Procesy neurodynamiczne i zaburzenia dynamiki procesów nerwowych.

Praca ukł.nerw to gra dwóch podstawowych procesów: pobudzania i hamowania.

Zespół cech ukł.nerw najkorzystniejsze dla prawidłowego funkcjonowania i ich zakłócenia:

1. duża siła procesów pobudzania - osłabienie sił procesów

2. równowaga sił pobudzania i hamowania - zakłócenie równowagi - przewaga jednego

3. średni stopień ruchliwości obu procesów - ruchliwość- bezwładność lub zmienność

Nadpobudliwość nie jest związana z inteligencją.

Nadpobudliwość psychoruchowa - ADHD

To zespół cech zahamowania, który dotyczy czynności psychicznych i motorycznych. Występuje w postaci wzmożonego pobudzenia ruchowego, nadmiernej reaktywności emocjonalnej oraz zaburzeń funkcji poznawczych.

Symptomatologia (objawy).

Dzieci z tym zaburze­niem wyróżniają się określonym zespołem cech w zachowaniu, które ujawniają się w:

• sferze ruchowej - nadmierna ruchomość, to nie jest celowa działalność, rozładowuje napięcie emocjonalne, niepokój ruchowy, nieustanne kręcenie się, manipulacja

• sferze emocjonalnej - nadmierna pobudliwość emocjonalna, silne emocje, nadmierne, gwałtowne, zmienne

• sferze poznawczej - czynności orientacyjno-poznawcze, wzmożone, wszystko zwraca ich uwagę, słaba koncentracja, mała trwałość, przerzutność, brak selektywności uwagi, nie potrafią kierować procesem spostrzeżenia, roztrzepanie, zapominanie, słaba organizacja, wypowiedzi chaotyczne, mniejszy krytycyzm, problemy z motywacją, z zakończeniem pracy

Zespoły objawów:

I grupa - nadmierna aktywność ruchowa i wzmożone odruchy orientacyjne

II grupa - niepokój ruchowy, nasilona emocjonalność

III grupa - nasilona emocjonalność

IV grupa - wszystkie zakresy

Dodatkowe zaburzenia:

• zaburzenia snu, lęki, moczenie się, tiki, jąkanie, samogwałt

• wybiórcze opóźnienie rozwoju funkcji percepcyjno-motywacyjnych

Metody badań

• obserwacja

• wywiad z rodzicami

• eksperymenty przeprowadzany by ocenić możliwości opanowania własnej ruchliwości - próba bezruchu, próba czekania

Przyczyny

• zespół cech składający się na określony rodzaj temperamentu (typ ukł.nerw), osłabiony proces hamowania

• zaburzenia funkcjonowania ukł.nerw (mikrouszkodzenia mózgu i c.u.n)

• środowisko (wzmożona pobudliwość, niewłaściwe wzorce zachowania, złe wychowanie, kary)

• czynniki społeczne - dojrzałość emocjonalna rodziców

• choroby przebyte

Postępowanie korekcyjno-wychowawcze

Zasady postępowania:

• uspołecznienie (brak izolacji)

• dobrze ułożone biurko

• stanowczość i konsekwencja w postępowaniu

• niehamowane nadmiernej aktywności - ukierunkowanie na właściwy cel - skanalizować aktywność

• stawianie celów na miarę możliwości

• pomoc w organizowaniu działania, tak by osiągnęło cel, zakończyło zadanie

• oceniać za wkład pracy, nie ilość i jakość

• uczyć pokazywanie emocji

• zakres obowiązków dostosować do poziomu rozwoju

• uświadamianie i pomoc całego środowiska dziecka

• cały dzień wypełniony, zaplanowany

• przy zajęciach rzeczy rozpraszające zabrać, im mniej bodźców tym lepiej

Zahamowanie psychoruchowe

To przewaga proce­sów hamowania nad procesami pobudzania.

Symptomy typowe dla dzieci zahamowanych:

1. sfera ruchowa - ograniczenie spontanicznej aktywności ruchowej, niepokój ruchowy i dezorganizacja czynności wykonywanych, sprawiają wrażenie dzieci niezgrabnych, reakcje ich są jakby opóźnione w stosunku do polecenia.

2. sfera poznawcza - zwężenie aktywności poznawczej, niska inicjatywa, bierne. Dzieci te wolno kojarzą fakty, odpowiedzi ich są opóźnione, na wykonanie zadania potrzebują więcej czasu niż ich rówieśnicy.

3. sfera emocjonalna - ograniczenie wyrażania uczuć przy wzmożeniu pobudliwości emocjonalnej, nie potrafią nawiązywać kontaktów (typ samotnika). Poru­szyć ich mogą tylko silne i długotrwające bodźce. Odpowiedzi ich są bezbarwne. Mogą sprawiać wrażenie dzieci obojętnych. Obce im są gniew, płacz, głośny śmiech

4. sfera somatyczna - wzmożona reaktywność ukł. wegetatywnego (bardzo się czerwienią)

Wyrażanie uczuć jest:

a). Odroczone (po pewnym czasie wyraża uczucia)

b). Realizowane specyficznie (poprzez ukł. wegetatywny, ukł. krążenia, trawienny)

Przyczyny.

• dominacja procesów hamowania, mikrouszkodzenia ukł.nerw

• wyuczony sposób zachowania, w którym dominują reakcje hamowania

• czynniki zew. (oddziaływanie środowiska)

Związek z zahamowaniem mają doświadczenia dziecka przy:

• ostrej krytyce i ośmieszaniu (rezygnują z działań w obecności dorosłych)

• nieopanowanie zachowanie emocjonalne osób najbliższych (szukanie samotności)

• zagrożenie bliskiego związku emocjonalnego z rodzicami (kurczowe trzymanie się matki, nieufność do obcych)

• kary fizyczne (przy dorosłych cichy, nadmiernie uległy, bierny)

Metody:

• obserwacja i wywiad - poznanie sytuacji, które działają na dziecko lękotwórczo i poznanie sposobu reagowania dziecka i gdzie

• rozmowa z dzieckiem (np. o jego rysunku)

• metody projekcyjne - dzieci projektują swoje lęki, stany emocjonalne

Zalecenia korekcyjno-wychowawcze

• Proces oddziaływania ma na celu przeuczenie zachowania nieprawidłowych,

• wyzwolenie aktywności.

• Akceptacja wszystkich form zachowania, cierpliwość, wyrozumiałość,

• zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.

• Nagradzanie dziecka.

• Uczyć okazywania uczuć (ważny jest wzór do naśladowania).

• Nie zmuszać do czegoś, czego nie chce,

• Chwalić, podtrzymywać przejawy aktywności,

• Pokazać, że krytyka nie zawsze jest zła,

• terapia przyczynowa a nie objawowa,

• im wcześniej tym lepiej

---