły (10-150 lat), -wielkopłytowe 980-150), -murowane z lekkich mat. (80-100), -szkieletowe drewniane (40-60), -tymczasowe (10-15). Orientacyjne okresy trwałości elementów budynków wynoszą: -fundamenty ceglane (70-150 lat), betonowe (200-300), -ściany drewniane, szkieletowe (25-40), ceglane (130-150), z gazobetonu (30-50), warstwowe na szkielecie drewnianym (40-50),, -stropy Kleine (100-130), drewniane 960-80), żelbetowe (130-150), -okna drewniane (40-50), -drzwi wewnętrzne (60-80), parkiet dębowy (50-80), tynki wew. wapienne (50-60), zew. cem-wapn. (30-40), -zewn. powłoka malarska na oknie drewnianym (5-7), -pokrycie dachu papą zwykłą (10-20) pokrycie dachu dachówką ceramiczną (50-60), -obróbki blacharskie (15-20). Zużycie budynku: -fizyczne i techniczne, -moralne. W budynkach w czasie eksploatacji występują uszkodzenia, których przyczynami są: zużycie naturalne materiałów, działanie czynników środowiska zewnętrznego, błędy projektowe, błędy wykonawcze, błędy eksploatacyjne, klęski żywiołowe
Pracami przygotowawczymi są: *wytyczenie geodezyjne obiektu w terenie (-założenie reper5a roboczego; -utrwalenie palikami naroży budynku); *wykonanie niwelacji terenu (usunięcie warstwy humusu) *zagospodarowanie terenu budowy *wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury na potrzeby budowy. Ławy drutowe. Grunt bud.-część skorupy ziemskiej, która jako element nośny współdziała z budowlą; nośność podłoża gruntowego jak i jego osiadanie zależy od rodzaju gruntu; przed wykonaniem projektu bud. Należy przeprowadzić badania gruntu, które ustalą charakt. Geologiczną gruntu (tzw. przekrój geotechniczny. Podział gruntów 1)rodzime (powstałe w wyniku naturalnych procesów geologicznych) *skaliste twarde, miękkie (s. ilaste, spękane) *nieskaliste -mineralne spoiste, niespoiste (żwiry, pospółki, piaski) -część org. <2% (gliny, iły -organiczne (piaski próchnicze); 2)nasypowe *nasyp bud. (kontrolowany) *n. niekotrolowany; Uziarnienie gruntów nieskalistych (frakcje) *kamienista >40mm *żwirowa2-40 *piaskowa 0,05-2 *pylasta 0,002-0,05 *ilasta <0,002; g. wysadzinowe- spoiste lub nie- o zawartości frakcji pylastej > niż 10%-posadowienie fundamentów poniżej tzw. głębokości przemarzania; Kategorie gruntów (odspajanie, urabianie): *I piasek suchy, ziemia uprawna(torf) 5-15(20-30) *II p. wilgotny lub gliniasty, żwir 15-25 *III rumosz s do 40, glina, ił plastyczny 20-30 *IV rumosz do 90, glina z głazami do 10%, g lub iły półzwarte 25-35 *V glina z głazami d0 30%, margle, kreda 30-45 *VI łyupek, wapień miękki 30-45 *VII-XVI 30-50
Wykopy: a)wąskoprzestrzenne -o szer. dna <1,5m; b)szeroko- >1,5m c)jamiste -o szer. i dł. dna <1,5m; Wykopy o ścianach pionowych nie zabezpieczonych można wykonać tylko: -w g. nie nawilgoconych -przy wykopie do głębokości: 2m-s.lite; 1,5m g.spoiste; 1,25m g.mało spoiste; 1m s.spękane. Zabezpieczenia ścian wykopów: 1) Bezpieczne nachylenie skarp -g.sypkie h:a<1:1,5; mało spoiste <1:1,25; spoiste <1:0,5; 2) Deskowanie pionowych ścian (d.ażurowe -g.spoiste; pełne -g.sypkie; szczelne-dno wykopu poniżej poziomu wód gruntowych) *Obudowy rozpierane (rozpórki stalowe, drewniane) *Obudowy podpierane (kozły, zastrzały)*O. kotwione (cięgno do pala, płyty lub buławy) *Ścianki szczelne (profil Larssena)
Fundament -najniżej położony element konstrukcyjny budowli. Zadanie-przekazanie obciążeń z konstrukcji budowli na podłoże gruntowe w sposób bezpieczny- bez nadmiernych osiadań gruntu. Podłoże g.-ta część gruntu w której naprężenia wywołane budowlą są większe niż 20% naprężeń pierwotnych. Wł. gruntu: -ściśliwość -wytrz. na ścinanie. Podział: *bezpośrednie (ławy f. [szer. wg wymiarów cegły lub podzielna przez 5, osadzka min.5cm, usztywnienie wieńcem z prętów 10-12mm, otulina prętów], stopy f. pojedyncze i szeregowe [kielichy, szklanki; podstawa prostokątna, trapezowa], f.płytowe, ruszty f., f. skrzyniowe) -płytkie -głębokie *pośrednie mają oczep w postaci ław, płyty, rusztu lub skrzyni, oparty na dodatkowej konstrukcji sięgającej do głębszych warstw gruntu) -na studniach -na palach -na kesonach;
Ściana: -przenosi obciążenia (pionowe i poziome) -stanowi przegrodę optyczną -stanowi element izolacji termicznej, przeciwwilgociowej, akustycznej; Podział: *Konstrukcyjne (nośne, samo-) i nie- (dzuiałowe, osłonowe) *wewnętrzne i zew. *jednorodne (jednomateriałowe) i nie- (wielo-) [szczelinowe, mijankowo-szczelinowe, żebrowe, skrzynkowe, fałdowe, zbrojone, zespolone, sprężone]; Mat. ścienne a)konstrukcyjne (z kamieni naturalnych, cegły pełne i drążone o pow. drążeń do 25%, kształtki elewacyjne i licowe, bloki betonowe); b)konstrukcyjno-osłonowe (c.drążone o pow. 25-50%, pustaki ceramiczne i z lekkich betonów, pustali i kształtki z mat. termoizolacyjnych wypełniane betonem); c)osłonowe (cegły i pustaki drążone poziomo, pustaki z mat. izolacyjnym); d)do ścianek działowych (c.dziurawka, bloczki i płyty z b. komórkowego, pustaki do ś.działowych, bloki, dyle gipsowe e)do prefabrykatów ceramiczno- betonowych np. Cerbet; Zaprawy murarskie: *wapienne0,2 0,4MPa *cem.-wap. 0,8-5 *cem. 1,5-12 *cem.-gliniane 0,8-5 *gipsowe 1,5-3 *gipsowo-wap. 0,4-3 *lekkie na kruszywach porowatych (keramzyt) 0,8-8 *napowietrzane (porowate, izolacyjne) *klejowe (Atlas); Odkształcalność -ceramika 5-6⋅10-61/°C -cegła wap-piaskowa 10⋅10-6; Dylatacje -z ceramiki 50-60m -inne 25-40m; Kotwie: prętowe, z płaskownika stalowego, profilowane ze stali nierdzewnej, z tworzywa sztucznego.
Podłogi podłoże-i.paroszczelna-i.termiczna(akustyczna)-warsta ochronna-podkład-gładź-klej(lepik)-posadzka; *na gruncie (z i.przeciw zawilgoceniu i termiczna) *nad pomieszczeniami nieogrzewanymi (i.termiczna) *na stropach międzypiętrowych (1-pływające,2-z posadzką tłumiącą); posadzki: deszczułki, PCV, mat.gumowe, wykładziny, mat.mineralne (płytki terakotowe lastrykowe kamienne, cementowe, skałodrzewne), klinkier i cegła, asfaltowe, masy żywiczno-min,
Izolacje 1)woda kapilarna,2)zaskórna(z opadów atmosferycznych)3)gruntowa(naporowa); A)izolacje przeciwwilgociowe -przed wodą nie wywierającą ciśnienia hydrostatycznego B)przeciwwodne -przed parciem hydrostatecznym C)parochronne; I-lekkie=powłokowe masy, roztwory, emulsje, żywice, tynki, płytki; II-średnie: papy, folie; III-ciężkie: asfalt, ż.poliestrowa, laminaty, papa i lepik asf., terakota, cegły klinkierowe, skrzynie z blach
Dachy jednospadkowy, dwu-, cztero-, mansardowy, naczółkowy i półszczytowy, namiotowy, wieżowy więźby: *krokwiowe *jętkowe *płatwiowo-kleszczowe *wieszarowe; konstrukcje kratowe(drewniane, stalowe)
Stropodachy 1-pełne 2-wentylowane(dwudzielne)
Stropy funkcje: dzwigają obc., chronią przed przenikaniem ciepła i dzwięku, usztywniają ściany, podłoże dla podłóg i posadzek; *odcinkowe z cegły, *Kleina *żelbetowe *Akermana(żebra żelbet. o rozstawie 31 +pustaki ceram) *Fert(ceramiczno-żelbetowe) *Teriva (belki żelbetowo-kratowe +pustaki bet.) *belkowo -pustakowe(DZ)
Drzwi m