338


Ćwiczenia słuchu fonematycznego
oraz analizy i syntezy sylabowej i głoskowej

Mowę rozumiemy dzięki sprawnemu funkcjonowaniu słuchu fonematycznego. Wykształca się on w dzieciństwie pod wpływem odbieranych bodźców słuchowych.
W przypadku opóźnionego rozwoju słuchu mownego lub gdy jest on zaburzony należy niezwłocznie rozpocząć odpowiednią stymulację.

Należy pamiętać, że dziecko z zaburzonym słuchem fonematycznym dobrze słyszy słowa (ma przecież sprawny słuch fizyczny), lecz nie potrafi różnicować pojedynczych dźwięków lub złożyć ich w całość. Dziecko musi nauczyć się z potoku słyszanej mowy wyodrębnić wyrazy, w nich sylaby, w sylabach - głoski. Aby zrozumieć sens tekstu musi uchwycić kolejność głosek w wyrazie i umieć je zróżnicować. Dziecko musi wielokrotnie usłyszeć dźwięk, którego nie umie zidentyfikować. Dla dzieci 6 - 7 letnich, oprócz ćwiczeń kształcących wrażliwość słuchową, ćwiczeń rytmicznych oraz prostych ćwiczeń w różnicowaniu dźwięków mowy, konieczne są ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy sylabowej i głoskowej. Mają one podstawowe znaczenie w przygotowaniu dziecka do nauki czytania i pisania. Ćwiczenia te najlepiej jest prowadzić na materiale konkretno-werbalnym (obrazek lub przedmiot + nazwa /wyraz).

Bardzo ważne jest by podczas ćwiczeń zachować zasadę stopniowania trudności. Ćwiczenia analizy słuchowej rozpoczynamy więc od najłatwiejszych do rozróżnienia fonemów (najlepiej kontrastowych) jak a - p, u - m. Dzieci najłatwiej potrafią wyodrębnić: pierwszą samogłoskę w wyrazie, ostatnią spółgłoskę wyrazu, pierwszą spółgłoskę w sylabie nagłosowej, a także określić brakującą głoskę w wyrazie, ostatnią samogłoskę w wyrazie, samogłoskę w śródgłosie, spółgłoskę w grupie. A z uwagi na charakter głoski: dziecku łatwiej jest wydzielić głoskę, którą można przedłużyć, a więc samogłoskę, spółgłoskę sonorną i szczelinową niż zwarto-wybuchową.

Ćwiczenia słuchowe w odróżnianiu dwóch głosek należy powtarzać aż do mo-mentu, gdy dziecko nie będzie miało żadnych trudności w ich rozpoznawaniu. Wtedy wprowadzamy sylaby, a potem wyraz. Po upewnieniu się, że potrafi już rozróżnić oba dźwięki w sylabach i wyrazach powtarzamy je. Ćwiczenia te mogą odbywać się poprzez różnicowanie dźwięków mowy przez powtarzanie głosek, określanie ich położenia w wyrazie, wymyślanie wyrazów na określoną głoskę, szukanie do nich rymu.

Ćwiczenia słuchu fonematycznego

Małe dzieci uczymy rozróżniać dźwięki wydawane przez pojazdy, zwierzęta, stukot butów, skrzypnięcie drzwi, posługujemy się obrazkami. Następnie dzieci próbują naśladować słyszane głosy oraz rozpoznawać i różnicować dźwięki
z
otoczenia np. głosy ludzi, natury, zwierząt, instrumentów. Wiele ciekawych zabaw słuchowych można przeprowadzić podczas spaceru, można najpierw różnicować różne dźwięki spotykane np. w parku (szelest suchych liści, szum wiatru, zimą skrzypiący śnieg, itd.), a potem je naśladować.

Do uważnego słuchania skłania zabawa w zgadywanie, który ze znanych dziecku przedmiotów wydaje taki dźwięk (dzwoni, syczy, tyka, gwiżdże, szumi, itd.)?
Do ćwiczeń rozwijających słuch fonematyczny należą również ćwiczenia rytmizuj-jące polegają one na odtwarzaniu usłyszanego rytmu. Można go wyklaskać, wytupać, ale można również odtworzyć za pomocą rysowania znaków graficznych. Do takich ćwiczeń można wykorzystać klocki, foremki, zabawki, guziki, materiały sypkie umie-szczone w szklanym lub plastikowym pojemniku (ryż, makaron, groch, kapsle), itp.

Ze starszymi dziećmi można przeprowadzać już ćwiczenia, które przygotują je do nauki czytania i pisania. Będą to już ćwiczenia polegające na analizie i syntezie wyrazów, np.:

Przykładowo, dzieci wymyślają wyrazy na literę „k”. Inną formą tej zabawy jest wyszukiwanie wyrazu, który zaczyna się na ostatnią literę poprzedniego wyrazu (mąka - Adam - most - tygrys - samochód - dom).

Gdy dziecko ma przygotowany słuch fonematyczny i radzi sobie z dokonywa-niem analizy i syntezy sylabowej i głoskowej wyrazów, może przejść do ćwiczeń na materiale literowym i rozpocząć czytanie. Jednakże warto kontynuować ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej, a w szczególności usprawniać różnicowanie samogłosek i spółgłosek, łącząc ich rozpoznawanie z utrwalaniem poznawanych kolejno liter. W tym celu wykorzystujemy kartoniki z literami oraz etykiety z sylabami i wyrazami.

Oto propozycje ćwiczeń:

  1. Analiza i synteza sylab kończących się na samogłoskę

  1. Analiza i synteza wyrazów, w których sylaby kończą się samogłoską, np.

  1. Analiza i synteza wyrazów trzygłoskowych typu: kot, dom, sok, mak, lis

  1. Analiza i synteza wyrazów dwusylabowych o różnej strukturze sylab (kończących się samogłoską lub spółgłoską), np.

  1. Analiza i synteza wyrazów wielosylabowych o różnym układzie sylab, bez grup spółgłoskowych, np. sa-mo-lot, po-go-da, pa-ra-sol, ma-ka-ron, mo-ty-lek.

  1. Analiza i synteza wyrazów z grupą spółgłoskową np.

0x01 graphic

6



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
338
opracowanie antropologia id 338 Nieznany
Opracowanie Metrologia 2 id 338 Nieznany
338
338
kpk, ART 338 KPK, I KZP 16/07 - postanowienie z dnia 26 lipca 2007 r
Ch9 Pgs311 338
338 362
MPLP 338.;339 13.03.;25.03.2012
338 339
BC337 338 1
338
338
338
-w- egzamin, OPISOWE, Isokrates (436-338 p
BC337 338
338 i 339, Uczelnia, Administracja publiczna, Jan Boć 'Administracja publiczna'
338 , STRATEGIE ZACHOWAŃ W KONFLIKCIE MIĘDZY PARTNERAMI BLISKIEGO ZWIĄZKU INTERPERSONALNEGO

więcej podobnych podstron