Podatek - pieniężne, przymusowe ogólne nieodpłatne i bezzwrotne świadczenia na rzecz państwa lub innych związków publiczno-prawnych.. Rodzaje podatków: Kryterium przedmiotowe- podatki majątkowe i od praw majątkowych- podatki od przychodów- podatki od dochodów- Podatki od wydatków (komsumcja) akcyza Związek pomiędzy ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem:- podatki bezpośrednie- Podatki pośrednie ( nie pozostają w ścisłym związku z sytuacja dochodową i majątkową podatnika Władztwo podatkowe- podatki nakładane przez państwo i podatki nakładane przez władze samorządowe Kryterium terytorialne- podatki centralne ( p. dochodowy od osób fiz.- prawnych, ryczałt ewidencjonowany, podatek od towarów i usług VAT- podatki regionalne- Podatki lokalne ( od nieruchomości , rolny , leśny, od środków transportowych )- podatki centralne ( podatek akcyzowy podatek od gier p. od obrotów giełdowych)- podatki lokalne od posiadania psów karta podatkowa od spadków darowizn Podmiotowe źródła pochodzenia wydatków:-sektor przedsiębiorstw niefinansowych- sektor instytucji finansowych- sektor gospodarstw domowych- sektor zagranicy Zasady podatkowe :Fiskalne : - wydajności ? państwo powinno sięgać do takiego przedmiotu opodatkowania który dostarcza dochodów niezbędnych do realizacji funkcji i zadań państwa i władz samorządowych- elastyczność podatek powinien reagować na zmieniające się procesy i zdarzenia gospodarcze oraz procesy społeczne- stałość ograniczenie zmian w systemie podatkowym Zasady ekonomiczne - nienaruszalność majątku podatnika Zasady sprawiedliwości : - powszechność ciężary podatkowe powinny mieć charakter powszechny- równość ciężary podatkowe powinny być złożone równomiernie na wszystkich podatnikach- zdolność dochodowa Zasady techniczne - pewność podatki powinny być niezawodnym źródłem dochodów państwa. - dogodność pobór podatków powinien uwzględniać warunki finansowe podatnika, cykl i charakter prowadzonej działalności- taniość koszt poboru podatków nie powinny uszczuplać nadmiernie dochodów państwa Ucieczka przed podatkiem :- unikanie podatku ( nałożenia, uniszczenia)- oszustwa podatkowe podatkowe* zatajenie materialne* zatopienie rachunkowe* Fałszywe kwalifikowanie. Zasady konstrukcji współczesnych systemów podatkowych :- wprowadza się kilka podatków 3 lub 4 rodzaje stanowią podstawę finansowo publicznych - sięga się do różnych podmiotów opodatkowania - stosuje się podatki bezpośrednie ( trudno przerzucane, pewne źródło dochodów) i pośrednie - wysokie dochody ogranicza się stosując progresje podatkowe - obciąża się podmioty wg ich zdolności dochodowej - wysoki stopień indywidualizacji obciążeń- w opodatkowaniu jednostek gospodarczych stosuje się skale podatkowe, ulgi, wakacje i zwolnienia podatkowe- podstawowe rodzaje podatków ustala się na szczeblu centralnym- rozwinięty system kontroli i kar. Technika podatkowa :*Podmiot opodatkowania: - czynny ( osoba która podatek nakłada)- bierny ( osoba na która podatek jest nałożony) a)Podatnik (osoba obciążona podatkiem) b) płatnik ( osoba która jest zobowiązana żeby podatki naliczać i odpisywać). *przedmiot opodatkowania: - rzecz bądź zdarzenie którego wystąpienie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. *Podstawa opodatkowania - wyrażono ilościowo bądż wartościowo przedmiot podatku *Stawka podatkowa - jaka część podstawy opodatkowania należy odprowadzic z tyt podatku *Skala podatkowa - inf o tym jaką skalę podatkową należy zastosować do danej podstawy opodatkowania *Zwolnienie- zaniechanie poboru podatku danego podmiotu lub przedmiotu opodatkowania(-ulga - obniżenie podstawy opodatkowania lub podatku-zniżka podatkowa- zwiększają stawkę podatkową) Przychody- są to otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Źródła przychodów: *stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta *działalność wykonywana osobiście *pozarolnicza działalność gospodarcza* działy specjalne produkcji rolnej* najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa i i nne umowy o danym charakterze *kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkcie 8* odpłatne zbycie z zastrzeżeniem ustawy 2(- nieruchomości lub ich część oraz udziału w nieruchomości- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej - prawa wieczystego użytkowania gruntu) *inne źródła. Koszty uzyskania przychodu- koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w artykule 23. Ulgi od dochodów: - darowizny:-wynikające z ustawy o pod dochodowym od os fizycznych, darowizny na 3 cele: na cele pożytku publicznego, cele kultu religijnego, cele krwiodawstwa; z tego tyt można odliczyć max 6% dochodu, obdarowana osoba nie może być osobą fizyczną- darowizny na cele charytatywno- opiekuńcze (ustawa miedzy państwem a kościołem, możemy odliczać i darować bez limitu, musi być potwierdzenie bankowe i przelew- ulga rehabilitacyjna- I lub II grupa inwalidzka np. koszty dostosowania mieszkania, I lub II gr + samochód= ulga 2280\- odliczenie na Internet max 760 zł, faktura VAT + tytuł prawny do lokalu . Ulgi od podatków;- ulga na dzieci (prorodzinna) -1% podatku na cele pożytku publicznegoUbezpieczenia społeczne Modele: 1) reprezentacyjny- model umowy społecznej, wchodzą do niego określone grupy osób(prowadzące dział gosp lub pracujące) płacą one świadczenia na rzecz osób, które są teraz na emeryturze 2) systemy kapitałowe- każdy samodzielnie oszczędza na swoją emeryture (za pomoca funduszy emerytalnych) zależny od sytuacji rynków finansowych 3) system mieszany(hybrydowy) - połączenie sys kapitałowego i reprezentacyjnego, w PL od 99r, objęte SA nim osoby które w 1.01.99r nie miały ukończonych 50 lat. Nowym systemem nie objęto rolników sedziów i prokuratorów. Stopa zastąpienia- stosunek świadczenia emerytalnego do ostatniego wynagrodzenia (kobiety - srednio1/3, mężczyźni ok. 1/2) Założenia nowego systemu: 1) ścisły związek między wysokością emerytury a kwotą wypłacalnych składek 2) zlikwidowanie przywilejów - branzowuch. Względnie utrzymanie niektórych z jednoczesnym obciążeniem dodatkową składką 3) stopniowe zmniejszenie obciążeń ciążących na ZUS, objęcie nimi części dochodów celem umożliwienia rozwoju ubezpieczeń dodatkowych 4) podział składki ubezpieczeniowej na poszczególne rodzaje ubezpieczeń 5) podział składki ubezpieczeniowej miedzy pracodawcę i pracownika. Opłaty pobraniowe przez OFE: 1) opłata od składki- czyli opłata dystrybucyjna, potrącenie tej opłaty nastepuje przed przeliczeniem skladek na jednostki rozrachunkowe, nie może przekroczyc 7%. OFE stosuje jednolitą metode obliczania i pobierania tyhcv oplat w stosunku do wszystkich członków 2) opłata za zarządzanie- kwota ustalona w statucie, nie wyższa niż 0,045% zarządzanych aktywów netto w skali miesiąca przy wartości aktwów do 8 mld zł.powyżej tej kwoty max wartość tej opłaty jest proporcjonalnie niższa. Część zmienna zależy od wyników inwestycyjnych osiąganych przez fundusz, wysokość tej opłaty wynosi 0,005% wartości aktywów netto w skali m-ca. W tej wysokości może ona być pobrana tylko w funduszu, który osiągnął w danym okresie najwyższą stopę zwrotu. Filary funduszu emerytalnego:  pierwszy filar - to emerytura minimalna, wypłacana jak dotychczas przez ZUS, finansowana z kapitału emerytalnego,  drugi filar - to emerytura z otwartych prywatnych funduszy emerytalnych, które powstają z części składek na ubezpieczenie emerytalne, gromadzone na indywidualnych kontach ubezpieczonych, korzystnie i bezpiecznie lokowane w różnych funduszach inwestycyjnych, trzeci filar - to emerytura z dobrowolnych składek, wynikająca z zakładowych i branżowych pracowniczych programów emerytalnych, organizowanych przez pracodawców, lokowanych w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych lub z dobrowolnych ubezpieczeń osobowych.. Deficyt budżetowy- wydatki przewyższają dochody budżetowe Przyczyny deficytu:1)koniecznośc spłaty zaciągniętego długu publicznego 2)realizowana doktryna ekonomiczna, która może zakładać świadome utrzymywanie deficytu budżetowego i długu publicznego jako narzędzi interwencjonizmu państwowego 3)zwiększenie wydatków będące konsekwencją strategii gospodarczej rządu 4)nieoczekiwane zdarzenia wymuszające zwiększenie wydatków ponad posiadane rezerwy(wojny, kryzysy gospodarcze) 5) niższe dochody od zakładanych w budżecie państwa. ekonomiczne rodzaje deficytu: *rzeczywisty- faktyczna róznica pomiedzy wydatkami a dochodami w danum okresie. *strukturalny- dochody i wydatki są realizowane przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych gospodarki. *cykliczny- rezultat cyklu koniunkturalnego wpływającego na dochody i wydatki. Dług publiczny- zobowiązanie podm sfery publ który wynika z zaciągniętych przez nie pożyczek i kredytów. Przyczyny:- zaciąganie pożyczek i kredytów na finansowanie deficytu budżetowego.- realizacja świadczeń związanych z udzielonymi poręczeniami i gwarancjami.- finansowanie wydatków kredytem kupieckim w okresie dłuższym niż rok .- zaciąganie długu w celu spłaty wcześniejszych zobowiązań .- finansowanie przez panstwo podmiotów publicznych w formie przekazywania pap wart.- uznanie przez panstwo roszczen będących skutkiem działalności podmiotów sektora publicznego.Kryterium dobrowolności: - dług publ dobrowolny,- dług publ przymusowy.Kryterium przyczyn i skutków zadłużenia: - globalny dług publiczny ,- wew dług publ,- zew dług publ Kryterium czasu:- krótkoterminowy (płynny),- długoterminowy (fundowany) Kryterium zasad ewidencji: - dług publiczny brutto,-dług publiczny netto

---