Publiczne Prawo Gospodarcze- Mgr. Robert Kwiatkowski.

Ustawa o Swobodzie Działalności Gospodarczej reguluje podejmowanie, wykonywanie, zawieszenie i zakończenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorców na terytorium naszego kraju.

Definicja działalności gospodarczej.

Działalność gospodarcza jest to działalność zarobkowa, wytwórcza budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalni ze złóż a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Ustawowa definicja działalności gospodarczej zawarta w art. 2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie zawiera wszystkich form aktywności zawodowej które należałoby załączyć do działalności gospodarczej.

O tym czy daną działalność gospodarczą należy zakwalifikować jako działalność wytwórczą, handlową czy usługowa rozstrzygają o tym postanowienia z rozporządzeń Rady Ministrów:

• Rozporządzenie z 7 października 1997 r. W sprawie Polskiej klasyfikacji Działalności PKD.

• Rozporządzenie z 18 marca 1997 r. W sprawie Polskiej klasyfikacji wyrobów i usług.

A żeby daną działalność gospodarczą zaliczyć do działalności sensu stricte (art. 2 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) muszą łącznie być spełnione trzy przesłanki.

Działalność ta musi być:

• Zarobkowa.

• Wykonywana w sposób zorganizowany.

• Wykonywana w sposób ciągły.

Zarobkowy cel działalności gospodarczej stanowi jej podstawową konstytutywną cechę. Działalność gospodarcza jest wykonywana w celu osiągnięcia określonego dochodu czyli zysku który jest rozumiany jako nadwyżka przychodów nad nakładami czyli kosztami tej działalności. Brak tej cechy powoduje iż nie mamy do czynienia z działalnością gospodarczą.

W literaturze i doktrynie rozróżnia się pojęcia zysku i zarobku. Prowadzenie działalności gospodarczej non for profit powoduje to iż cały zarobek osiągnięty w tej działalności przekazywany jest na pokrycie w całości, kosztów funkcjonowania tego podmiotu bądź też na realizacje jego celów statutowych.

?????????????????????????

Trzecią cechą działalności gospodarczej to jej ciągłość. Wprowadzenie tej cechy miało na celu wyeliminowanie z działalności gospodarczej przedsięwzięć jednorazowych, względnie podejmowanych sporadycznie. Ciągłość w działalności gospodarczej to powtarzalność określonych czynności. Działalność Gospodarcza wykonywana sezonowo stanowi działalność gospodarczą sensu stricte.

Zawodowy charakter działalności gospodarczej odnosić się będzie do profesjonalnego jej wykonywania tzn. przedsiębiorca ją wykonujący będzie miał odpowiednią wiedze i środki materialne.

W art. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonano swoistego wyłączenia na podstawie którego działalność wytwórcza w rolnictwie i w zakresie agroturystyki zastała wyłączona z pojęcia działalności gospodarczej. Pomimo iż działalność ta spełnia przesłanki to ta działalność nie jest działalność gospodarcza w rozumieniu art. 2 .

Art. 4 definiuje pojęcie przedsiębiorcy.

Przedsiębiorca - To osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej której przepisy szczególne przyznają zdolność prawna a wykonującą działalność gospodarczą we własnym imieniu. Za przedsiębiorców uznaje się również wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanych przez nie działalności gospodarcze.

Te podmioty które spełniają przesłanki ustawowe podlegają reżimowi ustawy.

Cechą decydująca o uznaniu jakiegoś podmiotu za przedsiębiorcę jest prowadzenie działalności gospodarczej we własnym imieniu.

Osobą prawną jest Skarb Państwa oraz jednostki organizacyjne którym przepisy szczególne przyznają zdolność prawną. W praktyce osobami prawnymi które mają status przedsiębiorcy są spółki kapitałowe (z.oo, akcyjne, S.A, ) względnie spółdzielnie. W polskim systemie prawa przedsiębiorcom może być także jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawna, którym przepisy szczególne przyznają zdolność prawną (ułomne osoby prawne). Tego rodzaju zdolność prawna zastała przyznana osobowym spółką prawa (jawnym, partnerskim, komandytowym, komandytowo-partnerskim, a także spółką kapitałowym w organizacjach. Również status ułomnej osoby prawnej posiada Główny Oddział Zagranicznego Zakładu Ubezpieczeń.

Decydującym kryterium podmiotowym o posiadaniu przez dany podmiot statutu przedsiębiorcy jest fakt wykonywania przez niego działalności gospodarczej we własnym imieniu.

Przedsiębiorcy posiadający status osoby prawnej lub ułomnej osoby prawnej mogą podjąć działalność gospodarczą dopiero z chwilą uzyskania wpisu do Rejestru Przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Przedsiębiorcy:

• Spółki Jawne

• Spółki Partnerskie

• Spółki Komandytowe

• Spółki Komandytowo-Akcyjne

• Spółki Z Ograniczoną Odpowiedzialnością

• Spółki Akcyjne

• Spółki Kapitałowe

• Spółdzielnie

• Przedsiębiorstwa Państwowe

• Jednostki Badawczo-Rozwojowe

• Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych

• Oddziały Przedsiębiorców Zagranicznych

• Główne Oddziały Zagranicznych Zakładów Ubezpieczeń

Spółka cywilna - zgodnie z definicją przedsiębiorcy w art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyłączono z pojęcia przedsiębiorcy pojęcie spółki cywilnej.

Spółka cywila nie jest przedsiębiorcą, a przedsiębiorcami są wspólnicy tej spółki, w zakresie wykonywania przez nich działalności gospodarczej.

• Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej ani żaden przepis szczególny nie przyznał jej zdolności prawnej.

• Spółka cywilna nie jest ułomną osobą prawną a jedynie stosunkiem obligacyjnym powstałym na mocy zawartej przez jej wspólników umowy (art. 860 i następne KC).

• Spółka cywilna nie jest strukturą organizacyjną czyli jednostką organizacyjną.

• Spółka cywilna nie ma swego odrębnego majątku a działalność gospodarcza prowadzona jest w oparciu o składniki majątkowe które zostały wniesione do niej przez każdego z jej wspólników. Majątek ten stanowi współwłasność łączną wspólników. Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania powstałe w ramach spółki w sposób solidarny i pierwotny (nie subsydiarny). Pierwotna odpowiedzialność oznacza że ich wierzyciele nie muszą prowadzić egzekucji najpierw z majątku spółki a swoje wierzytelności mogą skierować bezpośrednio do każdego ze wspólników.

• Spółka cywilna w przeciwieństwie do spółki prawa handlowego nie ma własnej firmy, jakkolwiek może występować pod nazwą, z tym jednak zastrzeżeniem że we wszystkich jej oznaczeniach(umowach, fakturach) musi występować imieniem i nazwiskiem wszystkich wspólników.

• Wspólnicy spółki cywilnej stają się przedsiębiorcom (w rozumieniu art.4) dopiero z chwilą uzyskania przez tych wspólników wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej i faktycznego podjęcia przez nich działalności gospodarczej.

• Zgodnie z art. 26 § 4 Kodeksu Spółek Cywilnych, spółki cywilne mogą podlegać obowiązkowemu przekształceniu w spółkę jawną. Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy spółka cywilna osiągnie przychód netto ze sprzedaży towarów i usług lub innego tytułu za poprzedni rok obrotowy, równowartość w walucie Polskiej
  800 000 tys. Euro, w tym przypadku spółka cywilna musi się przekształcić w spółkę jawną.

Art. 6 ustawy wprowadził pojęcie Wolności Gospodarczej. Podejmowanie, wykonywanie, zawieszenie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem określonych warunków.

Przepis ten stanowi o 2 fundamentalnych zasadach ustrojowych obowiązujących w zakresie działalności gospodarczej:

• Wolności Gospodarczej.

• Równości podmiotów wobec prawa.

Zasady te wynikają wprost z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W art. 20 Konstytucji RP ustawodawca określił jaki ustrój gospodarczy panuje w Polsce, a w art. 22 wprowadzono zasady dopuszczalnego ograniczenia wolności gospodarczej, wyznaczając tym samym zakres jej wolności.

Wolność zgodnie z Konstytucją RP stanowi podstawę ustroju gospodarczego Polski. W płaszczyźnie konstytucyjnej opiera się ona na podstawowych, tradycyjnych zasadach gospodarki wolnorynkowej czyli wolności gospodarczej, własności prywatnej oraz wolnej konkurencji, z drugiej zaś strony jest ona wyznaczona przez solidarność społeczną i współprace partnerów społecznych (Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 30.I.2001r. Sygnatura K 17100).

Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej zakłada że państwo może ingerować w mechanizmy gospodarki wolnorynkowej w celu łagodzenia skutków recesji lub niekorzystnych skutków załamania rynku czy braku inicjatyw gospodarczych ze strony przedsiębiorców prywatnych.

Społeczna Gospodarka Rynkowa zobowiązuje państwo do podejmowania wszelkich działań które łagodzić będą społeczne skutki funkcjonowania praw rynku, ale będą one podejmowane przy poszanowaniu tych praw.

Treść Wolności Gospodarczej obejmuje nie tylko swobodę w podejmowaniu i wykonywaniu działalności gospodarczej ale także swobodę w jej zawieszeniu i zakończeniu.

Swoboda działalności gospodarczej obejmuje skierowany do władzy publicznej (ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej) zakaz arbitralnej ingerencji w strefę zachowań przedsiębiorców.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 26.04.1999r. Sygnatura K.33/98 stwierdził iż wolność gospodarcza obejmuje wolność wyboru działalności gospodarczej a także wolność wykonywania danej działalności.

Zgodnie z tym orzeczeniem do elementów wolności gospodarczej zaliczyć można również: swobodę w wyborze formy organizacji prawnej, swobodę w konkurowaniu z innymi podmiotami, swobodę w zakresie decydowania o sposobie inwestowania kapitału czy też swobodę w zatrudnianiu pracowników.

Zakres podmiotowy wolności gospodarczej przysługuje osobom fizycznym, osobą prawnym, a także ułomnym osobą prawnym.

Wolność działalności gospodarczej nie ma charakteru absolutnego jak inne konstytutywne prawa i wolności, podlega ograniczeniu.

Zgodnie z art. 22 Konstytucji RP ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Zgodnie z w/w przepisem Konstytucji, dopuszczalność ograniczenia wolności gospodarczej może nastąpić jeżeli łącznie zostaną spełnione 2 warunki:

• Warunek formalny - może być wprowadzony tylko w drodze ustawy. Nie może być wprowadzone np. w drodze rozporządzenia.

• Warunek materialny - może być wprowadzone ze względu na ważny interes publiczny

W nauce przedmiotu ograniczenia w podejmowaniu działalności gospodarczej wynikają z art.22 Konstytucji RP dzieli się na:

• Bezwzględne zakazy podejmowania działalności gospodarczej.

• Względne zakazy podejmowania działalności gospodarczej.

Bezwzględne zakazy - zakazy te nie podlegają uchyleniu. Skutkiem objęcia jakiegoś rodzaju działalności gospodarczej bezwzględnym zakazem jego podejmowania, prowadzić będzie do tego iż działalność ta nie będzie mogła być prowadzona w określonej formie organizacyjno prawnej przez określone osoby bądź wogóle nie będzie można jej podjąć.

Względne zakazy - odnoszą się do przypadków w których podejmowanie działalności w określonej dziedzinie jest objęte ustawowym zakazem, z tym jednak zastrzeżeniem iż zakaz ów może zostać uchylony w drodze stosownej decyzji administracyjnej (koncesji lub zezwolenia)

Bezwzględne zakazy podejmowania działalności gospodarczej dotyczy przedsiębiorców prywatnych a wiąże się to z ustanowieniem monopolu państwowego w określonej dziedzinie.

Zgodnie z art. 216 ust. 3 Konstytucji RP ustanowienie monopolu państwowego może nastąpić tylko i wyłącznie w drodze ustawy. Objęcie jakiegoś działu gospodarki monopolem państwowym powoduje to iż, uchylona jest swoboda w jej podejmowaniu. Polega to na tym iż całkowicie wykluczono prawną dopuszczalność prowadzenia tej działalności w zmonopolizowanej dziedzinie. Do bezwzględnego zakazu podejmowania działalności zalicza się również zakaz podejmowania działalności przez określone osoby.

Zgodnie z Ustawą z 21 sierpnia 1997r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

• Działalności gospodarczej nie mogą wykonywać osoby pełniące funkcje publiczne w administracji publicznej.

• Działalności gospodarczej nie mogą wykonywać osoby wobec których prawomocnie orzeczono środek karny zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej.

Kolejnym przykładem bezwzględnego zakazu podejmowania działalności gospodarczej, jest wymóg jej prowadzenia w określonej formie organizacyjno prawnej.

Działalność bankowa może być prowadzona przez Banki Państwowe, Spółdzielcze i banki działające w formie spółki akcyjnej. Również w formie spółki akcyjnej musi być prowadzona Działalność Ubezpieczeniowa, Maklerska.

---