Hobbes „Lewiatan”
Racjonalna koncepcja władzy i triumf sztuczności. Od 1642 do 1648 roku w Anglii trwa rewolucja. Wojska parlamentu (Cromwell) odnoszą zwycięstwo, a król Karol I zostaje ścięty (1649). W tym czasie Thomas Hobbes przebywa na wygnaniu we Francji (1640-1651). W Lewiatanie Hobbes próbuje odpowiedzieć na zasadnicze pytania: dlaczego państwo? czemu trzeba go słuchać? jak ono działa? Zdaniem Hobbesa, który uważa, że wszystko, co istnieje, ma swe źródło w przyrodniczej konieczności, problem państwa jest zagadnieniem siły i powinien być rozwiązany w kategoriach siły bez uwzględniania kwestii etycznych. To stanowisko prowadzi go do odrzucenia tradycyjnej koncepcji człowieka jako istoty społecznej i politycznej. Hobbes przywołuje najpierw sytuację fikcyjnego "stanu natury" - w tym stanie, gdy nie ma ani państwa, ani prawa, toczy się wojna wszystkich ze wszystkimi. Źródłem powszechnej przemocy są jednostki, które podlegają wyłącznie prawu życia, wyrażającemu się w namiętnościach (instynkt samozachowawczy) i w sile; jednostki przez nic nie są ograniczone, gdyż człowiek z natury jest istotą wolną. W tych warunkach konflikt egoizmów jest nieuchronny, a człowiek człowiekowi staje się wilkiem. Z tym wszystkim dla Hobbesa człowiek z natury nie jest zły, to stan naturalny nieuchronnie czyni go złym. Ponieważ każdym kieruje instynkt samozachowawczy, który wyraża się w lęku przed śmiercią i przed innymi ludźmi, poczucie bezpieczeństwa i pokój mogą być osiągnięte tylko pod tym warunkiem, że wszyscy wyrzekną się swych praw do wszystkiego. W ten sposób zawiązuje się umowa, która nie jest ani zrzeszeniem się ludzi między sobą, ani podporządkowaniem się istniejącemu już suwerenowi, lecz stanowi akt przekazania indywidualnych praw trzeciej instancji, która tym samym staje się suwerenem. Ponieważ dziełem natury są wyłącznie jednostkowe ciała, nowo powstałe ciało (państwo, biblijny Lewiatan) jest ciałem sztucznym, które człowiek stworzył naśladując budowę istoty ludzkiej, przy czym suweren odgrywa w tym tworze rolę duszy. W ten sposób zapewnione zostają bezpieczeństwo i pokój, ponieważ państwo reprezentuje wszystkich i wszystkim gwarantuje prawa (dzięki czemu człowiek staje się bogiem dla człowieka). Hobbesa oskarżano o materializm (słusznie) i o ateizm (co nie jest już takie oczywiste, ponieważ sam zainteresowany twierdził, że jest ortodoksyjnym protestantem). Tekst Lewiatana jest elementem filozoficznego zamierzenia złożonego z trzech części: Corpus, Homo, Civis (ciało, człowiek, obywatel). Lewiatan rozwija i modyfikuje rozprawę O obywatelu z roku 1642. Dwie pozostałe części złożyły się na Elementy filozofii (I: O ciele, 1655, II, O człowieku, 1658).