AKCEPTUJĘ
........................
OPRACOWANIE METODYCZNE
do przeprowadzenia zajęć z przedmiotu Rozpoznanie i armie innych państw
ze studentami I roku studiów WAT
TEMAT: Rozpoznanie wojskowe w systemie walki zbrojnej
CEL: Zapoznać studentów z podstawowymi pojęciami dotyczącymi rozpoznania, działań rozpoznawczych i walki informacyjnej.
Przedstawić zadania i obowiązki dowódców w zakresie prowadzenia rozpoznania.
FORMA: Wykład
CZAS: 2 X 45'
MIEJSCE: Sala wykładowa
ZAGADNIENIA SZKOLENIOWE:
Pojęcie i istota rozpoznania wojskowego.
Główne zadania rozpoznania wojskowego.
Cechy i wymagania stawiane rozpoznaniu wojskowemu.
Sposoby prowadzenia działań rozpoznawczych.
Elementy rozpoznawcze kompanii i batalionu.
Zadania dowódcy pododdziału w zakresie organizacji i prowadzenia rozpoznania.
LITERATURA:
Podręcznik walki pododdziałów wojsk zmechanizowanych, (drużyna, pluton)- rozdział 3 - rozpoznanie.
Regulamin działań taktycznych wojsk zmechanizowanych i pancernych - batalion, kompania.
Działania rozpoznawcze - tymczasowa instrukcja, DWLąd. Wewn. 17/2002, Warszawa 2002, WAT R-7294.
Łokociejewski M.(red.), Rozpoznanie Wojskowe - Cz. I, II, III.
ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWE:
- projektor multimedialny;
- wskaźnik;
- laptop;
Zagadnienie 1
Pojęcie i istota rozpoznania wojskowego.
Rozpoznać (rozpoznawać) - oznacza patrząc, słuchając itp., wyróżnić spośród innych; badając, obserwując określić, ustalić co, domyślić się czego; przypomnieć sobie kogoś (lub coś) uprzednio znanego.
(Mały słownik języka polskiego)
Rozpoznanie - stan wiedzy o przeciwniku (potencjalnym przeciwniku), obejmujący wszystko to co dotyczy sił zbrojnych, polityki, ekonomii, terenu i pogody, infrastruktury, demografii, nastrojów itp.
Celem tak rozumianego rozpoznania jest walka o informację (kluczową dla danego obszaru działań), a więc nie tylko zdobywanie informacji, lecz także obrona informacyjna i zakłócanie informacyjne.
Definicja
Obszar wiedzy dotyczący terenu, warunków atmosferycznych, działalności i możliwości prowadzenia walki przez aktualnego lub potencjalnego przeciwnika.
W rozumieniu rzeczowym - to zespół sił i środków służących do spełniania czynnościowych funkcji rozpoznania i wyróżniający się spośród innych wojsk specyfiką uzbrojenia, wyposażenia technicznego, organizacją, sposobem działania oraz szkolenia.
W rozumieniu czynnościowym pod pojęciem działalności rozpoznawczej należy rozumieć zespół przedsięwzięć (działań) obejmujących zdobywanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie o przeciwniku i obszarze działań , niezbędnych do przygotowania i prowadzenia walki lub innego rodzaju działań wojskowych.
Rozpoznanie to celowa działalność ukierunkowana na:
- zdobycie informacji dotyczących terenu i pogody oraz działalności przeciwnika;
- dostarczenie dowódcy (sztabowi) informacji dostosowanych do potrzeb przygotowania i prowadzenia działań.
Istota rozpoznania polega na zdobywaniu bezpośrednio na stronie przeciwnej, uzyskiwanie od sąsiadów, podwładnych, przełożonego oraz przekazywanie (dostarczanie dowódcy, informowanie podwładnych i sąsiadów) informacji o przeciwniku, terenie i pogodzie. Informacje te, po przetworzeniu, w postaci ocen możliwości i prognoz działalności strony przeciwnej, stanowią podstawę przygotowywania i prowadzenia działań taktycznych (walki).
Celem rozpoznania jest posiadanie pełnej (kompletnej) informacji obrazującej stan aktualny i rozwój sytuacji u przeciwnika oraz określającej warunki terenowe i pogodowe pola walki, które potrzebne są dowódcy (sztabowi) i pododdziałom do właściwego przygotowania i pomyślnego prowadzenia walki (działań taktycznych).
Rozpoznanie wojskowe - produkt wiedzy dotyczącej działalności i możliwości prowadzenia walki przez aktualnego lub potencjalnego przeciwnika, obszaru prowadzenia działań i warunków hydrometeorologicznych.
W znaczeniu rzeczowym to zespół sił i środków przeznaczonych do zdobywania / pozyskiwania, gromadzenia informacji, przetwarzania ich w dane rozpoznawcze oraz rozpowszechniania tych danych do zainteresowanych odbiorców.
Działalność rozpoznawcza - dynamiczny i ciągły proces zdobywania i gromadzenia informacji o przeciwniku, obszarze działań i warunkach hydrometeorologicznych. Następnie ich przetwarzanie i rozpowszechnianie w formie danych rozpoznawczych, niezbędnych do przygotowania i prowadzenia walki lub innego rodzaju działań.
Elementami działalności rozpoznawczej są:
proces informacyjny;
dozorowanie/obserwacja i śledzenie;
wykrywanie obiektów;
działania rozpoznawcze.
Organa rozpoznawcze - wszystkie siły i środki rozpoznania na danym szczeblu dowodzenia wraz ze sztabowymi komórkami rozpoznawczymi (np. w dywizji: batalion rozpoznawczy, pododdziały rozpoznawcze rodzajów wojsk, wydział rozpoznawczy dywizji i oficerowie rozpoznania dowództw i rodzajów wojsk)
Siły i środki rozpoznania - to siły i środki przeznaczone do zdobywania / pozyskiwania, gromadzenia informacji, przetwarzania ich w dane rozpoznawcze oraz rozpowszechniania tych danych do zainteresowanych odbiorców. Tworzą je sztabowe komórki rozpoznawcze, oddziały i pododdziały rozpoznawcze oraz nieetatowe elementy rozpoznawcze.
Dane rozpoznawcze - produkt uzyskany poprzez przetwarzanie informacji o przeciwniku lub potencjalnym przeciwniku oraz o obszarach bieżących lub planowanych działań. DR powinny zapewnić dowódcy prognozy co do prawdopodobnych zamiarów i możliwości przeciwnika lub dane niezbędne do jego rażenia.
Zagadnienie 2
Główne zadania rozpoznania wojskowego
Do zadań rozpoznania w natarciu należą:
do czasu rozpoczęcia natarcia
wykrycie położenia przeciwnika na przedniej linii obrony oraz ustalenie jego składu i ugrupowania bojowego;
wykrycie środków ogniowych, głównie przeciwpancernych na przedniej linii obrony;
ustalenie rozmieszczenia zapór inżynieryjnych przed przednią linią obrony i w głębi ugrupowania bojowego przeciwnika;
wykrycie luk i otwartych skrzydeł w ugrupowaniu oraz sposobu ich zabezpieczenia;
wykrycie stanowisk dowodzenia, posterunków - obserwacyjnych, rozpoznania radiolokacyjnego i radioelektronicznego oraz punktów naprowadzania lotnictwa.
w czasie trwania natarcia:
ustalenie kierunków wycofania pododdziałów przeciwnika i kolejnych linii obronnych oraz stopnia ich rozbudowy inżynieryjnej i obsadzenia wojskami;
wykrycie rejonów ześrodkowania pododdziałów przeciwnika i charakteru ich działań bojowych, a zwłaszcza ciągłe śledzenie jego odwodów;
ustalenie czasu wyjścia, kierunków przegrupowania i linii rozwinięcia odwodów;
wykrycie kolejnych rejonów rozwinięcia stanowisk dowodzenia, artylerii i środków rozpoznania i WRE;
zdobycie wiadomości o terenie po stronie przeciwnika, a w szczególności możliwości jego przekroczenia (pokonania), stanie dróg, przepraw i brodów oraz rejonach zniszczeń, pożarów i zatopień, a w razie konieczności ustalenie i rozpoznanie kierunków ich pokonania lub obejścia.
W obronie do najważniejszych zadań będą należały wykrycie i ustalenie:
czasu i kierunku podejścia pododdziałów przeciwnika do linii styczności oraz linii ataku;
rejonów rozmieszczenia SD, WŁ, środków rozpoznania i zakłóceń;
rejonów rozmieszczenia środków ogniowych i artylerii;
wykrycie punktu ciężkości;
wykrycie drugich rzutów i odwodów, ustalenie czasu, kierunków i linii ich wprowadzenia do walki.
Zagadnienie 3
Cechy i wymagania stawiane rozpoznaniu
Realizacja zadań w zakresie rozpoznania przyniesie oczekiwany rezultat wtedy, gdy rozpoznanie spełni szereg wymagań. Do podstawowych należą:
Celowość - polega na ścisłym podporządkowaniu przedsięwzięć rozpoznawczych na najważniejszych kierunkach (w rejonach, na obiektach) ogólnej koncepcji prowadzenia walki i zapewnienie wykonania zadania bojowego.
Ciągłość - nieustanne prowadzenie rozpoznania zarówno podczas przygotowania, jak i w toku walki, w dzień i w nocy, w każdej sytuacji oraz w różnych warunkach terenowych i atmosferycznych.
Aktywność - uporczywe dążenie dowódców i żołnierzy do zdobywania potrzebnych wiadomości w każdych warunkach, wydzielonymi siłami i środkami stosując wszystkie dostępne sposoby.
Terminowość - zdobywanie i dostarczanie dowódcy, danych rozpoznawczych w ściśle określonym czasie, aby można je było wykorzystać w czasie podejmowania decyzji do użycia środków odpowiednio do zmiany sytuacji i wykonywanego zadania.
Skrytość - zachowanie w tajemnicy przedsięwzięć rozpoznawczych oraz ukryciu przed przeciwnikiem kierunku głównego wysiłku rozpoznania.
Wiarygodność - zdobywanie wiadomości rozpoznawczych, odpowiadających faktycznej sytuacji, a także wykrycie i dokonanie oceny rzeczywistych i pozornych działań oraz obiektów strony przeciwnej.
Dokładność określania współrzędnych obiektów (celów) - ustalenie ich miejsca rozmieszczenia z dopuszczalnymi błędami, przyjmowanymi w planowaniu użycia środków rażenia i wynoszącymi dla:
moździerzy i artylerii lufowej 25 m
artylerii rakietowej 50 m
rakiet 100 m
Osiąga się ją przez:
użycie nowoczesnych środków technicznych i sposobów rozpoznania;
właściwy poziom wyszkolenia stanów osobowych prowadzących rozpoznanie.
Zagadnienie 4
Sposoby prowadzenia działaŃ rozpoznawczych
Działania rozpoznawcze - misja realizowana przez element rozpoznawczy przy pomocy dostępnych sposobów działania w celu zdobycia/pozyskania informacji o przeciwniku oraz obszarze i warunkach hydrometeorologicznych. Mogą one zostać zainicjowane w wyniku dozorowania obszaru lub wniosków z analizy informacji w ramach procesu informacyjnego.
Celem pozyskania informacji o przeciwniku pododdziały i żołnierze wyznaczeni do prowadzenia rozpoznania wykorzystują różnego rodzaju sposoby rozpoznania.
Sposób rozpoznania - to działanie określonych sił i środków rozpoznania (elementów rozpoznawczych) w celu zdobycia danych o przeciwniku.
Wiadomości zdobywa się za pomocą obserwacji, podsłuchu, patrolowania, zasadzki, wypadu, prowadzenia walki, a także przez studiowanie dokumentów, przesłuchiwanie jeńców i rozmowy z ludnością cywilną (miejscową).
W plutonie (drużynie) rozpoznanie prowadzi się wykorzystując głównie obserwację, podsłuch i patrolowanie. Pozostałe sposoby rozpoznania będą wykorzystywane przez pluton w wypadku wyznaczenia go do działania jako element rozpoznawczy przełożonego.
Źródłem informacji o przeciwniku są:
działania jego pododdziałów;
jego uzbrojenie, sprzęt i wyposażenie;
dokumenty bojowe przeciwnika (mapy, szkice, schematy, pisma, rozkazy itp.);
dokumenty osobiste żołnierzy przeciwnika;
przechwycone relacje łączności przeciwnika;
niewypały, odłamki pocisków;
walczące pododdziały;
meldunki podwładnych;
przełożony;
ludność cywilna (miejscowa).
Obserwacja jest podstawowym i powszechnie stosowanym sposobem prowadzenia rozpoznania, a także nieodzownym elementem każdego działania wojsk. Umożliwia ona zdobycie aktualnych i wiarygodnych wiadomości o przeciwniku, wojskach własnych i terenie.
Obserwacja jest to zorganizowane, ciągłe, uważne i systematyczne śledzenie działań przeciwnika w określonym terenie (pasie, sektorze, kierunku, rejonie), w celu zdobywania aktualnych wiadomości i natychmiastowego informowania dowódców i sztabów o położeniu wojsk przeciwnika. Skuteczność obserwacji zależy przede wszystkim od właściwej organizacji i jej umiejętnego prowadzenia.
Organizuje się ją i prowadzi we wszystkich rodzajach działań taktycznych, niezależnie od warunków atmosferycznych, pory roku i doby. Prowadzą ją dowódcy, załogi posterunków obserwacyjnych, żołnierze - obserwatorzy, a także wszyscy żołnierze pododdziałów walczących. Do prowadzenia obserwacji wykorzystuje się sprzęt optyczny, noktowizyjny i dalmierze oraz celowniki broni pokładowej i techniczne środki rozpoznania pola walki.
W plutonie, drużynie obserwację prowadzą wyznaczeni obserwatorzy. Obowiązek prowadzenia obserwacji mają również wszyscy żołnierze pododdziału.
Podsłuch stanowi sposób prowadzenia rozpoznania, uzupełniający obserwację zwłaszcza w nocy i w warunkach ograniczonej widoczności. Może być organizowany ze składu pododdziałów zmechanizowanych, czołgów lub obsady posterunku obserwacyjnego. Ma zastosowanie najczęściej w warunkach bezpośredniej styczności z przeciwnikiem oraz w działaniach pododdziałów w jego ugrupowaniu w celu identyfikacji charakterystycznych dźwięków broni, sprzętu a nawet rozmów i komend oraz ustalenia charakteru działalności przeciwnika - miejsc rozmieszczenia źródeł dźwięku. Pozwala to ustalić (sprecyzować) rejony rozmieszczenia pododdziałów przeciwnika, czas odejścia lub luzowania pododdziałów, rejony stanowisk ogniowych artylerii, moździerzy i innych środków ogniowych. Może on być organizowany także w celu uzyskania wiadomości bezpośrednio z wnętrz pomieszczeń lub wozu bojowego. W tym celu wykorzystuje się techniczne urządzenia podsłuchowe.
Patrolowanie jest aktywnym sposobem prowadzenia rozpoznania, zwiększającym jego zasięg. Pozwala ono na stosunkowo szybkie przeszukiwanie określonych obszarów oraz wykrywanie i rozpoznawanie obiektów przeciwnika znajdujących się poza zasięgiem bezpośredniej obserwacji. Patrolowanie jest obok obserwacji podstawowym sposobem rozpoznania i ubezpieczenia stosowanym przez pododdziały wyznaczone do działania jako SPR, PR i BPR. Prowadzi się je we wszystkich rodzajach działań taktycznych i we wszystkich warunkach
Istota patrolowania polega w zasadzie na umiejętnym połączeniu dwóch elementów - ruchu i obserwacji.
Wypad jest jednym ze sposobów zdobywania wiadomości rozpoznawczych. Polega on na skrytym podejściu i niespodziewanym ataku pododdziału (grupy wypadowej) na zawczasu zaplanowany i rozpoznany obiekt w celu ujęcia jeńców, zdobycia dokumentów, wzorów uzbrojenia i wyposażenia. Wypad organizuje się przeważnie podczas prowadzenia działań w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem, najczęściej w okresie przygotowania do natarcia, gdy brak jest pełnych danych o sile, składzie i środkach ogniowych, a zdobycie informacji innymi sposobami, jest utrudnione lub niemożliwe.
Najdogodniejsze do wypadu są obiekty słabo bronione ogniem, znajdujące się na kierunku pól martwych - umożliwiające skryte podejście, rozmieszczone w rejonach o zmniejszonej działalności przeciwnika lub tam, gdzie przeciwnik najmniej się tego spodziewa. Obiektami wypadu mogą być: obserwator, obsługa broni, wartownik, patrol pieszy, punkt obserwacyjny, niewielka grupa żołnierzy na linii styczności lub w głębi jego ugrupowania. Wypad może być wykonywany w warunkach nocnych lub dziennych. Wypad organizuje się na rozkaz dowódcy oddziału wzwyż. Warunkiem uzyskania powodzenia wypadu jest wcześniejsze rozpoznanie obiektu i dokładne przygotowanie grupy do jego wykonania.
Zasadzka polega na skrytym rozmieszczeniu pododdziału i (z chwilą podejścia przeciwnika) wykonaniu na niego nagłego, krótkotrwałego i niespodziewanego uderzenia. Stosuje się ją we wszystkich rodzajach działań podczas rozpoznania znajdujących się w ruchu obiektów przeciwnika (przegrupowujące się pododdziały, kolumny i urządzenia tyłowe, łącznicy). Zasadzki można organizować przed frontem i na skrzydłach własnych wojsk oraz w ugrupowaniu przeciwnika.
Głównym celem zasadzki jest zdobycie wiadomości o przeciwniku. W niektórych wypadkach jej celem może być zadanie strat przeciwnikowi, opóźnienie jego przegrupowania, oddziaływanie psychologiczne itp.
W czasie zasadzki niezbędne wiadomości uzyskuje się chwytając jeńców, zdobywając dokumenty i wzory uzbrojenia (sprzętu bojowego), a także zmuszając przeciwnika do rozwijania sił i środków, co ułatwia ocenę ich ilości i rodzaju.
W zależności od sytuacji i obiektu można organizować zasadzki bez walki (ciche) lub ogniowe. Zasadzki "ciche" organizuje się przede wszystkim na obiekty małe lub słabo ochraniane (łączników, pojedyncze samochody itp.). Natomiast w celu rozpoznania obiektów większych, uzbrojonych i odpowiednio ochranianych wykonuje się zazwyczaj zasadzki połączone.
W zależności od warunków, zwłaszcza od czasu przeznaczonego na organizację, zasadzki mogą być doraźne lub planowe, organizowane na rozkaz przełożonego lub samodzielnie przez dowódcę elementu rozpoznawczego, w wyniku sytuacji zaistniałej na polu walki (np. wykrycie podchodzącej kolumny przeciwnika).
W zależności od sposobu rozmieszczenia (ugrupowania) sił i środków, można organizować zasadzki jednostronne, dwustronne lub w kształcie worka. W każdym przypadku ugrupowanie elementu rozpoznawczego zależy od warunków terenowych, rodzaju obiektu oraz od składu i zadania pododdziału wykonującego zasadzkę.
Rozpoznanie walką jest sposobem rozpoznania , w którym informacje o przeciwniku zdobywa się działaniami bojowymi (walką). Prowadzi się je w celu sprawdzenia, udokładnienia lub zdobycia danych o przeciwniku, których nie można zdobyć innymi sposobami. Do realizacji tego sposobu rozpoznania może być wyznaczony pododdział zmechanizowany, czołgów od szczebla batalionu (kompanii) wzwyż ze środkami wzmocnienia. Jego działanie wspiera się ogniem artylerii, a niekiedy uderzeniami śmigłowców i lotnictwa. Ten sposób rozpoznania wykorzystują również elementy rozpoznawcze, zwłaszcza BPR.
Rozpoznanie za pomocą walki obejmuje dwa zasadnicze elementy - walkę i obserwację. Oba te elementy, muszą być ze sobą ściśle powiązane. Walka zmusza przeciwnika do otwarcia ognia i użycia posiadanych sił i środków, demaskując je i umożliwiając w ten sposób rozpoznanie ich przez obserwację. Walka powinna być zorganizowana i prowadzona, tak aby:
zmuszała przeciwnika do zaangażowania, a tym samym do zdemaskowania jak największej ilości sił i środków, co zapewni zdobycie możliwie pełnych informacji;
przeciwnik nie mógł zorientować się , że jest to działanie rozpoznawcze;
pozwalała w każdej chwili oderwać się od przeciwnika;
Rozmowy z ludnością cywilną (miejscową) - ludność cywilna może udzielić ważnych informacji. Pytania jednak należy zadawać ostrożnie i umiejętnie, tak by nie zniechęcić rozmówcy. Pytać o rzeczy proste, nie używać terminów wojskowych. Uzyskanych informacji nie należy przyjmować bezkrytycznie, gdyż często, zwłaszcza wiadomości dotyczące wojsk mogą być przesadzone. Pytania należy zadawać każdej osobie oddzielnie, zachowując życzliwość i poszanowanie godności i mienia mieszkańców, co znacznie może ułatwić wykonanie zadania. Każdą napotkaną osobę cywilną, która zbyt gorliwie udziela informacji, należy traktować podejrzliwie, zachowując wobec niej szczególną czujność.
Zagadnienie 5
Elementy rozpoznawcze kompanii i batalionu.
Elementy rozpoznawcze - etatowe pododdziały rozpoznawcze, lub doraźnie (czasowo) wyznaczone siły i środki do prowadzenia działań rozpoznawczych (zdobywania informacji) bezpośrednio na polu walki.
Element rozpoznawczy - najmniejszy, zdolny do wykonania postawionego zadania etatowy lub czasowo stworzony pododdział grupa) przeznaczona do zdobywania wiadomości rozpoznawczych na polu walki.
(Podręcznik wojsk zmechanizowanych)
Elementy rozpoznawcze batalionu i kompanii to doraźnie (czasowo) wyznaczone siły i środki przeznaczone do prowadzenia rozpoznania bezpośrednio na polu walki. W batalionie i kompanii organizuje się następujące elementy rozpoznawcze:
- bojowy patrol rozpoznawczy;
- drużyny (załogi) patrolowe;
- posterunek obserwacyjny (obserwatorów).
Ponadto, szczególnie podczas prowadzenia działań w specyficznych środowiskach walki, mogą być organizowane patrole przeszukania terenu, które wykonują jednocześnie zadania rozpoznawcze i ubezpieczenia.
Pluton i drużyna mogą być wyznaczone do działania jako element rozpoznawczy. Na bazie plutonu mogą być organizowane posterunki obserwacyjne oraz może działać jako bojowy patrol rozpoznawczy. Ponadto może być wyznaczony do prowadzenia rozpoznania jako samodzielny patrol rozpoznawczy lub grupa wypadowa na korzyść brygady lub dywizji. Drużyna działająca jako element rozpoznawczy może organizować posterunek obserwacyjny lub prowadzić rozpoznanie jako drużyna patrolowa.
Obserwator to żołnierz, który prowadzi obserwację terenu w wyznaczonym sektorze (kierunku). Jego zadanie polega na wykrywaniu, na podstawie cech demaskujących, obiektów przeciwnika (celów: żołnierzy, środków ogniowych, zapór inżynieryjnych itp.) i określaniu ich położenia względem dozorów i innych obiektów terenowych
Posterunek obserwacyjny (PO) jest doraźnie organizowanym elementem rozpoznawczym zdobywającym informację o przeciwniku i terenie za pomocą obserwacji wzrokowej uzupełnianej, w warunkach ograniczonej widoczności, podsłuchiwaniem. Zadanie posterunku obserwacyjnego polega na obserwowaniu terenu w wyznaczonym sektorze lub pasie, wykrywaniu oraz określaniu położenia obiektów (celów) przeciwnika, a także ustalaniu zmian położenia i działalności obiektów wykrytych wcześniej. Podczas podsłuchiwania, wykrywanie obecności obiektu i ustalanie jego położenia, odbywa się na podstawie identyfikowania cech akustycznych oraz określania miejsca rozmieszczenia źródła dźwięku.
Obsadę posterunku obserwacyjnego stanowi 2 - 3 żołnierzy do etatowej drużyny. Dowódcą posterunku jest dowódca drużyny, lub wyznaczony żołnierz. PO rozpoczyna obserwację od szczegółowego zapoznania się z terenem, określenia odległości do dozorów i charakterystycznych przedmiotów terenowych w wyznaczonym sektorze (pasie) obserwacji. Czynności te wykonuje dowódca, pozostali urządzają miejsce na posterunek, dokonują maskowania jego i BWP. Z chwilą osiągnięcia gotowości do prowadzenia obserwacji, wszystkie zespoły zajmują swoje miejsca i postępują zgodnie z otrzymanym zadaniem. Po wykryciu celu obserwator określa jego położenie w terenie, i melduje o tym dowódcy.
W warunkach ograniczonej widoczności dowódca PO organizuje podsłuch. Wyznaczonym żołnierzom wskazuje miejsce podsłuchiwania (pożądanym jest, aby zrobił to jeszcze w warunkach dobrej widoczności), drogę dojścia, powrotu, sposób ich zmiany, znaki lub sygnały rozpoznawcze oraz zadania (na co mają zwrócić szczególną uwagę w czasie podsłuchiwania). Miejsce na podsłuch może być wykop, lej po bombie lub pocisku oraz wszelkie naturalne zagłębienia terenu, a także zakrzaczenia.
Drużyna (załoga) patrolowa to doraźnie organizowany element rozpoznawczy zdobywający informację o przeciwniku i terenie za pomocą obserwacji prowadzonej w ruchu, a niekiedy także poprzez przeszukiwanie obiektów terenowych. Prowadzi ona rozpoznanie przed frontem pododdziału, w odległości umożliwiającej obserwowanie jej działania przez dowódcę pododdziału oraz, w razie konieczności, wsparcie ogniem pododdziału .
Bojowy patrol rozpoznawczy (BPR) jest doraźnie organizowanym elementem rozpoznawczym, przeznaczonym do bezpośredniego rozpoznania przeciwnika oraz terenu. Prowadzi on działania przed frontem lub na skrzydłach batalionu (kompanii) w pasie terenu pomiędzy własnymi wojskami a przeciwnikiem, z reguły w odległości umożliwiającej obserwowanie jego działania oraz wsparcie ogniem. Potrzebne informacje zdobywa stosując obserwację, niekiedy podsłuchiwanie, zasadzki oraz walkę. W sprzyjających okolicznościach bojowy patrol rozpoznawczy może prowadzić rozpoznanie w ugrupowaniu przeciwnika.
Samodzielny patrol rozpoznawczy (SPR) wysyła się w celu prowadzenia rozpoznania przeciwnika i terenu. Z zasady działa w ugrupowaniu przeciwnika zdobywając informacje poprzez obserwację, wykonywanie zasadzek i napadów oraz walkę, gdy nie może jej uniknąć lub nie ma innej możliwości zdobycia informacji.
Grupa wypadowa (GW) to element rozpoznawczy zdobywający informacje sposobem wypadu. Wypad wykonuje się na wcześniej wybrany i rozpoznany obiekt przeciwnika położony na przednim skraju obrony przeciwnika lub w jego pobliżu w celu schwytania jeńca, zdobycia dokumentów, egzemplarzy nowego uzbrojenia lub wyeliminowania z walki ważnego obiektu.
Zagadnienie 6
Zadania dowódcy pododdziału w zakresie organizacji i prowadzenia rozpoznania
Za przygotowanie i prowadzenie rozpoznania w plutonie i drużynie odpowiedzialny jest dowódca. Dowódca organizuje rozpoznanie odpowiednio do otrzymanego zadania bojowego lub działań podjętych z własnej inicjatywy. Głębokość prowadzonego rozpoznania powinna zapewnić wykrycie obiektów przeciwnika w czasie pozwalającym na podjęcie niezbędnych działań.
W zakresie rozpoznania dowódca odpowiada za:
ciągłe dążenie do rozpoznania przeciwnika, jego składu, zamiaru oraz możliwości działania;
przygotowanie dowódców drużyn i żołnierzy do prowadzenia rozpoznania;
utrzymanie sił i środków prowadzących rozpoznanie w stałej zdolności do działania;
zdobywanie i przekazywanie danych o aktualnej sytuacji;
organizowanie i prowadzenie rozpoznania przed walką oraz kierowanie działaniem podwładnych w czasie jego prowadzenia;
kontrolowanie podwładnych oraz wpływanie na rozwój sytuacji.
Dowódca organizując rozpoznanie zobowiązany jest do ogólnego ukierunkowania jego wysiłku oraz określić sposób działania sił i środków (w zakresie rozpoznania), a w nim:
cel rozpoznania;
jakiego przeciwnika, w jakim czasie, w jakiej kolejności, w jaki sposób i do kiedy wykryć, ustalić, rozpoznać, potwierdzić lub śledzić;
główny kierunek lub rejon rozpoznania;
siły i środki, jakie wydzieli do prowadzenia rozpoznania.
Ustalenia te stanowią także podstawę do postawienia przez dowódcę zadań, na podstawie których pododdziały (wyznaczeni żołnierze) przygotowują się do prowadzenia rozpoznania.
Dowódcy powinni poświęcić dużo uwagi, na przygotowanie drużyn i żołnierzy do działań rozpoznawczych.
Przygotowanie plutonu do prowadzenia rozpoznania odbywa się poprzez postawienie drużynom zadań w zakresie rozpoznania oraz przygotowanie drużyn i koordynację tych przygotowań przez dowódcę plutonu stosownie do jego zamiaru prowadzenia rozpoznania w plutonie. Przygotowanie drużyny do prowadzenia rozpoznania obejmuje wykonanie czynności zespołowych przez załogę oraz czynności indywidualnych przez poszczególnych funkcyjnych. Sposób i kolejność przygotowania załogi i pojazdu bojowego określa dowódca drużyny (elementu rozpoznawczego).
Czynności zespołowe powinny dotyczyć maskowania pojazdu bojowego, uzupełnienia go w amunicję, paliwo, części zamienne, środki do prowadzenia zabiegów sanitarnych i specjalnych, baterie i akumulatory do sprzętu rozpoznawczego i łączności, środki minersko-wybuchowe, żywność oraz środki sanitarne oraz inne stosownie do wykonywanego zadania. Dowódca drużyny (elementu rozpoznawczego) stawia zadania dotyczące przygotowania wozu bojowego, urządzeń łączności i rozpoznawczych, uzbrojenia (zgrywanie nastaw zerowych) i wyglądu zewnętrznego żołnierzy, kontroluje wykonywanie czynności przez poszczególnych funkcyjnych i przyjmuje od nich meldunki o gotowości do działania.
Poszczególni funkcyjni wykonują czynności w zakresie indywidualnego przygotowania się oraz sprzętu technicznego i materiałów zgodnie z pełnioną funkcją etatową oraz otrzymanym zadaniem od dowódcy.
W ramach indywidualnego przygotowania dokonują dopasowania umundurowania, uzbrojenia, wyposażenia oraz kamuflażu. Do wykonania bezpośredniego zadania rozpoznawczego żołnierz zabiera tylko to co jest mu niezbędne do jego wykonania (lornetkę zwykłą lub noktowizyjną, termowizor , dalmierz laserowy, mapę lub szkic terenu oraz blok meldunkowy). O wykonaniu wszystkich czynności i osiągnięciu gotowości do działania meldują bezpośrednio dowódcy drużyny (elementu rozpoznawczego).
Dla sprawnego przygotowania pododdziału do prowadzenia rozpoznania celowym jest opracowanie w pododdziałach stałych procedur postępowania w określonej sytuacji. Wymienione wyżej czynności stanowią jeden z wariantów takich procedur, każdy pododdział powinien mieć wypracowane własne procedury.
18