Infrastruktura - podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa.

Budowla hydrotechniczna - budowla służąca gospodarce wodnej. Kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z wód. Pojęcie budowli hydrotechnicznej obejmuje także urządzenia i instalacje techniczne związane z daną budowlą. Można je podzielić na:

- śródlądowe

- morskie

Budowle morskie podzielić można na siedem zasadniczych grup:

- hydrotechniczne budowle portowe,

- hydrotechniczne konstrukcje stoczniowe,

- konstrukcje znaków nawigacyjnych,

- hydrotechniczne konstrukcje energetyki morskiej,

- hydrotechniczne konstrukcje komunikacji lądowej i wodnej,

- hydrotechniczne konstrukcje pełnomorskie,

- hydrotechniczne konstrukcje ochrony brzegu morskiego,

Hydrotechniczne budowle portowe dzielą się na pięć podstawowych grup:

- falochrony, budowle zasłaniające porty lub inne obszary przez falowaniem całkowicie lub częściowo,

- nabrzeża, stanowiące obudowę brzegów akwetorów morskich i przeważnie umożliwiające przybijanie i postój jednostek pływających,

- pomosty, budowle umożliwiające postój jednostek pływających i ich bezpośrednie zbliżenie do jednostek komunikacji lądowej, lecz niezależnie od położenia linii brzegowej akwatoriów

- samodzielne urządzenia cumowniczo-odbojowe, dałby, ramy odbojowe, kierownice, pławy cumownicze, pławy cumownicze,

- przystanie specjalne, przystanie pływające, przystanie promowe oraz inne.

Hydrotechniczne konstrukcje stoczniowe - konstrukcje umożliwiające (łącznie z dźwigami) montaż statku oraz jego zwodowanie bądź też dokowanie statku do remontu. Konstrukcje dzieli się na:

- pochylnie,

- wyciągi,

- podnośniki,

- doki pływające,

- doki suche,

- stanowiska prób statków na uwięzi.

Konstrukcje morskich znaków nawigacyjnych umożliwiających prowadzenie bezpiecznej żeglugi na morskim obszarze wodnym. Konstrukcje te dzielimy na dwie grupy:

- znaki stałe (ustawione na lądzie, lądowe lub zapuszczane w dno morskie, nawodne)

- tyki,

- stawy,

- latarnie morskie,

- znaki pływające (zakotwiczone na danej pozycji):

- wiechy,

- pławy,

- statki latarniowe (latarniowce),

- pontony i pływaki świetlne.

Hydrotechniczne konstrukcje energetyki morskiej - konstrukcje związane z uzyskiwaniem energii elektrycznej w wyniku wykorzystania energii fali, prądów, różnic temperatury i pływów. Wyróżniamy:

- konstrukcje morskich elektrowni wiatrowych,

- konstrukcje morskich elektrowni prądowych,

- konstrukcje morskich elektrowni falowych,

- konstrukcje morskich elektrowni pływowych,

- konstrukcje morskich elektrowni termicznych.

Hydrotechniczne konstrukcje komunikacji lądowej i wodnej:

- Komunikacja lądowa:

- mosty (stałe oraz zwodzone),

- tunele podwodne (drążone oraz zatapiane),

- Komunikacja wodna:

- kanały morskie i ich obwałowania,

- śluzy morskie.

Hydrotechniczne konstrukcje pełnomorski, infrastruktura związana z eksploatacją zasobów morza i dna morskiego:

- Pełnomorskie i platformy stałe i pływające,

- rurociągi podmorskie,

- pływające lotniska i zakłady przemysłowe,

- pławy i wysepki cumowniczo-przeładunkowe,

- budowle podwodne związane z działalnością akwenautyków.

Hydrotechniczne konstrukcje ochrony brzegu morskiego. Umocnienia brzegów ogólnie dzieli się na naturalne i sztuczne. W zakres konstrukcji hydrotechnicznych wchodzą umocnienia brzegowe sztuczne, które dzielą się na:

- bierne:

- wały brzegowe,

- okładziny i narzuty,

- opaski,

- mury oporowe,

- falochrony brzegowe,

- czynne:

- ostrogi,

- progi podwodne.

FALOCHRONY

Falochrony: ogólne zasady doboru układu przestrzennego, konstrukcji i wyposażenia budowli

Wybudowanie portu chronionego przed falowaniem falochronami może mieć miejsce na brzegu skalistym lub piaszczystym. W pierwszym przypadku wybudowanie falochron nie będzie miało istotnego wpływu na brzeg morski co oznaczam że analiza tego wpływu może być pominięta. Inaczej wygląda sytuacja dla brzegów piaszczystych o ustalonym oddziaływaniu dynamicznym. Wybudowanie na takim brzegu jakiejkolwiek sztucznej budowli poprzecznej wychodzącej z brzegu w morze, wprowadza zaburzenia do zespołu czynników wpływających na ukształtowanie linii brzegowej. Każda przeszkoda poprzeczna powoduje powstawanie akumulacji po swej stronie nawietrznej, a erozję po swej zawietrznej, przy czym zasięg pierwszej jest stosunkowo niewielki, natomiast drugiej może być duży. Port o falochronach wybiegających w morze stanowi jeden z rodzajów sztucznych przeszkód, zaburzających reżim dynamiczny brzegów. Znane są przejawy wpływu zakłócenia prądowo falowego reżimu dynamicznego poprzez zapiaszczenia torów podejściowych oraz basenów portowych. Również niebezpieczeństwo stanowią podmycia konstrukcji portowych. Sytuacja się komplikuje, gdy port leży w ujściu rzeki, prowadzącej własne rumowisko, a w porze zimowej lód. W konsekwencji w obrębie portu mogą powstać dodatkowe akumulacje piasku oraz zatory lodowe. W powyższej sytuacji układ falochronów z punktu widzenia ukształtowania i położenia wejścia do portu powinien w idealnym wypadku być taki aby:

- był dogodny dla żeglugi

- zasłaniał port przed falą możliwe ze wszystkich kierunków

- w jak najmniejszym stopniu zaburzał istniejący reżim dynamiczny brzegu

- ułatwiał bez zaburzeń odprowadzenie materiału niesionego przez rzekę

- zapobiegał zapiaszczeniu redy, toru wejściowego, basenów

Należy stwierdzić, że niemożliwe jest takie rozwiązanie, aby wszystkie wymienione warunki były spełnione, zatem trzeba szukać najdogodniejszych rozwiązań kompromisowych.

Zagadnienie podstawowe to położenie wejścia portowego. Zaleca się generalnie, aby kierować je w stronę, z której spodziewana jest możliwej najmniejsza fala.

Często spotykany układ składa się z dwóch falochronów głównego ( mniej więcej równoległego do brzegu ), drugorzędowego prostopadłego do brzegu. Zaleca się aby główny falochron umiejscowić prostopadle w kierunku rozchodzenia sie największych fal na danym obszarze. Wejście powinno się mieścić w tzw. martwym kącie 30 stopni, którego wierzchołek leży w głowicy falochrony, jedno ramię pokrywa się z osią falochronu głównego, a drugie skierowane jest w stronę brzegu.

Wejście powyższe zwane wejściem zakrytym jest prawidłowe zarówno z punktu widzenia dogodności żeglugi jak i spokoju w porcie. Statek podchodzący do portu podczas sztormu będzie trzymał się promienia fali i kierował w pobliże głowicy falochronu głównego, którą mienie w odległości równej około połowy swej długości. Zaraz za głowicą ustawi ster w prawo i znajdzie się pod osłoną falochronu głównego. Dzięki ekspansji fali nie będzie narażony na fale boczną.

Układ falochronów powinien kierować rumowisko w wybrane miejsce odkładu, skąd samoczynnie powracałby do brzegu, wyrównując braki , jakie powstają w wyniku erozji spowodowanej wybudowaniem portu.

Podstawowym zadaniem w fazie projektowania portu jest ograniczenie wchodzenia fal wiatrowych do portu. Zrealizować do można przez:

- odpowiedni układ falochronów zmniejszających energię fali wchodzącej do portu

- pochłonięcie energii przed tym niż fale osiągną baseny portowe

- odpowiednią geometrię basenów portowych

- zainstalowanie falochronów pneumatycznych i hydraulicznych

Zakres wyposażenia falochronów

Charakterystykę wyposażenia falochronów należy rozpocząć od charakterystyki głowic falochronów, gdyż są one narażone na najbardziej niekorzystne działania dynamicznych wpływów morza i z tych względów mają zwykle mocniejszą konstrukcję z fundamentem zapuszczanym w dno. Głowice falochronów mogą być poszerzone w stosunku do korony falochronu. Nadbudowa głowicy najczęściej jest wyższa niż na pozostałych odcinkach falochronu. Zarówno mury jak i parapet przyjmuje sie zwykle około 1 do 1.5m wyższe niż pozostałych odcinków przy czym parapet zwykle obiega cała głowicę i kończy sie po wewnętrznej stronie falochronu.

W pobliżu głowicy zakłada się zwykle schodki oraz inne urządzenia, umożliwiające przybijanie mniejszych jednostek. Na głowicach falochronów zwykle mieszczą sie nawigacyjne światła portowe na niewysokich masztach lub wieżyczkach.

Z urządzeń pomocniczych falochronów wymienić należy urządzenia wyłazowe, urządzenia odbojowe i cumownicze, urządzenia specjalne i nawierzchnie asfaltowe. Zadaniem urządzeń wyłazowych jest umożliwienie wyjścia na wierzch falochronu ludzi z wody lub z małej jednostki przybijającej do falochronu. Do urządzeń zalicza się schodki i drabinki. Drabinki umieszcza się co około 50m od strony portu a co 100-200m na ścianach zewnętrznych.

Stateczność

Falochron musi spełniać trzy podstawowe warunki równowagi: momentów, sił poziomych i sił pionowych. Warunkiem stateczności falochronu jest, aby zapewniona była możliwość wzbudzenia takich sił lub momentów biernych, które razem z niektórymi siłami czynnymi zapobiegałyby ruchowi budowli wywołanych siłami czynnymi. Zakładając siły i momenty powstrzymujące ruch budowli dąży się do pozyskiwania wartości S razy większych w stosunku do sił i momentów zdolnych poruszyć budowlę. Zatem wartość S nazywa się często współczynnikiem stateczności falochronu. Podstawowe obliczenia stateczności falochronu obejmują zatem sprawdzenie go na warunek równowagi:

1. momentów ( obrót )

2. sił poziomych ( poślizg )

3. sił pionowych ( obciążenie dopuszczalnej )

Falochrony powinno sie sprawdzić dodatkowo na warunek równowagi w wypadku podmycia ( sprawdzenie na zsuw). Odnośnie do sprawdzenia poszczególnych warunków stateczności, to nie różnią się one w zasadzie od stosowanych przy sprawdzaniu budowli lądowych poddanych obciążeniom poziomym i pionowym. Istotne różnice mogą powstać jedynie przy ocenie parametrów wytrzymałościowych podłoża, szczególnie weryfikując parametry obciążeń cyklicznych.

Czynnikiem zmniejszającym stateczność falochronu bywa często jego podmycie przez fale. Jeżeli będzie ono wystarczająco blisko falochronu, to wówczas stanie się możliwy poślizg falochronu ku wymytej w gruncie niecce w konsekwencji jego katastrowe.

Zależnie od przedmiotu ochrony, falochrony dzielą się na:

- falochrony portowe - mogą być zewnętrzne, o ile stanowią budowle oddzielające akwatorium portowe od morza lub wewnętrzne, gdy dzielą akwatorium portowe na mniejsze powierzchnie zapobiegające tworzeniu się zbyt dużej fali w obrębie portu.

- falochrony kierujące - leżące w ujściu rzek, zasłaniające je przed falą i zapiaszczeniem od zewnątrz oraz ułatwiające odprowadzenie w morze na większe głębokości rumowiska, naniesionego przez rzeki,

- falochrony stanowiące umocnienie brzegów morskich - budowle osłaniające brzeg morski przed rozmywaniem.

Zależnie od tego czy falochrony połączone są z brzegiem czy są od niego oddzielone, dzielimy na:

- falochrony półwyspowe,

- falochrony wyspowe,

Pod względem konstrukcyjnym falochrony dzielą się na trzy zasadnicze grupy:

- falochrony stałe,

- falochrony pływające,

- falochrony pneumatyczne i hydrauliczne.

Główne znaczenie w praktyce mają falochrony stałe:

- falochrony zwarte,

- falochrony ażurowe,

Z obu tych rodzajów główne znaczenie mają falochrony zwarte, gdzie konstrukcja zarówno podwodna jak i nawodna stanowi ciągłe pasmo, podzielone jedynie szczelinami dylatacyjnymi na odcinki.

Falochrony obejmują:

- falochrony masywne stawiane i zapuszczane,

- falochrony sprężyste stawiane i zapuszczane,

- falochrony półażurowe,

- falochrony podwójne.

Falochrony o ścianach pochyłych, tzn takie , których ściana odmorska pochylona jest do poziomu pod kątem mniejszym niż 45⁰:

- falochrony narzutowe,

- falochrony ziemne,

- falochrony mieszane.

Falochrony zwarte o ścianach stromych:

- Falochrony masywne stawiane, - posadowione na wyrównanym dnie lub niewysokiej podsypce, przeciwstawiają naporowi fal tylko swój ciężar, a jedyną ich łącznością z podłożem stanowią siły tarcia w dowolnej powierzchni podstawy fundamentu,

- Falochrony masywne zapuszczane, - oprócz ciężaru konstrukcji przeciwstawiają się siłą zewnętrznym jeszcze poprzez utwardzenie w dnie. Głównym celem zapuszczania jest przenoszenie obciążeń i ciężaru budowli na głębsze warstwy gruntu oraz zabezpieczenie przed podmyciem.

Falochrony zwarte o ścianach stromych obejmują:

- falochrony monolityczne,

- falochrony prefabrykowane,

- falochrony prefabrykowane z nadwodną częścią monolityczną.

Kaszyca - duży skrzynia niegdyś drewniana, teraz żelbetowa, wypełniona gruzem, kamieniami itp. stanowiąca jako element fundamentów budowli hydrotechnicznych lub jako element umocnień dennych lub brzegowych.

Falochrony półażurowe:

- z komorą falową,

- z kratową konstrukcją rozpraszającą,

- system stampili

Falochrony podwójne:

- z falochronów masywnych,

- z falochronów półażurowych stawianych,

- z falochronów półażurowych mieszanych.

Falochrony zwarte o ścianach pochyłych

Falochrony o ścianach pochyłych mają zwykle charakter narzutów kamiennych lub nasypów o skarpach wzmacniających blokami lub okładzinami. Falochrony te nie odbijają lecz łamią falę na swych skarpach. W zależności od materiału dzielimy na:

- narzutowe,

- ziemne,

- ziemno-narzutowe,

- masywno-narzutowe.

Falochrony mieszane:

- masywna budowla na narzucie kamiennym,

- masywna budowla na narzucie kamiennym usypanym na wymienionym podłożu,

- masywna budowla półażurowa na narzucie kamiennym.

Falochrony ażurowe

Zadaniem jest częściowe rozproszenie energii fali dochodzącej do portu a tym samym zmniejszenie jej wysokości.

Falochrony pływające

Największym kłopotem jest kotwienie.

Falochrony pneumatyczne i hydrauliczne

Zadaniem falochronów pneumatycznych i hydraulicznych jest rozproszenie fali dzięki prądowi wody, który skierowany jest przeciwnie do nabiegającej fali.

NABRZEŻA

Nabrzeże - budowla stanowiąca obudowę terenu portowego od strony wody, wznosząca się do góry od dna akwenu portowego do powierzchni terenu i pokrywająca pas terenu przylegający do akwenu tworząc wyposażenie techniczno-użytkowe (wraz z niezbędnymi instalacjami i wyposażeniem)

Rozróżnia się:

- nabrzeże przystaniowe (będące miejsce przybijania statków i przeładunku towarów, wyposażone w urządzenia cumownicze, odbojowe, przeładunkowe, wyjściowe, instalacje energetyczne, wodne i sanitarne ułożone w specjalnych kanałach),

- obrzeże stanowiące jedynie obudowę brzegów,

Rozwiązania konstrukcyjne nabrzeży:

- nab. masywne stawiane lub zapuszczane,

- nab. kątowe,

- nab. oczepowe,

- nab. płytowe,

- nab. powłokowo-gruntowe,

- nab. powłokowe,

- nab. pomostowe.

Nabrzeża masywne (na kole):

Stawiane - jest konstrukcją posadowioną na wyrównanym dnie lub niewysokiej podsypce, przeciwstawia się parciu gruntu oraz innym siłom poziomym poprzez swój ciężar, a zatem poprzez siły tarcia w dolnej powierzchni podstawy fundamentu. Stosuje się je wtedy, gdy grunt jest bardzo wytrzymały i twardy oraz gdy inne sposoby wykonania nabrzeża nie mogą mieć zastosowania. Wymagają przygotowania dna poprzez wyrównanie i położenie podsypki. Przed nabrzeżem układany może być narzut kamienny, którzy potrzebny jest przede wszystkim wówczas, gdy grunt dna przy nabrzeżu jest łatwo rozmywany, a w porcie ma miejsce praca śrub i sterów strumieniowych statków.

Zapuszczane - stanowią konstrukcję, które oprócz ciężaru własnego wykorzystują utwierdzenie w gruncie aby przeciwstawiać się siłom zewnętrznym. Jednakże głównym celem zapuszczania jest przeniesienie ciężaru i obciążeń budowli na głębsze bardziej wytrzymałe warstwy gruntu oraz zabezpieczenie jej przed ewentualnym podmyciem.

Zależnie od metody wykonania dzieli się je na:

- nabrzeża na studniach,

- nabrzeża na kesonach pneumatycznych,

- nabrzeża na monolityczne wykonane w grodzy na sucho,

- nabrzeża monolityczne wykonane przed wodą.

Nabrzeża kątowe:

Nabrzeża kątowe będące nabrzeżami typu lekkiego (do portów rybackich, jachtowych itp.) stawiane są z reguły na podsypce i wykonywane są z prefabrykatów tworzących konstrukcję o przekroju w kształcie litery L. Składają się z dolnej poziomej części nazywanej podwaliną, ściany pionowej opartej na podwalinie i połączonej z nią sztywno lub przegubowo oraz muru nadwodnego (oczepu).

Nabrzeża oczepowe:

Nabrzeża oczepowe stosuje się wtedy, gdy grunt jest stosunkowo mało zagęszczony lub mało zwarty i pozwala na wbicie ścianki szczelnej, stanowiącej główny element nabrzeża. Nabrzeża oczepowe składają się z trzech zasadniczych części, których wzajemny układ może być rozmaicie rozwiązany: ścianki szczelnej, oczepu, zakotwienia lub podparcia, ewentualnej nadbudowy. Zakotwienie nabrzeży oczepowych składa się z ściągów i z właściwej konstrukcji kotwiącej, na którą siły poziome wywierane na nabrzeże przenoszą się przez ściągi.

Zadaniem ścianek szczelnych jest tworzenie ściany ograniczającej grunt terenów lądowych od wody i utrzymanie pionowego uskoku naziomu pomiędzy dnem basenu a powierzchnią terenu. Ścianki szczelne mogą być stalowe, żelbetowe i drewniane.

Zakotwienia i ściągi mogą być zakładane na jednym lub kilku poziomach, zależnie od wysokości nabrzeża. Ściągi jednym końcem przymocowuje się do ścianki szczelnej lub oczepu nabrzeża, a drugim zaś do konstrukcji kotwiącej (np. tarczy kotwiącej).

Ścianka szczelna

Ściana ze wzdłużnych elementów drewnianych, żelbetowych, stalowych albo tworzyw sztucznych, zwanych ogólnie brusami. Brusy stalowe nazywane są grodzicami. Brusy są zagłębiane (wbijane, wwibrowywane lub wpłukiwane) w grunt jeden obok drugiego, pionowo lub w wymaganym nachyleniu. Szczelność zapewniają wypusty (zamki), którymi łączy się ze sobą poszczególne brusy.

Nabrzeża płytowe (nabrzeże na palach)

Nabrzeże na palach stosuje się w takich samych warunkach jak nabrzeże oczepowe tzn. gdy grunt pozwala na wbicie ścianki szczelnej i pali. W nabrzeżach na palach system pali oraz nadbudowa pozwalają na przenoszenie większych sił poziomych, tak że nabrzeża te w odróżnieniu od nabrzeży oczepowych, mogą mieć głębokość znacznie większą. Zależnie od położenia ścianki w stosunku do innych części konstrukcji dadzą się wyróżnić dwa typy nabrzeży ze ścianką szczelną z przodu oraz z tyłu. W pierwszym przypadku ścianka szczelna stanowi ścianę frontową nabrzeża pod wodą, od tyłu zasypywana jest na całą wysokość gruntem lub innym materiałem zasypowym. W drugim przypadku występuje skarpa w kierunku ścianki szczelnej zlokalizowanej z tyłu płyty nabrzeża. Układ pali w nabrzeżu zależy od wartości sił działających na nabrzeże i od szerokości konstrukcji nadwodnej. Najczęściej występują w nabrzeżu trzy kierunki pali: pionowy i dwa odwrotne kierunki skośne.

Nabrzeże pomostowe

Nabrzeże na palach ze ścianką szczelną z tyłu stanowi typ przejściowy do nabrzeży pomostowych. Skarpę znajdującą się pod konstrukcją nadwodną nabrzeża pomostowego doprowadza się z reguły do poziomu zwierciadła wody. Teoretycznie utrzymywać się będzie ona sama, jeżeli pochylenie jej nie będzie większe niż pochylenie stoku naturalnego, danego gruntu. Charakterystyczną cechą tego typu nabrzeży jest fakt, iż konstrukcja ma charakter mostu, oraz nie przenosi naporu gruntu terenu portowego. Zależnie od rodzaju i rozstawu podpór rozróżnia się nabrzeża pomostowe na filarach i na palach. W pierwszym wypadku konstrukcja wspiera się na filarach rozstawionych w odstępach kilku metrów od siebie, a w drugim zaś podpory stanowią pale rozstawione zwykle w kilku rzędach równocześnie wzdłuż całego nabrzeża.

PODSTAWOWE DEFINICJE

Żelbet - element konstrukcyjny powstały przez połączenie betonu z wkładkami stalowymi. Połączenie tych dwóch materiałów jest powszechnie stosowane w budownictwie. Beton jest materiałem przenoszącym naprężenia ściskające, jednak jego wytrzymałość na rozciąganie jest bardzo mała. Stal w elemencie żelbetowym przenosi głównie naprężenia rozciągające. Połączenie stali i betonu pozwala budować konstrukcje różnego typu. Do zbrojenia stosuje się kładki w postaci prętów, lin, strun, kabli i siatek.

Prefabrykaty - bloki pełne, bloku pustakowe grubościenne (betonowe lub słabo zbrojone), bloki pustakowe cienkościenne, skrzynie pływające, elementy specjalne jak np. kesony, studnie.

Podsypka - zadaniem podsypki jest zmniejszenie ciśnień wywieranych na dno przez budowle pod wpływem obciążenia falą i innymi siłami zewnętrznymi oraz ciężaru własnego budowli. Stanowi wyrównanie powierzchni na której budowla ma stanąć oraz zwiększa ciśnienia przeciwdziałające wypieraniu gruntu spod budowli.

Nadbudowa - zadaniem nadbudowy jest zapobieganie przenikania falowania do portu przy większych niż średni stan wody oraz w miarę możliwości także i przelewaniu fal do wnętrza portu.

Głębokość akwatoriów - każda morska budowla hydrotechniczna powinna mieć określone trzy podstawowe głębokości wody H_t, H_p, H_dop, mierzone od charakterystycznego poziomu zwierciadła wody.

H_t - głębokość techniczna określana na etapie projektowania morskiej budowli hydrotechnicznej.

H_p - głębokość projektowa stanowi sumę głębokości technicznej oraz tolerancji bagrowniczej.

H_dop - głębokość określana na etapie projektowania, przebudowy lub sprawdzania stateczności morskiej budowli hydrotechnicznej w czasie jej długoletniego okresu użytkowania, traktowana jako graniczna bezpieczna głębokość wody przy danej budowli.

Poziomy morza:

Na obszarach mórz bezpływowych uwzględnia się siedem podstawowych charakterystycznych poziomów morza oznaczonych symbolami:

- WWW, bezwzględnie najwyższy poziom morza

- WW, najwyższy poziom morza,

- SWW, wysoki średni poziom morza,

- SW, średni poziom morza,

- SNW, niski średni poziom morza

- NW, najniższy poziom morza

- NNW, bezwzględnie najniższy poziom morza.

INFORMACJE OGÓLNE O STATKACH

Statek handlowy - to statek przeznaczony lub używane do prowadzenia działalności gospodarczej, a w szczególności do:

- przewozu ładunku lub pasażerów,

- rybołówstwa morskiego lub pozyskiwania zasobów morza,

- holowania,

- ratownictwa morskiego,

- wydobywania mienia zatopionego w morzu,

- pozyskiwania zasobów mineralnych dna morza oraz zasobów znajdującego się pod nim wnętrza Ziemi.

Statek towarowy - to statek handlowy przeznaczone do przewozu ładunków. Jednostki te mogą zabiera też pasażerów w liczbie nieprzekraczającej 12osób. Prędkość nawodna statków towarowych jest zróżnicowana i oscyluje w granicach do 25 węzłów dla np. chłodnicowców, kontenerowców do 15 węzłów dla np. masowców. Statki towarowe można podzielić na cztery podstawowe grupy, w zależności od rodzaju przewożonego ładunku:

- ładunki suche,

- zbiornikowce,

- gazowce,

- wielozadaniowe.

Drobnicowiec - statek przeznaczony do przewozu drobnicy, czyli towarów przemysłowych liczonych w sztukach, zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje opakowań lub bez opakowań jak samochody.

Kontenerowiec - statek specjalnie wyposażony w prowadnice, przeznaczony do przewozu kontenerów, przy założeniu ich pionowego załadunku i wyładunku.

Masowiec - statek, zazwyczaj z pojedynczym pokładem i dnem podwójnym, zbiornikami szczytowymi i obłowimy oraz z pojedynczym lub podwójnym poszyciem burtowym, przeznaczony głównie do przewozu suchych ładunków masowych luzem.

Zbiornikowiec - statek cysterna, przeznaczony do transportu materiałów płynnych.

Samochodowiec - specjalny statek do przewożenia samochodów.

INFRASTRUKTURA DROBNA

- rzutka ratunkowa - należy traktować jako przedłużenie ramienia ratownika podanego tonącemu z brzegu, pomostu lub jednostki pływającej. Wśród rzutek ratunkowych wyróżniamy: rzutki rękawowe, rzutki piłkowe, rzutki szpulowe, rzutki wystrzeliwane,

- koło ratunkowe - środek ratunkowy w kształcie pierścienia wykonany przeważnie z korka, sprasowanego styropianu, pianki polietylenowej lub plastiku pomalowany na kolor pomarańczowy lub biało- czerwony. Stanowi stałe wyposażenie budowli morskiej. Rozmieszczenie tych kół nie powinno przekraczać odległości 200m, o wadze 2,5kg-4kg i wymiarach średnic zew. 65-75cm, a wew. 40-45cm,

- krawężnik - wzmocnienie krawędzi muru nadwodnego falochronu, nabrzeża i innych budowli morskich; wykonane z żelbetu, bloków granitowych, profili stalowych walcowanych albo specjalnie wyokrąglonych z blachy stalowej; zapobiegają ześlizgiwaniu się do wody przedmiotów ułożonych na nabrzeżu oraz zabezpieczają pojazdy poruszające się przy odwodnej ścianie nabrzeża przed wpadnięciem do wody,

- bufor - zderzak sprężynowy stosowany na końcach toru poddźwignicowego lub kozła oporowego toru kolejowego, urządzenie stosowane w kolejnictwie, przeznaczone do łagodzenia sił nacisku i uderzeń oraz utrzymywania sprzęgniętych wagonów w odpowiedniej odległości,

- latarnia morska - jest konstrukcji ażurowej lub masywnej. Buduje się je z cegły, kamienia, betonu, żelbetu, żeliwa, stali, aluminium lub innych tworzyw sztucznych; mogą być posadowione na morskich platformach stalowych/żelbetowych, na fundamentach stawianych (skrzynie, kaszyce, bloki żelbetowe/betonowe), na fundamentach zapuszczanych (studnie, kesony) lub na palach; źródłem światła w latarni jest prąd elektryczny lub gaz,

- wodowskaz - służy do pomiarów stanów wody; minusem jest konieczna obecność obserwatora do wykonania odczytu stanu; stan wody na wodowskazie odczytywany w centymetrach jest odniesiony do umownego zera wodowskazu, dowiązanego do sieci niwelacji państwowej; występują różne rodzaje wodowskazów: łatowy, grupowo-korespondujący, pionowo-skośny, skośny, maksymalny, palowy, pływakowy, rejestrujący analogowy, rejestrujący cyfrowy, precyzyjny,

- pochylnie - budowla hydrotechniczna umożliwiająca zbudowanie i zwodowanie kadłuba statku lub innej jednostki pływającej. Pochylnie stanowią podstawowe wyposażenie stoczni produkcyjnych. Zwykle obsługiwane są przez żurawie stoczniowe lub suwnice bramowe. Dzielą się na wzdłużne (kierunek ruchu wodowanego statku jest równoległy do jego płaszczyzny symetrii) i poprzeczne (kierunek ruchu wodowanego statku jest prostopadły do jego płaszczyzny symetrii).

Cumowanie - unieruchomienie jednostki pływającej (statku wodnego) przy nabrzeżu, kei, pomoście, burcie innej jednostki, boi, pławie, dalbie, beczce cumowniczej itp.

Cumowanie ma na celu nie tylko bieżące unieruchomienie jednostki, ale także zabezpieczenie jej przed zerwaniem w razie pogorszenia pogody, a sposób cumowania powinien uwzględniać także warunki lokalne - przede wszystkim wahania poziomu wody.

Przecumowanie - Jest możliwe po zacumowaniu jednostki. Terminem tym nazywa się manewry przestawienia lub obrócenia jednostki. Manewrów tych dokonuje się na linach cumowniczych.

Urządzenia cumownicze:

- kluza (przewłoka) - na jednostkach pływających jest to okrągły lub owalny otwór w burcie,
nadburciu lub powierzchni pokładu.

- kabestan - urządzenie o podobnym zastosowaniu co winda lub wciągarka, ale z bębnem usytuowanym na osi pionowej. Na jednostkach pływających kabestan służy do wciągania na pokład lin, łańcuchów kotwicznych, cum.

- haki i pachoły cumownicze samozwalniające - stosuje się je tam gdzie występuje trudność ze zdejmowaniem cum wynikającego z trudnego dostępu do urządzeń lub ciężaru cum, a w szczególności na stanowiskach do przeładunku ładunków niebezpiecznych.

- poler (pachoł, pachołek, knecht) - mocno osadzony na nabrzeżu lub równie mocno przymocowany do szkieletu jednostki pływającej element spełniający rolę uchwytu, służą do mocowania lin cumowniczych oraz holu.

- pierścienie cumownicze - to okrągłe ogniwa, wykonane ze stalowego lub żelaznego ocynkowanego pręta. Służą do mocowania cum, lin, łańcuchów, bloków do różnych uchwytów na pokładzie statku lub na nabrzeżu.

Urządzenia odbojowe - urządzenia specjalne, których głównym zadaniem jest ochrona hydrotechnicznej budowli morskiej lub śródlądowej oraz jednostki pływającej podczas jej dobijania, postoju i odchodzenia. Urządzenie odbojowe i jego zamocowanie do budowli musi być odporne na obciążenia wywołane przemieszczaniem się zacumowanego statku, spowodowanym parciem wiatru, oddziaływaniem prądu, oddziaływaniem falowania na statek oraz załadunkiem towarów na statek i ich wyładunkiem.

Odbijacz - przedmiot pochłaniający energię uderzenia jednostki pływającej o nabrzeże lub inną jednostkę w czasie manewrów lub podczas postoju oraz zabezpieczający burtę i nabrzeże przed uszkodzeniami na skutek tarcia. Odbijacze mogą być zamocowane na stałe na nabrzeżu lub powieszone na burcie statku na czas postoju.

Dalba (dukdalba)- samodzielna, sprężysta, mało sprężysta lub sztywna budowla morska; jednopalowa, wielopalowa, ramowa lub skrzynkowa- usytuowana na akwenie morskim i zapuszczona w jego dno.

Haki cumownicze szybko zwalniające - Urządzenia cumownicze umożliwiające łatwe obłożenie nawet bardzo ciężkich cum stalowych i ich raptowne zwolnienie, także w przypadkach awaryjnych,

Drabinki - wyjściowe urządzenia - służą głównie do ratowania ludzi, ale także w innych celach (np. cumownikom).

Lina cumownicza - lina służąca do cumowania. Mocuje się ją na lądzie (nabrzeże, pomost) do polera lub pierścienia cumowniczego, a na jednostce do polera lub do knagi. Nazwy lin w zależności od użycia:

- cumy - ciągną się od dziobu jednostki w przód pod kątem w kierunku nabrzeża, a z rufy w tył;

- szpringi - działają odwrotnie - od strony rufy na brzeg pod kątem do przodu, a od strony dziobu do tyłu;

- bresty - to liny biegnące prostopadle do nabrzeża (stosuje się je rzadko, m.in. w przypadku większego zafalowania w porcie).

KANAŁY

Kanał - hydrotechniczna budowla morska stanowiąca ogniowo komunikacji morskiej służący do skrócenia drogi morskiej, do ominięcia niebezpiecznych pod względem żeglugi odcinków tej drogi oraz udostępnienia dla tych statków portów leżących w pewnej odległości od morza. Kanały umożliwiają także statkom pokonanie różnicy między poziomami połączonych przez nie akwenów np. Kanał Panamski- różnica 26m.

W zależności od położenia kanały dzielą się na:

- Połączeniowe - pomiędzy 2 oceanami lub morzami np. Kanał Sueski

- Podejściowe - przebijające tereny lądowe do portu oddalonego od morza

- Lateralne - prowadzone równolegle do rzek na odcinkach, na których rzeki te nie nadają się do użeglownienia.

Kanały morskie mogą być 1-poziomowe (otwarte lub zamknięte na obu końcach) lub wielopoziomowe, składające się z szeregu stanowisk na różnych poziomach, z których każde zamknięte jest obustronnie śluzami morskimi.

Kanały mogą być 1 lub 2-pasmowe. Dla umożliwienia statkom wymijania się w kanale jednopasmowym wykonuje się co kilka kilometrów poszerzenie, tzw mijanki np. w Kanale Kilońskim jest 11 mijanek.

Śluza morska - hydrotechniczna budowla morska stanowiąca zamknięcie basenu portowego lub całego portu w rejonie znacznych wahań stanu wody w morzu: ma na calu utrzymanie stałego poziomu wody na zamkniętym akwenie, a jednocześnie umożliwienie żeglugi między tym akwenem i wodami zewnętrznymi. Śluzy mogą też stanowić zamknięcie kanałów morskich oraz podnośnie statków w tych kanałach, umożliwiające przechodzenie statków z jednego poziomu na drugi.

Urządzenia i elementy infrastruktury transportu morskiego:

- budowle hydrotechniczne: falochrony, opaski, nabrzeża, ostrogi, samodzielne urządzenia odbojowe,

- pale betonowe i żelbetowe,

- suwnice, dźwigi,

---