Dydaktyka

28 października

Problemy współczesnej szkoły

- problemy w klasie

- relacja uczeń—nauczyciel, nauczyciel—rodzice (odpada w szkolnictwie wyższym)

Są to cechy wspólne dla wszystkich przedmiotów

Asertywność świadomość danej jednostki, że każda jednostka posiada osobiste terytorium psychologiczne bronimy go w różnych sytuacjach

Musimy, nie raniąc drugiej osoby, odmówić, powiedzieć, że czegoś nie zrobimy, zaznaczając swoją odrębność bez agresji

Asertywność zwiększa jakość komunikacji i relacji i je uskutecznia, lepiej osiągamy zamierzone cele

Asertywność zmniejsza agresję, nawet wśród dzieci

Dydaktyka ogólna na poziomie akademickim:

- studiowanie jest twórcze, nie jest „uczeniem się”

- nauczyciel akademicki wychowuje poprzez swoją postawę

Lęk w szkole boją się wszyscy:

-- uczniowie

* bullying:

- sprawca/-y

- ofiara (z najróżniejszych powodów)

- widzowie

B. powoduje nieustanny lęk, nawet nerwice, bardzo trudny problem do rozwiązania czy i kiedy wkroczyć? rozwiązania są unikalne dla danej sytuacji

Sposoby radzenia sobie z agresją ucieczka, agresja

-- nauczyciele dotyczy relacji z uczniami, z innymi nauczycielami tego samego przedmiotu, w pokoju nauczycielskim, oraz relacji z rodzicami ten ostatni przypadek narasta, czasem rodzice nie chcą współpracować, nie ma z nimi porozumienia

Przyczyny kryzysu w oświacie

- obniżenie standardów w kształceniu

- brak selekcji

-utrata autorytetu nauczyciela

Wynikiem są nihilistyczne zachowania uczniów nie chce im się

Szkoła jest zbyt opiekuńcza

Uboczne skutki szkoły

- latent curriculum (program ukryty) wszystko to, co nam wychodzi, a czego nie przewidzieliśmy mogą to być rzeczy negatywne, nawet destrukcyjne

Jak się przejawia?

czekanie, np. na udzielenie głosu, oznacza niemożność podjęcia pewnych działań, niemożność zrobienia wszystkiego, co się chce, wykształca sztukę rozmawiania, dyskusji, wyplenia przerywanie, wtrącanie się

nuda

4 listopada

Szkoła jako teatr

- w klasach odgrywa się „tekst sztuki”

- aktorzy nauczyciel/wykładowca, uczniowie/studenci

- miejsce akcji klasy

- scena klasa, zajęcia

- kulisy dla uczniów korytarz, szatnia, toaleta; dla nauczycieli pokój nauczycielski, gdzie odpoczywa się od kilkudziesięciu par oczu, które widzą wszystko

Zawód nauczyciela charakteryzuje się tym, że sprawuje się kontrolę nad uwagą uczniów jest to bardzo męczące bo musimy skupić własną uwagę, nie możemy się wyłączyć jak uczniowie, jest to bardzo energochłonne

Proces uczenia się to nie proces kształcenia, ale zawsze zachodzą razem

Nawet jeśli nie ma osoby nauczyciela, uczący posługują się jakimiś materiałami

Dydaktyka ogólna cechy wszystkich przedmiotów

Dydaktyka szczegółowa charakterystyczna dla każdego przedmiotu

Classroom management (zarządzanie klasą):

- motywowanie uczniów

- komunikacja

* motywowanie uczniów wywołanie specyficznego nastawienia do nauki, chęci do zdobywania wiedzy uczący się musi mieć poczucie własnej wartości, rozwija w sobie przekonanie o skuteczności, celowości własnych działań

Dana jednostka posiada umiejętność myślenia, samooceny, ma wiedzę o własnych potrzebach w zdrowo zarządzanej klasie uczniowie muszą mieć poczucie własnej wartości, skuteczności ich działań, ich działania muszą zgadzać się z naszymi zamiarami, musi to rodzić szacunek do samego siebie

* odporność u uczącego się, także na stres jedna z kompetencji społecznych, obecnie ważna część kształcenia

* rozwiązywanie problemów

* nawiązywanie kontaktu z członkami grupy

* zdolność abstrakcyjnego myślenia, wypróbowywanie różnych rozwiązań

* autonomia to nie to samo co niezależność to swobody ograniczone pewnymi ogólnymi zasadami, autonomiczna jednostka ma poczucie, świadomość, że odpowiada za swoje czyny wiąże się to również z odpornością, bo osoba odporna działa niezależnie, podejmuje decyzje o własnym uczeniu się itd.

Autonomia uczącego się jest ograniczona przez nauczyciela

* zaspokajanie potrzeb główną potrzebą jest potrzeba akceptacji, uczniowie muszą mieć poczucie że są akceptowani przez nauczyciela i przez grupę

* poczucie istotności uczeń musi wiedzieć, że to co robi ma sens, przyda się, a także że jego działalność jest doceniona

Uczący się są w procesie wyrabiania w sobie poczucia zaradności, posiadają wiedzę, że zdobywają umiejętności które sprawią, że będą skuteczni, muszą mieć poczucie, że poradzą sobie bez nauczyciela

Wszystko to wytwarza w uczniach poczucie bezpieczeństwa zdrowa klasa

Jakie bariery stwarzają uczniom nauczyciele?

Dzieci i dorośli wyrabiają sobie swój własny wizerunek na podstawie tego, jak widzą ich inni prof. Wysocka twierdzi, że są dwie postawy, chcemy być jak dany nauczyciel lub wręcz przeciwnie

* krytykowanie, tzn. trzeba też chwalić, podkreślać dobre rzeczy

* nadmierne kierowanie najłatwiej jest kierować i rozkazywać

25 listopada

Rozwiązywanie konfliktów

Konflikty powstają, gdy różnie strony mają różne potrzeby

1. Wszystkie potrzeby są jednakowo ważne, należy znaleźć sposób przynajmniej częściowego spełnienia potrzeb, kompromis

2. Musimy wiedzieć, że zasoby, potencjał ludzki, którymi dysponują strony, są wystarczające do rozwiązywania problemów, tzn. damy radę rozwiązać problem

3. Strony konfliktu lepiej wiedzą, czego chcą i potrzebują, niż mediator

4. Proces negocjowania jest tak samo ważny jak treść

5. Poprawa sytuacji nie jest rozwiązaniem problemu każda strona wychodzi połowicznie usatysfakcjonowana

6. Z własnego punktu widzenia każdy ma rację, dlatego istotna jest umiejętność spojrzenia na problemy z innej strony zazwyczaj wymaga się tego od nauczyciela, partnerstwo

7. Rozwiązania konfliktów to tymczasowe stany równowagi, podlegają zmianom i renegocjacjom

I. Obraz samego siebie, musimy wierzyć, że rozwiążemy problem, nastawienie to musi być wyczuwalne przez drugą osobę

II. Identyfikacja problemu, należy poprosić o jego zwerbalizowanie

III. Co należy zrobić żeby problem rozwiązać? Jesteśmy otwarci na propozycje obydwóch stron, nawet przeprowadzenie burzy mózgów

IV. Realizacja postanowień

Dyscyplina w klasie

*należy poinformować, że coś nam się nie podoba

*konsekwencja, dotrzymywanie obietnic

*nie można kierować uwagi do całej grupy, ale do osoby „winnej”

1. Model despotyczny nauczyciel zawsze pełni role przywódcy, opiera dyscyplinę na karach, jest to najlepszy dla niego sposób kontroli, sam podejmuje wszystkie decyzje i sam rozwiązuje problemy

Dyscyplina = wymierzanie kar

Jest to wynegocjowany sposób relacji, nauka samokontroli

* Zalety:

- spokój w grupie

- wszyscy się boją, więc nie pytają

- uczniowie mają bardzo dobre wyniki w nauce

* Wady:

- wychowuje znerwicowanych uczniów

- kara jest skuteczna w danej chwili, ale nie na dłuższą metę

Konsekwencje długoterminowego używania kar:

- oburzenie, niechęć wśród uczniów

- pewna grupa chęć odwetu

- chęć wycofania się

2. Model pobłażliwy (laissez faire) nie ma zasad, ograniczeń, wszystko wolno, prowadzi to do anarchii; uczniowie manipulują nauczycielem, to oni podejmują decyzje, nauczyciel nie może zaprotestować, nie ma autorytetu, uczniowie stają się ekspertami od manipulacji i unikania

* Zalety:

- uczniowie nie boją się nauczyciela, raczej go lubią

* Wady:

- zerowe wyniki w nauce

3. Dyscyplina efektywna

Nauczyciel odgrywa rolę przewodnika, pozwala im wybierać, uświadamiając, że wybór łączy się z konsekwencjami

Uczniom powierza się obowiązki, żeby czuli się ważni

Uświadamianie uczniom, dlaczego podjęliśmy jakąś decyzję, żeby poczuli się partnerami + otwartość na bycie przekonanym przez uczniów

Kary nie działają na dłuższą metę

W złości nie podejmujemy żadnych decyzji

Bycie konsekwentnym i dotrzymywanie słowa

Jasność komunikatów, czego oczekujemy

9 grudnia

• nie używać materiałów audiowizualnych nieporadnie

• nie używać niewłaściwej mowy ciała niewerbalnie przekazujemy więcej niż werbalnie; gesty, ubiór

• nie pouczać

• nie faworyzować osób, które ułatwiają nam prowadzenie zajęć strategia „bliżej władzy” wśród uczniów

• nie przerywać, nie rozpraszać uczniów gdy pracują indywidualnie

• nie unikać kontaktu wzrokowego

• nie używać wypowiedzi skierowanych do całej grupy

• nie odwracać się tyłem do grupy

• nie poprzestawać na lakonicznej odpowiedzi na pytanie zadane przez ucznia

• nie stosować odpowiedzialności zbiorowej, ale chwalimy też konkretne jednostki

• ukarać werbalnie indywidualnie, a nie przed grupą, tak samo informować o wynikach egzaminów itd.

• nie należy odwlekać interwencji reagujemy natychmiast albo wcale

• nie zadawać pytań skierowanych do całej grupy

• nie przekrzykiwać uczniów

• nie okazywać braku pewności siebie i braku zdecydowania

Nauczanie języka:

- nie wprowadzać więcej niż jednego zagadnienia naraz

- dobry test musi być jasno napisany

Pierwsze spotkanie zawsze jest sprawdzianem nauczyciela przez uczniów, ustaleniem reguł, na ile uczniowie mogą sobie pozwolić

Pierwsza lekcja w życiu nauczyciela

Pierwsze spotkanie z nową grupą uczniów

16 grudnia

Nauczanie języka dotyczy formy i treści inne przedmioty tylko treść

Rodzaje lekcji języka:

* klasyczna, oparta na przerabianiu materiału

- zdolności językowe wyrabia się poprzez nawyki

- użycia języka są indywidualne

- teksty (mówione i pisane) są indywidualną twórczością

Role nauczyciela w klasie:

• organizator pracy własnej i uczniów makro- i mikrodydaktyka

• motywowanie uczniów jeśli uczeń ma motywację, odniesiemy sukces

- motywacja wewnętrzna (inner drive)

- motywacja zewnętrzna instrumentalna; rodzice, nauczyciele, praca, kwalifikacje, egzaminy itd.

- motywacja integrująca żeby się zintegrować z mieszkańcami państwa docelowego zła strona: ignorujemy nasz matczyny język i kulturę

• udzielanie pomocy uczniom

• wspieranie słabszych

• ekspert model do naśladowania, np. mówienia w obcym języku

• osoba oceniająca kryteria oceny muszą być jednolite, choć zawsze są subiektywne, uczeń musi wiedzieć, za co i dlaczego dostaje jakąś ocenę

• partner w komunikacji (nauczanie języka) im bardziej zaawansowany uczeń, tym bardziej nauczyciel jest partnerem

• słuchacz i obserwator zachowania uczniów

Konflikt ról

Należy zdawać sobie sprawę z tych ról, wstępować w nie świadomie

Musimy zdawać sobie sprawę z własnych predyspozycji do danej roli, wtedy lepiej będziemy funkcjonować

Każdy nauczyciel stosuje strategie nauczania, świadomie lub nie musza być optymalne, tj. najlepsze w danym momencie

• strategia terapii zajęciowej uczniowie bez przerwy coś robią, nauczyciel pilnuje by wciąż byli zajęci

• strategia rutyny ma dobre i złe strony

• strategia wycofywania się nauczyciel wycofuje się z obecności w klasie

• strategia władzy całkowita kontrola nad grupą

• strategia fraternizacji bywa niebezpieczna

• strategia negocjacji nauczyciel podejmuje decyzje, jest odpowiedzialny, uczniowie znają ich powody

Nauczyciel języka obcego:

- musi doskonale znać język

- kwalifikacje i umiejętności dydaktyczne

- wiedza o języku + kraju docelowym

Oczekiwania wobec nauczycieli:

• zwierzchnicy kwalifikacje, sposób podejścia do pracy, jak potrafimy nawiązać kontakt z rodzicami, dziećmi, innymi nauczycielami

• uczniowie młodsi: czy nauczyciel jest miły; nastolatki: czy nauczyciel jest sprawiedliwy; studenci: czy jest lojalny, sprawiedliwy, są w stanie ocenić jego kompetencje

• rodzice czy dobrze uczy, ważny jest kontakt z nimi

Na czym koncentruje się proces nauczania?

Przenosi się na ucznia, tj. uczeń staje się najważniejszy

---