INTERAKCJONIZM W SOCJOLOGII
4 głowne założenia typowe dla wszystkich nurtów:
1.podniesienie rangi i znaczenia codziennego, potocznego „świata przeżywanego”, zwykłych ludzi , którzy interpretują otaczający ich świat, nadają mu sens, tworzą definicje i symbole
2.Najważniejsze pojęcia: INTERAKCJA SPOŁECZNA - to dynamiczna, zmienna sekwencja wzajemnie zorientowanych działań partnerów, którzy modyfikują swoje działania w zależności od tego, co robi (mówi) ten drugi, ROLA SPOŁECZNA - to zespół oczekiwań kierowanych przez społeczeństwo pod adresem jednostki. Jest to równocześnie zbiór praw i obowiązków wiążących każdego, kto zajmuje daną pozycję społeczną, bez względu na jego cechy osobiste, AKTOR SPOŁECZNY- nawiązanie do metafory teatru, człowiek jest aktorem w swoim życiu i pełni różne role społ., INTERSUBIEKTYWNOŚĆ-zakłada, że ludzie są wstanie osiągnąć zgodę w sprawie wiedzy lub doświadczeń swego „świata życia” , przynajmniej praktyczna jeśli nie obiektywną,JAŹŃ- zdolność do symbolicznego przedstawiania siebie jako obiektu,
PRZEKŁADALNOŚĆ PERSPEKTYW-platforma poprzemienia między morko światami, założenie, że gdybym był na Twoim miejscu, to…, ROZUMIENIE, INTERPRETOWANIE
Prekursorzy
G.Simmel - pierwsze badania nad interakcją
M.Weber - działanie społeczne(zachowanie bserwowalne zmyslowo +znaczenie subiektywne, interpretatywne)
W.James -pojęcie jaźni(ludzie posiadaja zdolność do postrzegania siebie samych jako obiektow oraz zdolność wytwarzania odczuc i postaw ukierunkowanych na samych siebie)
CH.Cooley - jaźń odzwierciedlona(zdolność tworzenia wlasnego obrazu na podstawie opinii innych;jednostki wchodzą ze soba w interakcje, interpretują swoje wzajemne zachowanie i gesty, dzieki temu uzyksuja zdolność do postrzegania siebie samych z punktu widzenia innych)
W.Dewey - pragmatyzm; adaptacja do otoczenia(ludzki umysl jest procesem, a nie struktura;w sposób ciągły przystosowujemy się do otoczenia, robimy to, co dla nas uzytczene.
R.Park - teoria roli(każdy z nas zawsze i wszedzie odgrywa jakies role, w sposób mnie lub bardziej swiadomy)
Początki interakcjonizmu - pierwsze dekady XX w.
W obrębie podejścia - cztery szkoły
1.Symboliczny interakcjonizm (G.H. Mead, H.Blumer, R.Turner, B.Glaser, A.Strauss)
2.Fenomenologia (A.Schutz, P.Berger, T.Luckman)
3.Socjologia dramaturgiczna (E.Goffman)
4.Etnometodologia (H.Garfinkel)
SYMBOLOCZNY INTERAKCJONIZM
G.H.Mead (1863-1931), H.Blumer (1900-1987)
Główne pojęcia:czynność(układanie linii postępowanie przez aktora), interakcja symboliczna (dynaczmiczna, długofalowa; mimika, tembr glosu, gesty) i niesymboliczna(pozbawiona interpretacji, bezpośrednia), działania połączone -joint action(dwoch aktorow dopasowuje do siebie swoje linie dzialania), jaźń-zdolność do symbolicznego przedstawiania siebie jako obiektu(Trzy stadia rozwoju jaźni - zabawa, gra, rola)
Główne założenia:
Ludzie tworzą i stosują symbole, by oznaczać poszczególne elementy otaczającego ich świata
Ludzie zdolni są do samorefleksji i samooceny
Strukturę społeczną tworzą, utrzymują i zmieniają procesy interakcji symbolicznej
Metody badawcze muszą koncentrować się na procesach, poprzez które ludzie definiują sytuacje i dokonują wyboru kierunku działania.
Dla Meada społeczeństwo słada się z interakcji (dynamiczne ujęcie) - żeby zrozumieć społ. , należy zrozumieć i uchwycić społ.działania.
Blumer: przykład zastosowania Inter.symbol. Koncepcja wyłania się zproststu zbiorowego. Uwazal, ze istnieja pewne czynniki, kre wpływają na karierę prostestu: zaczyna się od interakcji, predyspozycje, dramatyczne wydarzenia, proces kolistej interakcji, otwarte przejawy niepokoju społ, wzajemna gra. Proces ten jest nieustanny, płynny, polega na definiowaniu.
SOCJOLOGIA FENOMENOLOGICZNA
Alfred Schutz (1899-1959)
Inspiracje Schutza - fenomenologia E.Husserla
Główne założenia: badanie znaczenia, jakie ludzie nadają otaczającemu ich światu(jak interpretuja rzczywisctosc), konstrukty(uproszczone, schematyczne sposoby myslenia o rzeczywistości)dzielą się one na konstrukty I. rzedu - np. stereotypy, tworzone SA przez zwykłych ludzi; oraz II.rzedu tworzone przez naukowcow, SA bardziej zlozone, wyjaśniają te z I.rzedu.
Zadaniem socjologa jest interpretowanie, czyli dotarcie do ukrytego sensu ludzkich działań
Najważniejsze pojęcia: mikroświaty(każdy z nas przezywa rzeczywistość w subiektywny sposób, każdy zyje w takim mikroświecie), przekładalność perspektyw(platforma poprzemienia między morko światami, założenie, że gdybym był na Twoim miejscu, to…), system istotności(każdy z nas znajuje się w centrum wszystkiego co organizuje sobie Zycie, im bliżej centrum, tym to dla nas ważniejsze, sami decydujemy o tym co jest wazne a co nie na nas samych (ja+świat), społecznie podzielana wiedza(nabyta w okresie socjalizacji, bezrefleksyjna, ale zróżnicowana ,możliwości poznawcze są ograniczone)->Co powoduje, że świat jest dla nas taki sam, choć żyjemy w swoich mikroświatach?To istnienie wspólnie podzielanej wiedzy. Wiedza ta jest zrozumiała sama przez się, wiedza potoczna jest wyuczona, przyswajana w procesie socjalizacji
Społeczne zróżnicowanie wiedzy(typy idealne dla Schutza):
człowiek z ulicy (ma użyteczną wiedzę z roznych dziedzin,ale nie jest to wiedza spojna, zdroworozsądkowy spoob na Zycie), ekspert (człowiek,który posiada bardzo specjalistyczna wiedze ale w ograniczonej i waskiej dzidzinie), światły obywatel (typ posredni; jest dobrze oinformowany, nie będzie ekspertem,ale nie poprzestanie na prostych receptach, szuka szczegółowej wiedzy)
Ludzie działają i uzgadniają znaczenia dzięki tzw. „przekładalności perspektyw”- platforma poprzemienia między morko światami, założenie, że gdybym był na Twoim miejscu, to…);Istnienie wspólnego zasobu wiedzy i przyjęcie założenia o „przekładalności perspektyw” wytwarza w nas poczucie, że otaczający nas świat jest dla nas wszystkich taki sam;
SOCJOLOGIA DRAMATURGICZNA
Erwing Goffman (1922-1982)
Główne jego książki: „Człowiek w teatrze życia codziennego”, „Interakcja strategiczna”, „Frame analysis”
Koncentrował się na analizie mikrosocjologicznej
Posługiwał się metaforą sceny i teatru
Głównym obszarem jego zainteresowań - „porządek interakcyjny” (- Model dramaturgiczny, za pomocą którego Goffman wyjaśnia porządek interakcyjny) - Interakcja to swoiste przedstawienie teatralne, w trakcie którego partnerzy próbują wywrzeć na sobie wrażenie
Na czym polega teatr życia codziennego”
1.Występ wiąże się z tworzeniem fasady (tego, co zewnętrzne, obserwowalne;np. uśmiech, grymas na twarzy) 2.Jednostka posługuje się gestami, 3.Za publicznie prezentowaną fasadą kryją się kulisy (tworzenie fałszywych prezentacji, skłonność do manipulacji innymi by zrealizowac wlasne cele)
Rytuały - pełnią decydującą rolę w podtrzymywaniu porządku społecznego (funkcje rytuałów)
Ramy - (frame analysis) -ujmowanie pojęć w ramy
Klucze -zbiór konwencji, transkrypcje (udawanie, ceremoniały);
ETNOMETODOLOGIA
Harold Garfinkel ,Książka „Studies in Etnometodology”
Badanie potocznych, codziennych metod, dzięki którym ludzie podtrzymują interakcje (np. zasada et cetera, przetrzymywanie dialogu pytaniami:tak? Naprawde? Itp.))
Etnometodologia daje impuls dla rozwoju metody analizy konwersacyjnej (która polega na bardzo drobiazgowym zapisie rozmowy, z uwzględnieniem akcentow, zająknieć się - by odkrywać ukryte rzeczy)
Krytyka podejścia
Akcentowanie sprawczej roli aktora (joint actions)
Niedocenianie roli struktury społecznej
1