ODKRYCIA: Bartłomiej Diaz - 1487/8- Przylądek Dobrej Nadziei, Pd. Kraniec Afryki Amerigo Vespucci- opisał w XV w. Kontynent Ameryki K.Kolumb- 1492-Ameryka(wyspy Bahama, Kuba, Jamajka) Vasco da Gama-1498-morska droga do Indii Ferdynand Magellan-1519/1522 podróż dokoła świata w kierunku Australii Franciszek Drake 1577-88 Kanada(drugi raz dookoła swiata). PRZYCZYNY ODKRYĆ: 1.Turcy zajęli szlaki handlowe z Dalekim Wschodem (Indie, Chiny) 2. Poszukiwanie morskiej drogi do Indii. 3.Chęć szerzenia chrześcijaństwa. 4. Budowa wytrzymałych żaglowców (Karawele, kompas, astrolabium (mierzy się nim wysokość słońca na horyzoncie), mapy żeglarskie). 5.Chęć zdobycia zysku i sławy. SKUTKI ODKRYĆ GEOGR.: 1.) Zmiana szlaków handlowych. 2.) napływ kruszców spowodował wzrost cen. 3.) pojawienie się dużej ilości banków. 4.) pojawienie się manufaktur (przedsiębiorstwa, w których stosowano podział pracy). 5.) Wynalezienie druku 6.) Zmiany w jadłospisie Europejczyków (fasola, papryka, owoce, kawa, herbata). 6.) Hodowla nowych gatunków kaczek, gęsi i ptactwa. 7.) Używano tkanin bawełnianych i porcelany. 8.) Strojono się w futra. 9.) Uprawiano ziemniaki, kukurydze, tabaka, tytoń. PRZYCZYNY ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH A)-1453 turcy opanowali Bizancjum, upadek Konstantynopola turcy odcieli szlak handlowy wiodoący z Europy na wschód oraz odcieli handel lewantyński. B)-wzrastają ceny towarów importowanych ze wschodu (jedwab, porcelana, korzenie, złoto, srebro). C)-doszło do ujemnego bilansu handlowego Europy ze wschodem (za dużo złota odpływało) polityczno-społeczne.
D)-zakończyły się wojny rekonkwista z Arabami i znaczna część rycerstwa nie miała zajęcia B)-obowiązująca w Europie zasada dziedziczenia (najstarszy syn dziedziczy majątek ziemski reszta musi szukać innych środków do życia). E)-dążenie Kościoła do rozszerzenia swoich wpływów. F)-legendy o bogactwie Lewantu (wsch.). G)-wzrost zainteresowania światem pod wpływem dzieł starożytnych Techniczne uwarunkowania odkryć geog. -nowy typ statków karawala, żaglowcew miejsce gelar wynaleziono busole i urządzenie określające dł i szer geog astoralabuim, kwadrant, laska św. Jakuba ?powstały nowe mapy np. kompasowe. RENESANS- jest to okres w historii kultury Europy, który charakteryzował się rozwojem nauki, sztuki i literatury oraz zainteresowaniem starożytnością i humanizmem. W architekturze zrywał ze sztuką gotyku dając pełne światła wnętrze. HUMANIZM- ośrodkiem zainteresowania stał się człowiek i jego przeżycia. DZIEŁA SZTUKI: Leonardo da Vinci- Dama z Łasiczka (spadochron. Rower, czołg, łódź podwodna, helikopter) Michał Anioł- sad ostateczny (Kaplica Sykstyńska), rzeźba Dawida lub Pięta. Rafael Santi Madonna ze szczygłem. LUDZIE: Erazm z Rotterdamy- miał poglądy, że kościół służył człowiekowi Tomasz Morus-Utopia. RENESANS W POLSCE: przebudowany Wawel, Kamienice w Kazimierzu Dolnym, Stare miasto w Zamościu, Baranów sandomierski, LITERATURA M.Rej żywot człowieka poczciwego i krótka rozprawa między Panem, Wójtem i Plebanem J.Kochanowski Fraszki Al. Frycz-Modrzejewski - pisarz polityczny O poprawie Rzeczypospolitej Nauka: M.Kopernik O obrotach sfer niebieskich..
REFORMACJA: 31 październik 1517-Marcin Luter (odrzucił: wiarę w czyściec, wiele sakramentów, zwierzchnictwo papieża) ogłosił 96 tez o kościele w Wittenberdzie, był to początek reformacji. PRZYCZYNY REFORMACJI: -kler dbał o zwiększenie dochodów, -duchowieństwo faworyzowało krewnych wynagradzając ich urzędami kościelnymi-nepotyzm - zerwanie z celibatem(bezżeństwo), obciążanie wiernych podatkami, -sprzedaż odpustów, Reformacja- był to ruch religijny, społeczny i polityczny w Europie w XVI w. Dążący do wprowadzenia reform w kościele katolickim. LUTERANIZM- odrzucił władzę papieża, nie uznawano kultu świętych, uproszczenie obrzędów, pozostawienie chrztu i komunii, zlikwidowanie celibatu, źródło wiary-Biblia (Ewangelia) KALWINIZM-odrzucił władzę papieża, odrzucenie większości sakramentów i kultu św., zakazanie zabaw, tańców, gry, kolorowe stroje, głośne mówienie, zerwanie z większością dogmatów katolickich i głoszenie nauki o predestynacji, pracowitość, Jan Kalwin opublikował książkę 1536 ANGLIKANIZM- odrzucił władzę papieża, zachowano niektóre dogmaty katolickie, rozwiązano zakony, rok kościelny, rozpoczynał się od adwentu, Kościół narodowy: jedynym źródłem wiary jest biblia, samodzielne studiowanie biblii przez wiernych, zlikwidowanie celibatu,
HUGENOCI- zwolennicy reformacji we Francji. Reformacja doprowadziła do rozłamu w kościele katolickim i powstania nowych wyzna zwanych protestanckimi 1555-pokój w Augsburgu- na jego mocy władcy państw mogli wybrać wyznanie luteranizm przyjąć lub katolicyzm. Predestynacja- wiara w przeznaczenie. KONTREFFORMACJA- reforma kościoła katolickiego, zajął się nim Sobór (zjazd biskupów-Tryden) 1545-63.1.Ustalono katolickie wyznanie wiary 2, Głową kościoła jest papież 3. Msze odprawiano po łacinie. 4. Wzmocnienie dyscypliny kościelnej. 5.Tworzono seminaria duchowne. 6.Zakazano czytania niektórych ksiązek 7. Wzmogła się działalność inkwizycji. 8.Założenie zakonu jezuitów (Ignacy Loyola) unia w Brześciu1596 w wyniku tego faktu kościół prawosławny w Rzeczypospolitej podporządkował się Rzymowi, zachowując obrzędy (liturgia) 1573- konfederacja warszawska- szlachta uchwaliła zasadę tolerancji w Rzeczypospolitej, zagwarantowany wieczny pokój, inkwizycja- instytucja, która zajmowała się sądzeniem osób podejrzanych o herozję czyli poglądy z oficjalną nauką kościoła kolonia- opanowana ziemia konkwistadorami- zdobywców, którzy dokonali podbojów mecenas-opiekun artystów, dogmat- prawdy wiary