Scenariusz zajęć przyrodniczych
Scenariusz, który opracowałam był przeznaczony dla dzieci w wieku od 5- 6 lat, dla grupy liczącej do 15 osób. Scenariusz zrealizowałam podczas jednorazowych zajęć. Polecam jednak w zależności od wieku, umiejętności i posiadanych przez dzieci wiadomości podzielić scenariusz na kilka zajęć, realizowanych w ciągu kilku dni. W razie większej grupy wykonać więcej puzzli, czy innych pomocy dydaktycznych.
Temat: Ekosystem lasu; grzyby pożyteczne i pasożytnicze.
Cele ogólne: - przyswajanie wiedzy o środowisku przyrodniczym,
- pobudzanie wyobraźni dziecięcej,
- nabywanie umiejętności samodzielnego i zespołowego radzenia sobie w sytuacji zadaniowej,
-rozumienie pojęć.
Cele operacyjne:
dziecko potrafi zdefiniować pojęcie grzyby,
dziecko zna sposoby rozmnażania się poszczególnych grzybów,
dziecko zna grzyby pożyteczne i grzyby szkodniki,
dziecko wie, w jaki sposób odżywiają się grzyby,
dziecko potrafi określić ekosystem lasu.
Metody: - słowne: rozmowa, opowiadanie
- percepcyjne: obserwacji i pokazu
- czynne: zadania stawiane dzieciom do wykonania
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa
Środki dydaktyczne: konturowy rysunek grzyba- puzzle, ilustracje zwierząt i roślin ekosystemu lasu, ilustracje grzybów leśnych, drożdże, ser pleśniowy ilustracja rozmnażania się grzybów, spleśniała bułka, cytryna lub dżem, kaseta z muzyką, szarfy lub czapki, talerzyki, chleb lub chrupki, owoce kapelusz, koraliki, sznurówki, chustka,
Literatura: Świat Wiedzy: zwierzęta i rośliny, Biologia- Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,
Przebieg zajęć:
1.Wprowadzenie do tematu.
Układanie puzzli. Nauczyciel rozkłada przed dziećmi fragmenty układanki. Każde dziecko wybiera jeden z fragmentów i wspólnie układają kontury grzyba. Po ułożeniu, dzieci znają temat zajęć.
Ekosystem lasu.
Określenie pojęcia: ekosystem, jest to fragment przyrody, w którym żyją charakterystyczne dla niego organizmy. Gatunki wchodzące w skład danego ekosystemu są od siebie zależne.
Nauczyciel podaje dla przykładu gatunki żyjące w ekosystemie np. jezior. Kaczki, ślimaki, ryby. Rośliny- trzcina wodna, pałki wodne, grzybień, grążel.
-Jakie gatunki żyją w ekosystemie leśnym?
Dzieci wymieniają zwierzęta i rośliny (sarny, dziki, żmije, dzięcioły, świerki, paprocie, mech, jodła, grzyby).
Określenie pojęcia „grzyby”.
Dzieci samodzielnie dokonują próby zdefiniowania pojęcia. Następnie nauczyciel podaje poniższą definicję:
GRZYBY- to bardzo zróżnicowana grupa organizmów, które mają jedną cechę wspólną- nie potrafią same produkować pokarmu. Żyją w innych organizmach lub na nich albo żywią się obumarłymi szczątkami roślin czy zwierząt.
Grzyby, które żyją przy korzeniach drzew, pobierają od nich pokarm, w zamian dają sole mineralne.
Zabawa ruchowa.
Dzieci przy muzyce naśladują wędrówkę do lasu, zbieranie grzybów w lesie i powrót do domu. W domu liczą zebrane grzyby, nazywają, jeżeli znają jakieś nazwy.
5. Pożyteczne grzyby.
Drożdże, dzięki nim rośnie ciasto; mają również zastosowanie w browarnictwie do produkcji piwa. Odżywiają się głównie cukrami. Nauczyciel pokazuje dzieciom drożdże; dzieci, które chcą(nie są uczulone) mogą spróbować niewielką ilość.
Grzyby stosowane do produkcji antybiotyków- Pędzlak. Leki te, pomogły ocalić mnóstwo ludzi.
inne Pędzlaki stosowane są do produkcji sera pleśniowego (degustacja sera pleśniowego).
Grzyby żyjące przy korzeniach drzew pobierają od nich pokarm, w zamian dają sole mineralne niezbędne dla drzew.
Informacja dla n-la: tu można podzielić dzieci na dwuosobowe zespoły. Dzieci „grzyby” i dzieci „drzewa”. Dzieciom „grzybom” można założyć czapki, chustki czy szarfy- symbol kapelusza. Jedno dziecko z grupy otrzymuje kawałek chleba, bułki czy kilka chrupek kukurydzianych, drugie dziecko otrzymuje kilka kawałków np. jabłka. Dziecko „grzyb”, je z talerza dziecka „drzewa”, w zamian częstuje dziecko „drzewo”.
6. Grzyby jako wrogowie.
Dzieci przysłaniają usta i nos „maseczką” z kartki papieru. Prezentacja zapleśniałego kawałka chleba. Pleśniak biały, pojawia się on na pieczywie i przetworach.
Grzyby, które wywołują choroby plonów: zbóż, czy zarazę ziemniaczaną. Są przyczyną wielkich strat w rolnictwie. W razie zagrożenia rolnicy opryskują plony (n-el prezentuje ilustrację z książki „Biologia” lub innego źródła)
Grzyby niszczące liście brzoskwiń i śliw- powstają duże, czerwone, pęcherzykowate zgrubienia (n-el prezentuje ilustrację z książki „Biologia” lub innego źródła)
7. Rozmnażanie się grzybów.
Większość grzybów rozmnaża się przez zarodniki. Zarodniki nie są nasionami, nie powstały po przekwitnięciu zapylonego kwiatu. Dojrzałe zarodniki odrywają się i upadają na podłoże. W sprzyjających warunkach(np. wilgotność), kiełkują. Prezentacja ilustracji.
Zabawa: n- el rozdaje dzieciom sznurówki, które dzieci rozkładają na podłodze, nazywa, że są to strzępki grzybni. Zaprasza jedno dziecko „grzyb” i prosi by usiadło na strzępkach. N- el zakłada dziecku na głowę kapelusz z zawiązaną chustką, w której są ukryte koraliki- zarodniki. Dziecko „grzyb” powoli wstaje- grzyb rośnie, gdy już stoi, n- el uwalnia koraliki- zarodniki. Wszystkie dzieci zbierają koraliki chwytem pęsetowym.
Drożdże rozmnażają się przez pączkowanie, czyli połączenie się dwóch komórek( n- el prezentuje lub rysuje przy dzieciach ilustrację).
8. Podsumowanie wiadomości.
Dzieci stają na wyznaczonej linii. Jeżeli prawidłowo odpowiedzą na zadane pytanie robią jeden krok do przodu, jeżeli źle, jeden krok do tyłu. Na każde pytanie odpowiada cała grupa.
Dlaczego grzybów nie zaliczmy do roślin?
Czy wszystkie grzyby mają nóżkę i kapelusz?
Których grzybów nie jemy?
Które grzyby rozmnażają się przez pączkowanie?
Jakie rośliny rosną w ekosystemie leśnym?
Czy zarodniki powstają po przekwitnięciu kwiatu grzyba?