Prawo bankowe - zespół norm prawnych regulujących powstanie, funkcjonowanie oraz zasady likwidowania instytucji bankowych, a także zasady funkcjonowania nadzoru bankowego
Podział prawa bankowego: publiczne - nie jest ustalane przez bank, reguluje bezwzględnie obowiązujące zasady funkcjonowania instytucji bankowych (formy prawne funkcjonowania banków np. Bank S.A); prywatne - ustalane przez poszczególne banki, indywidualnie między bankami, prawo umów bankowych regulujące zasady zawierania i wykonywania umów zawieranych przez klientów z bankami
Źródła polskiego prawa bankowego
Konstytucja (art. 227 - Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza)
Ustawy - znajdujące zastosowanie wyłącznie do stosunków bankowych, np. ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, ustawa o Narodowym Banku Polskim, ustawa o Prawo Bankowe (instytucje typowo bankowe), ustawy mające zastosowanie w działalności bankowej jak i do innego rodzaju stosunków prawnych, ustawa kodeks cywilny (np. rachunkowa), ustawa prawo czekowe, ustawa prawo dewizowe, ustawa prawo społeczne, ustawa o obligacjach
rozporządzenia (przepisy), np. prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej, Komisja Nadzoru Finansowego
Instrukcje i regulaminy bankowe (indywidualne dla każdego i przez Bank)
Źródła zewnętrzne (nie ma możliwości ingerowania w przepisy Banku)
ustawa o rachunkowości
kodeks cywilny
kodeks handlowy
ustawa o NBP
prawo czekowe, dewizowe, bankowe
Źródła wewnętrzne
regulaminy
uchwały zarządu
instrukcje służbowe ustalone bezpośrednio przez bank dla ich potrzeb
Globalne relacje bankowości
Konkordat Bazylejski 1975
I umowa kapitałowa Basel I 1988 (wypłacalność, współczynnik wypłacalności banków - jakie?)
I umowa kapitałowa Basel II 2004 - Nowa Umowa Kapitałowa Komitetu Bazylejskiego to nowy system uregulowań, w którego ramach będą musiały funkcjonować wszystkie banki. Ma on na celu ochronę stabilności sektora finansowego, a ważnym jego aspektem jest kompleksowe podejście do ryzyka.
Nowa Umowa Kapitałowa Komitetu Bazylejskiego spowoduje, że wszystkie banki będą stosowały bardziej wyrafinowane podejście do oceny ryzyka kredytowego. Firmy będą zatem musiały uporządkować swoje finanse, a ich managerowie zadbać o optymalny profil ryzyka kredytowego. Firmy, które regularnie przekazują swoim kredytodawcom klarowne i solidnie udokumentowane sprawozdania i dane będą miały dobrą pozycję negocjacyjną.
Nowa Umowa nie pogorszy sytuacji segmentu średnich przedsiębiorstw, który będzie miał nadal bardzo duże znacznie dla banków. Oprócz tradycyjnych form finansowania długiem, średnie i duże firmy mogą korzystać z całej gamy nowych produktów kredytowych o specjalnym przeznaczeniu, takich jak leasing, faktoring i kapitały prywatne, niemających niekorzystnego wpływu na profil kredytowy.
Cechy systemu bankowego do 1989 r. „jeden Bank, rachunek, kredytodawca”: system bankowy realizował zadania państwowe; wszystkie banki były bankami państwowymi; bankowość - klient przypisany do konkretnego banku; brak instytucji nadzoru bankowego; brak konkurencji (mała ilość banków); brak przepisów i norm ostrożności bankowej (brak zdolności kredytowej); NBP kredytował gospodarkę i banki (nie pełnił typowej funkcji banku centralnego); nie występował proce upadłości; banki oferowały takie same procedury i na takich samych zasadach; brak oceny realności zwrotu kredytów
Struktura polskiej bankowości: NBP; Bank Rolny - np. BGŻ; Bank Handlowy S.A.; PKO (ludzie); PeKaO S.A (dewizy)
1982 - zmiana prawa bankowego i statutu NBP
1988 - wyodrębnienie PKO i NBP program umocnienia pieniądza
1989 - dwuszczeblowy system
nowe prawo bankowe
ustawa o NBP
Przekształcenie w 1989
nowe przepisy prawne
przekształcenie NBP w nowoczesny bank centralny
doprowadzenie do powstania banków komercyjnych, kap. przym. i zagraniczny
prywatyzacja banków komercyjnych (9 konkretnych banków z BNP od 1.02.1989)