Ustawa 30.08.2002r. - Prawo o postępowaniu przed Sadami administracyjnymi (PPSa).

Ustawa 25.07.2002r. - Prawo o ustroju Sądów administracyjnych,

I > KPA

II Postępowanie o charakterze administracyjnym

—————————— Skarga administracyjna

I WSA > PPSA Postępowanie przed sądami administracyjnymi

II NSA

Model ten obowiązuje od 1.01.2004r.

(Naczelny) w W-wie (weszły w życie te ustawy).

Od 1.01.l98Ir. - rozpoczął funkcjonowanie Naczelny Sąd Administracyjny.

Z nowej konstytucji art. 176 wynika, że obywatelowi przysługuje możliwość odwołania się do innego organu, który ma rozpatrzyć sprawę (II instancja).

Sąd administracyjny:

Sądownictwo administracyjne -orzeka w sprawach administracyjnych np. zawsze stroną

stosunku adm-prawnego jest organ i petent, (organ adm.,- ktoś). Organ jest wyposażony we

władztwo organizacyjne. Nie ma sfery spraw adm., które nie podlegają jurysdykcji sądu adm.

Jurysdykcja- zakres możliwości rozpoznawania spraw przez Sąd adm,- jest pełny.

Wewnętrzna sfera adm,- strona organ i organ

Zewnętrzna sfera adm. - strona organ i petent

Sady adm.- nie ma żadnych wyłączenia, jakie sprawy nie mają być rozpatrywane,

Ustawodawca zapewnił dwa zakresy kontroli sądów administracyjnych - systemy - ( sposoby)

• klauzula generalna ustalają najpełniejszy zakres kontroli SA,

• Enumeracja pozytywna - wyliczenie- (wskazanie czym się zajmuje NSA)

Enumeracja negatywna (czym się. nie zajmuje).

Sposób kształtowania skargi:

Skargowość (techniki)- oparta jest na zasadzie prawa podmiotowego.

Zasada przeciwna jest skargą powszechną- rozstrzyga kto może iść do Sądu adm.

Musi istnieć bezpośredni związek miedzy naruszeniem interesu prawnego przez organ adm. Możemy się skarżyć tylko we własnej sprawie a nie cudzej (chyba, że jest pełnomocnictwo).

Sądy adm. sprawują kontrolę legalności działania organów administracji.

Tylko kryterium legalności jest dopuszczalne dla Sądu adm, (wyłącznie)- bada się wyniki

postępowania zgodnego z przepisami prawa- legalność.

Państwo demokratyczne nie może się obejść bez SA, SA najpełniej służy obywatelowi i ochroną przed państwem.

Sądy powszechne	- I rząd REJONOWE
		- II rząd OKRĘGOWE
		- III rząd APELACYJNE

Sądy administracyjne NIE NALEŻĄ do tego aparatu.

Sądy szczególne	- sądy administracyjne
		- sądy wojskowe

Skarga do Sądu administracyjnego.

Jest to środek prawny, który wszczyna postępowanie sądowo - administracyjne. Jest rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny.

Przedmiotem skargi do S.A. może być

• Decyzja administracyjna- musi być ostateczna i wyczerpany tok instancji.

• Postanowienie wydane w toku postępowania administracyjnego

- postanowienie na które przysługuje zażalenie,

- postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,

- postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty,

- postanowienia kończące postępowanie w sprawie.

• Bezczynność ( milczenie) organu administracji, gdy organ w ustalonym terminie nie wydał decyzji lub postanowienia bądź innego aktu, skarg na bezczynność organu jest dopuszczalna dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia.

• Akty prawa miejscowego.

• Akty samorządu terytorialnego.

• Akty nadzoru.

• Inne akty i czynności organów administracji, czynności materialno -techniczne np. wydawanie dowodów, paszportów, zaświadczeń.

• Do SA nie przysługuje skarga odnośnie prawa wewnętrznego administracyjnego ( między organami wyższego a niższego stopnia np. okólnik, regulamin).

• Termin załatwienia sprawy - bezzwłoczni

Legitymacja procesowa- tj. możliwość wzięcia udziału w konkretnej sprawie (w charakterze strony), możność skorzystania z danego środka prawnego np. skarga do SA, (Prokurator, RPO, Organizacja Społeczna).

Rodzaje legitymacji procesowych :

-czynna- udział może brać ktoś, kto może ktoś skarżyć.

-bierna- przeciwko komu jest sprawa, organ jest skarżony.

Legitymację posiada każdy, kto ma w tym interes prawny .

Skargę do SA maże wnieść:

• każdy, kto ma w tym interes prawny - korzystna sytuacja dla podmiotu poparta normą prawną.

• prokurator

• rzecznik praw obywatelskich

Interes prawny ocenia się w kategoriach:

-musi być jakaś korzystna sytuacja dla jednostki

-musi ona wynikać z jakieś normy prawnej (być chroniona)

-nasza skarga do SA jest oparta o zasadę prawa podmiotowego (norma np. w kodeksie cywilnym)

Prokurator, RPO, organizacje społeczne występują w interesie osób trzecich.

Terminy do wnoszenia skargi- 30 dni (od dnia doręczenia decyzji)

prokurator, RPO, org, społeczne w terminie 6 m-cy.

Tryb wnoszenia skargi.

Skargę wnosimy za pośrednictwem organu administracji na działanie, którego się skarżymy, ponieważ organ ma możliwość samokontroli ( może wydać decyzję całkowitą- czyli uwzględniającą w całości żądania skarżącego).

Obowiązki organu administracyjnego po złożeniu skargi:

skompletowanie akt i przekazanie do sądu administracyjnego, do którego skarga jest kierowana - 30 dni od doręczenia skargi.

Skutki wniesienia skargi:

• wszczęcie postępowania sąd - administracyjnego ,

• osiąganie zawiłości sprawy- 3 skutki zawiłości.

- następuje określenie granic sprawy- jeżeli wnosimy skargę do sądu to jest on zobowiązany działać tylko do granic sprawy, wynika to z treści skargi, żądania.

- osiągany efekt perpetuacji właściwości - utrwalenie właściwości( miejscowa i rzeczowa).

- zakaz ponownego orzekania w tej samej sprawie.

Wymogi formalne pisma zawierającego skargę.

Pismo w postępowaniu sądowym obejmuje wnioski i oświadczenia stron.

Każde pismo strony powinno zawierać:

• oznaczenie sądu do którego jest kierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych lub pełnomocników,

• oznaczenie rodzaju pisma,

• osnowę wniosku lub oświadczeń,

• podpis strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika,

• wymienienie załączników,

• pierwsze pismo powinno zawierać dokładny adres zamieszkania stron, ich przedstawicieli, pełnomocników oraz przedmiot sprawy,

• następne pisma muszą także zawierać sygnaturę akt

• w skardze należy wskazać zaskarżoną decyzję, postanowienie, inny akt lub czynność, oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy,

• należy określić naruszenie prawa lub interesu prawnego,

• w każdym piśmie wszczynającym postępowanie sądowe należy podać wartość przedmiotu sporu.

Instrumenty dyscyplinujące organ administracyjny do przekazania skargi do SA:

- możemy żądać, żeby sąd ukarał organ grzywną,

- rozpatrzenie sprawy na podstawie odpisu skargi,

- sygnalizacja sądu do organu wyższego rzędu, że w organie niższego rzędu doszło do nieprawidłowości, nie przekazano akt sprawy wraz ze skargą.

Suspensywność środka prawnego- cecha środka prawnego, która powoduje, że wnosząc ten środek wstrzymujemy lub możemy wstrzymać wykonanie zaskarżonego orzeczenia.

Suspensywność względna- samo wznoszenie skargi nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, dopiero organ decyduje czy wstrzymać wykonanie orzeczenia czy też nie.

Suspensywność bezwzględna- wniesienie skargi wstrzymuje wykonanie zaskarżonego orzeczenia

Środki zaskarżania( środki prawne).

1. skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

• Jest zwyczajnym środkiem zaskarżania, ( przysługującym od orzeczeń nieprawomocnych).

• Przysługuje od wyroków WSA.

• Przedmiotem skargi mogą być:

• wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego,

• postanowienia WSA kończące postępowanie w danej instancji.

• Do złożenia skargi legitymowany ma prawo

• skarżący,

• organ administracji,

• prokurator,

• Rzecznik Praw Obywatelskich.

• Podstawy skargi kasacyjnej:

• naruszenie norm prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię lub stosowanie, np. kodeks cywilny, karny,

• naruszenie norm prawa procesowego, jeżeli miało to znaczenie dla sposobu rozpatrzenia sprawy.

• Skarga kasacyjna ma przymus radcosko-adwokacki tzn. musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, ponieważ konieczne jest powołanie się na normy prawne, które zostały naruszone.

• Skarga musi być wniesiona w terminie 30 dni od doręczenia orzeczenia do sądu, który wydał zaskarżony wyrok w I instancji.

• Skargę rozpatruje NSA na rozprawie, chyba, że podstawą kasacji jest przepis prawa procesowego, wówczas można zrezygnować z rozprawy.

• Skarga jest rozpatrywana na posiedzeniu niejawnym.

• Badanie wstępne skargi wykonuje WSA- np. sprawdza czy została wniesiona opłata, czy zostało pismo wniesione w terminie itp.

• Badanie merytoryczne skargi wykonuje NSA.

• Skarga jest środkiem dewolutywnym.

• Dewolutywność - cecha środka prawnego, która powoduje przeniesienie sprawy do wyższej instancji. (odwołanie).

• Możliwe rozstrzygnięcia NSA:

• może sprawę umorzyć (kiedy zachodzą trwałe i nieusuwalne zmiany np, śmierć strony)

• może oddalić skargę (odrzucenie-wyrokiem merytoryczne rozstrzyganie sprawy; oddalenie-postanowieniem rozstrzyganie kwestii formalnych- na początku jak są biedy)

• może uwzględnić skargę

• Jeżeli ,sąd uwzględni skargę to:

• może zajść orzeczenie reformatoryjne (polega na tym, że uchyla poprzednie orzeczenie i orzeka co do istoty sprawy-co następuje).

• może zajść orzeczenie kasacyjne (uchyla orzeczenie- wyrok poprzedniej instancji i przekazuje do ponownego rozpoznania),

• W razie uwzględnienia skargi kasacyjnej NSA uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie.

• Zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zażalenie a skarga kasacyjna- inny jest przedmiot, Skarga przysługuje od wyroku a zażalenie służy na postanowienia i na niektóre zarządzenia.

• Przysługuje na postanowienia WSA np. przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu, wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji lub postanowienia czy odrzucenia skargi.

• Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia.

• Zażalenie powinno zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, a także uzasadnienie.

• Akta sprawy wraz z zażaleniem WSA przedstawia NSA po doręczeniu zażalenia pozostałym stronom.

• WSA może na posiedzeniu niejawnym uchylić to postanowienie i rozpoznać sprawę na nowo. Wówczas nie przesyła akt sprawy do NSA.

• Jest środkiem zwyczajnym.

• Wniosek o wznowienie postępowania.

• Służy do usuwania z obrotu orzeczeń prawomocnych dotkniętych szczególnie ciężkimi wadami prawnymi.

• Jest środkiem nadzwyczajnym ( przysługującym od orzeczeń prawomocnych

Ustawodawca przewiduje, że wyroki zapadłe w niektórych postępowaniach są zbyt

drastyczne, czy niewłaściwe, wadliwe, że powinny być usunięte z obrotu prawnego.

Ustawodawca wyraźnie wskazuje, kiedy można się zwrócić z wnioskiem o wznowienie postępowania:

Przesłanki wznowienia postępowania:

1. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

• Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności źródeł prawa z konstytucją, a także ustaw z umowami międzynarodowymi i innych źródeł prawa.

• Jeżeli TK orzeknie, iż akt jest niezgodny wówczas traci moc.

• Wyroki SA wydane na podstawie takiego aktu prawnego tracą podstawę prawną.

• Strona, która chce zmienić wcześniej wydane orzeczenie, może złożyć wniosek o wznowienie postępowania.

• Strona dowiaduje się o wycofaniu aktu poprzez informacje zamieszczone w Dzienniku Ustaw lub media.

2. Niektóre przesłanki nieważności.

• Orzekała osoba nieuprawniona,

• Orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy,

• Strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej,

• Strona nie była należycie reprezentowana,

• Strona była pozbawiona możliwości działania w postępowaniu- brak zawiadomienia.

3. Właściwe przyczyny restytucyjne.

• Orzeczenie zapadło na podstawie sfałszowanego dokumentu,

• Orzeczenie zapadło w związku z popełnieniem przestępstwa,

• Wyszły na jaw nowe okoliczności,

• Wykryto inne orzeczenie w tej samej sprawie.

Właściwości sądu przy rozpoznawaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie.

• Właściwy jest ten sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, jeżeli powołujemy się na przyczyny nieważności.

• Właściwy jest sąd, który orzekał jako ostatni w pozostałych przypadkach.

Przebieg postępowania.

I Faza czynności wstępne.

• Sprawy rozpoznawane są wg kolejności wpływu,

• Dokonuje się tzw. badania wymogów formalnych:

- badanie właściwości sądu,

- badanie terminu, czy podmiot posiada legitymację procesową,

• Wymogi formalne pisma

- pismo musi zawierać wszystkie elementy,

- w przypadku braków następuje zwrot pisma do uzupełnienia w ciągu 7 dni,

- sprawdzanie czy został wniesiony wpis sądowy.

• W czynnościach wstępnych wyznacza się:

- termin rozprawy,

- miejsce rozprawy,

- wysyła się zawiadomienia,

• Wyznacza skład orzekający ( 3 sędziów do każdej sprawy).

- wśród tych sędziów wyznacza się przewodniczącego składu i tzw. sprawozdawcę.

Sędzia sprawozdawca- wyznaczony jest do najgłębszego zapoznania się z aktami sprawy jeszcze przed rozprawą. Wyciąga on najważniejsze aspekty sprawy i referuje pozostałym sędziom.

- wyznaczenie sędziów do spraw następuje wg kolejności na liście, jest przypadkowe, może odbyć się także losowanie.

• W razie czynności wstępnych rozpoznaje się także wnioski stron:

- wniosek o udzielenie prawa pomocy,

- wniosek o wstrzymanie wykonania.

• Jeżeli sąd stwierdzi, że w piśmie są błędy formalne nie do naprawienia wtedy sąd odrzuca pismo poprzez postanowienie np. brak adresu.

• Jeżeli sąd nie uzna argumentów strony- wtedy oddala sprawę orzeczeniem.

II Faza postępowanie rozpoznawcze

• Sprawy mogą być rozpatrywane na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie. Regułą jest, że sądy administracyjne rozpatrują sprawy na rozprawie.

• Rozprawa zaczyna się od narady składu orzekającego.

• Na początku rozprawy sprawdzana jest obecność.

• Rozprawy są jawne, dopuszczalna jest publiczność.

• Strony powinny być obecne na rozprawie, jednak nieobecność stron nie hamuje postępowania.

• Na rozprawie może być także Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator, przedstawiciele stron.

• Sąd sprawdza poprawność doręczeń.

• Sędzia sprawozdawca referuje stan sprawy, po referacie udziela się głosu stronom, w kolejności skarżący, później organ.

• Sędzia sprawozdawca sprawuje tzw. policję sesyjną.

III Faza orzekania

• Jest niejawna, bierze w niej udział tylko skład orzekający poprzez głosowanie.

• Jeżeli przegłosowany sędzia nie zgadza się z orzeczeniem może to zostać zaprotokołowane.

• Po ustaleniu orzeczenia sędzia ogłasza ustalone orzeczenie.

W sądzie administracyjnym nie ma postępowania dowodowego - nie dokonuje się we własnym zakresie ustaleń faktycznych. Orzeka się na podstawie akt sprawy przekazanych przez organ administracji.

Pod uwagę bierze się kryterium legalności.

TRYBY SZCZEGÓLNE POSTĘPOWANIA SĄDOWO - ADM.

1. postępowanie mediacyjne

2. postępowanie uproszczone

3. postępowanie o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt

4. postępowanie o ukaranie organu grzywną

5. postępowanie o udzielenie prawa pomocy.

ad. 1

Postępowanie mediacyjne

Sąd występuje jako mediator między organem a skarżącym.

Przy czynnościach wstępnych może odbyć się mediacja.

Obecność jest obligatoryjne.

Jeżeli mediacja nie da rezultatu, to wracamy do trybu zwykłego czyli rozprawa i orzeczenie.

ad. 2

Postępowanie uproszczone

Nie odbywa się rozprawa. W miejsce rozprawy odbywa się posiedzenie niejawne.

W ten sposób przyspiesza się postępowanie.

Posiedzenie niejawne w obecności tylko 1 sędziego.

Może być wszczęte na wniosek lub z urzędu.

Przesłanki nieważności, to wówczas tryb uproszczony z urzędu.

W pozostałych przypadkach jest potrzebny wniosek jednej ze stron.

ad. 3

Postępowanie o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt

Sąd akta odtworzy na wniosek do sądu administracyjnego.

Należy określić, kiedy rozprawa się toczyła, kto brał udział - jak najwięcej podać szczegółów.

Sad wezwie wszystkie osoby i instytucje do złożenia dokumentów niezbędnych do odtworzenia.

W tej sytuacji występuje wyjątek, mianowicie istnieje postępowanie dowodowe.

W tym postępowaniu o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt można przesłuchać świadka, żądać wyjaśnień stron.

Końcowe zakończenie postępowania - zarządzenie

ad. 4

Postępowanie o ukaranie organu grzywną

Karze się osobę winną, a nie organ.

Ukarać można za:

1. kiedy organ nie przekaże w ciągu 30 dni akt sprawa

2. organ nie wykonuje orzeczenia w sprawie o bezczynność

3. niewykonywanie prawomocnego orzeczenia sądu (10 krotność przeciętnego wynagrodzenia)

ad. 5

Postępowanie o udzielenie prawa pomocy

Zwolnienie z kosztów sądowych i zastępstwa procesowego na koszt Skarbu Państwa.

Wniosek do sądu administracyjnego

Skarga do sądu administracyjnego

Tryb szczególny

Tryb zwykły

Żądamy jakieś czynności, ale nie skarżymy się na organ.

Stosuje się te same przepisy co do skargi, ma takie same wymogi formalne, tak samo jest rozpoznawalna i wywołuje takie same skutki.

czynności wstępne

rozprawa

orzeczenie

---