WALORY WYPOCZYNKOWE POLSKI
Geneza
- Walory przyrodnicze
- Walory kulturowe
- Walory przyrodniczo-kulturowe
Pełnione funkcje
- Walory wypoczynkowe
- Walory krajoznawcze
- Walory specjalistyczne
Cechy wykluczające wypoczynek:
a) Tereny, na których zanieczyszczenie powietrza przekracza dopuszczalne normy.
b) Tereny zniekształcone przez działalność górniczą
c) Obszary krajobrazu kulturowego (zurbanizowane, rolniczo dysharmonijne)
d) Obszary bagienne
Główne obszary krajobrazu naturalnego:
- Strefa nadmorska
- Strefa pojezierzy
- Strefa nizin
- Strefa wyżyn
- Strefa górska
Krajobraz naturalny w strefie nadmorskiej:
- Pobrzeże szczecińskie (Woliński Park Narodowy)
- Pobrzeże słowińskie ( Słowiński Park Narodowy)
Krajobraz naturalny w strefie nizin:
- Puszcza Knyszyńska
- Puszcza Białowieska
- Doliny rzeczne Narwi, Biebrzy, Bugu.
- Tereny nad środkową Wartą i Pilicą
- Bory Dolnośląskie
- Obszary leśno-stawowe Kotliny Milickiej
- Bory Stobrawskie
- Puszcza Solska
Krajobraz naturalny w strefie gór:
- Karkonosze
- Góry Sowie
- Góry Bardzkie
- Grupa Śnieżnika
- Góry Złote
- Beskid Śląski
- Beskid Żywiecki
- Tatry
- Pieniny
- Gorce, Beskid Sądecki
- Beskid Nicki
- Bieszczady
Walory wód
1.Kategoria I akwenów i cieków wodnych:
- Wody przybrzeżne Bałtyku
- Zalew Szczeciński
- Zalew Wiślany
- Jeziora i zbiorniki sztuczne powyżej 100 ha
- Cieki wodne
Wody przydatne do kąpieli:
- Pojezierze Pomorskie
- Pojezierze Mazurskie
- Pojezierze Wielkopolskie
Główne zespoły wodne Pojezierzy:
- Pojezierze Kaszubskie
- Pojezierze Olsztyńskie
- Pojezierze Iławskie
- Pojezierze Mrągowskie
Szlaki wodne Polski:
a) Polski Północnej
- Drawa (Drawieński Park Narodowy)
- Gwda
- Brda
- Wda (Czarna Woda)
- Drwęca
- Radunia
- Jeziora Iławskie
- Kanał Elbląski
- Pasłęka
- Wielkie Jeziora Mazurskie
- Czarna Hańcza
- Kanał Augustowski
WARUNKI BIOKLIMATYCZNE POLSKI
Sztuczne zbiorniki wodne pełniące funkcje rekreacyjne:
- Zbiornik Zegrzyński
- Zbiornik Sulejowski
- Jezioro Otmuchowskie
- Jezioro Nyskie
- Jezioro Turawskie
- Jezioro Żywieckie
- Zbiornik Rożnowski
- Zbiornik Soliński
Funkcje sztucznych zbiorników wodnych:
- Retencyjna
- Energetyczna
- Gospodarcza (rybołówstwo)
- Zaopatrzenie ludności w wodę
- Rekreacyjna
- Komunikacyjna
- Rolnicza
Walory narciarskie Polski:
Minimum warunków do narciarstwa zjazdowego:
- 150 m różnicy wzniesień
- średnie nachylenie stoków 7-26 stopni
- 80 dni zalegania pokrywy śnieżnej
Rozmieszczenie terenów narciarskich:
a) w Sudetach:
- Góry Izerskie
- Karkonosze
- Góry Sowie
- Góry Bialskie
- Masyw Śnieżnika
b) w Karpatach:
- Beskid Śląski
- Beskid Żywiecki
- Tatry
- Gorce
- Beskid Sądecki
- Bieszczady
Regiony balneologiczne w Polsce:
- Karpacki
- Sudecki
- Niedziański
- pomorsko- kujawski
Podział uzdrowisk ze względu na położenie:
a) Nadmorskie:
Dziwnówek, Dźwirzyno, Jastarnia-Jurata, Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Krynica Morska, Łeba, Łukęcin, Międzyzdroje-Świnoujście, Międzywodzie, Połczyn Zdrój, Sopot, Ustka,
b) Nizinne:
Augustów, Busko Zdrój, Ciechocinek, Horyniec, Inowrocław, Konstancin, Jeziorna, Koszuty, Lipa, Łagów Lubuski, Magnuszew, Nałęczów, Przerzyczyn, Rogoźno, Solec Zdrój, Trzebnica, Wapienne, Wieniec Zdrój.
c) górskie i podgórskie:
Bolków, Cieplice Zdrój, Czarna, Czerniawa Zdrój, Jedlina Zdrój, Komańcza, Krynica Zdrój, Kowary, Kudowa Zdrój, Muszyna, Piwniczna, Polanica Zdrój, Lądek Zdrój, Polańćzyk, Rabe, Rabka Zdrój, Rymanów Zdrój, Swoszowice, Szczawnica-Krościenko, Szczawno Zdrój, Świeradów Zdrój, Ustroń Śląski, Wieliczka, Wysowa, Złockie, Żegiestów Zdrój.
Karpackie- Rabka Zdrój, Rymanów Zdrój, Swoczowice, Szczawnica- Krościenko, Szczawno Zdrój, Świeradów Zdrój, Ustroń Śląski, Wieliczka, Wysowa, Złockie, Żegiestów Zdrój
Arboreta w Polsce:
a) arboreta leśne:
1. Glinna
2. Wirty
3. Kudypy
4. Kopna Góra
5. Poznań
6. Zielonka
7. Głochów
8. Rogów
9. Syców
10. Karnieszewice
b) arboreta parkowe:
1. Kórnik
2. Przelewice
3. Wojsławice
4. Bolestraszyce
5. Sandomierz
6. Racibórz
7. Powsin
Polskie pomniki historii:
1. Rezerwat archeologiczny w Biskupinie.
2. Kopalnia Soli w Bochni.
3. Zespół klasztorów oo. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie.
4. Zespół katedralny we Fromborku.
5. Miasto Gdańsk w zasięgu obwarowań XVII w.
6. Katedra pw. Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha w Gnieźnie.
7. Kalwaria Zebrzydowska.
8. Kazimierz Dolny.
9. Historyczny zespół miasta Krakowa.
10. Krzemionki- kopalnie krzemienia z epoki handlu we wsi Sod..
11. Zespół zamku krzyżackiego w Malborku.
12. Wyspa Ostrów Lednicki na Jeziorze Lednickim we wsi Lednogóra.
13. Stare i Nowe Miasto w Toruniu.
14. Historyczny zespół miasta z traktem królewskim i Wilanowem w Warszawie.
15. Kopalnia soli w Wieliczce.
16. Historyczne centrum Wrocławia.
17. Zamość w zasięgu obwarowań z XIX w
b) Typy brzegów:
- Brzegi klifowe
- Brzegi wydmowe
- Brzegi płaskie
c) suma opadów w okresie letnim
d) Rzeki przymorskie: Reda, Płutnica, Łeba, Słupia, Dzierżeńcińka
e) Tereny chronione:
- Nadmorskie Park Krajobrazowy
- Trójmiejski Park Krajobrazowy
- Park Krajobrazowy Mierzeja Wiślana
- Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
- Woliński Park Narodowy
- Słowiński Park Narodowy
g) regiony fizyczno- geograficzne
- Słowiński PN
- Woliński PN
- Nadmorski PK
- Trójmiejski PK
- PK Mierzeja Wiślana
- PK Wysoczyzny Elbląskiej
h) Typy krajobrazów naturalnych:
- Fluwioglacjalny
- Eoliczny
- Bagienny
- Zalewowy den dolinnych
- Deltowy
- Równin zalewowych
i) Wybrane elementy środowiska antropogenicznego:
- Żegluga i porty (Gdańsk, Gdynia, Łeba, Szczecin, Świnoujście, Ustka)
- Porty lotnicze ( Szczecin, Gdańsk), Lądowiska (Hel, Jastarnia)
- Sieć kolejowa
Atrakcje turystyczne województwa zachodnio-pomorskiego:
- Plaża i molo w Międzyzdrojach
- Wolińskie Park Narodowy
- Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego Parku Narodowego
Rezerwat i zagroda pokazowa żubrów
- Jezioro Turkusowe
- Wzgórze Gosań
- Wzgórze Zielonka
- Przystań Marina Wicko-Zalesie
- Bunkier Muzeum Broni V-3
- Amber Baltic Golf Club
- Podziemny Szczecin
a) Darłowo:
- Zamek Książąt Pomorskich
b) Kamień Pomorski
- koncerty muzyki organowej
c) Kołobrzeg- uzdrowisko
- gotycka katedra z XIV w.
d) Starogard Szczeciński:
- miasto licznych zabytków gotyckich
e) Trzęsacz:
- multimedialne muzeum na 15 południku
f) Szczecin:
- podziemny Szczecin- na dworcu głównym PKP jest schron przeciwlotniczy z czasów II wojny światowej
- Zamek Książąt Pomorskich
Pojezierze Pomorskie:
1. Pojezierze Drawskie
2. Pojezierze Kaszubskie
3. Bory Tucholskie
Pojezierze Drawskie:
a) rzeźba terenu- najwyższe wzniesienie- 222 m.n.p.m Wola Góra koło Połczyna- Zdrój
b) wody stające- 250 ha jezior (rynny polodowcowe) największe to: Drawsko, Wielinia, Lubie
c) największe rzeki- Drwa 186km, Gwda 149km, Piłata
d) większe miasta: to Drawsko Pomorskie, Łobez, Połczyn- Zdrój, Czaplinek, Barwice, Szczecinek i Złocieniec
e) główne atrakcje- Darwiński Park Narodowy, utworzony w 1990 roku, jeden z 23 parków narodowych
Pojezierze Kaszubskie:
a) - kaszubska sztuka prezentowana jest w Kaszubski Parku Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich
- w Chmielnie wyroby ludowe szczególnie ceramiczne
b) produkty i atrakcje turystyczne Pojezierza Kaszubskiego:
- Brzeźno Szlacheckie- Kaszubki pod Wiedniem
- Gniewino- Kaszubskie Oko
- Jezioro Wdzydzkie- Kaszubskie Morze
- Kartuzy- Truskawkobranie- Złota Góra
- Dom, który stanął na głowie- Szymbark
- Diabeł gasi świeczkę w grocie- Groty Mechowskie
- Kartuzy- Kartuska Kolegiata pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
- Kołczygłowy- Pruskie mury, włoskie wnętrze
- Wdzydze Kiszewskie- Jarmarki Wdzydzkie
- Wejherowo- Kalwaria Wejherowska
- Zamki na Pomorzu- Słupsk, Bytów, Malbork, Gdańsk, Człuchów, Gniew, Sztum
Jezioro Wdzydzkie- jezioro sztuczne
c) Pałace Pojezierza Kaszubskiego
- Pałac w Warcinie
- Pałac Przebendowskich w Wejherowie
- Pałac w Leźnie
d) dwory:
- dwór w Bendominie
- dwór w Mirachowie
- dwór w Paraszynie
- dwór w Salnie
e) sztuka ludowa:
- garncarstwo- Chmielno
- plecionkarstwo- Wdzydze Kiszewskie, Zblewo
- inne wyroby rzemieślnicze (tabakiery i różki z rogu)
- muzeum Kaszubskie w Kartuzach
f) religia:
morska pielgrzymka Kaszubów do Płucka
Bory Tucholskie:
- w 1996r. został utworzony Park Narodowy Bory Tucholskie, dominującym gatunkiem drzew jest sosna
a) Odry- rezerwat archeologiczny- wieś w Borach Tucholskich koło Czerska "kręgi kamienne"
POJEZIERZE MAZURSKIE
1. Pojezierze Brodnickie
2. Pojezierze Iławskie
3. Pojezierze Olsztyńskie
4. Pojezierze Mrągowski
5. Kraina Wielkich Jezior
6. Pojezierze Ełckie
7. Pojezierze Suwalskie
a) położenie- część polskich pojezierzy wschodnio-bałtyckich pomiędzy niziną staropruską (Górowo Iławieckie, Orneta) i pojezierzem Iławskim (Iława, Ostróda) na zachodzie pojezierzu Litewskim (Augustów, Suwałki) na wschodzie i niziną północno-mazowiecką (Mława, Płońsk, Ciechanów) na południu.
b) - pojezierze obejmuje ciągi moren czołowych 3 głównych faz zlodowacenia bałtyckiego (jęzor Mazurski)
- rzeźba bardzo urozmaicona
- łańcuchy wzgórz morenowych (kulminacja na Wzgórzach Szeskich 309 m.n.p.m.
c) jeziora- występuje wiele jezior, które zajmują 7% powierzchni tego pojezierza. Są tu 2
największe w Polsce - Śniardwy i Mamry oraz Niegocin, Nidzkie, Roś, Tałty
d) rzeki:- Dorzecza Narwi (Omulew, Rozoga, Szkwa, Pisa, Ełk)- Dorzecza Pregoły (Łyna z Gubrem, Węgorapa)
e) Puszcza Borecka:
- O powierzchni 230 km2 położona jest płn. - wsch. Polsce
- Jest największym kompleksem leśnym położonym na pojezierzu Ełckim
- Puszcza Piska, Puszcza Augustowska
f) walory turystyczne:WIGIERSKI PARK NARODOWY
g)Parki KrajobrazoweMAZURSKI PARK KRAJOBRAZOWY
h) pomniki przyrody:- Drzewa pomnikowe - 1 060 np. dęby królewskie w Rucianem.
* Sanktuaria i Świątynie (Święta Lipka, Chwalęcin, Krosno,Stoczek Klasztorny Gietrzwałd)
*Śladami państwa krzyżackiego na Mazurach(Nidzica - zamek prokuratorski,Ostróda - siedziba komtura, Olsztynek, Kętrzyn, Bezławki, Węgorzewo,Barciany - siedziba prokuratora
Ryn - z wizytą u Wallenroda)
* Twierdze i bunkry(Twierdza Boyen w Giżycku, Gierłoż - Wilczy Szaniec,Betonowe Miasteczko w lesie - Mamerki, Kompleks „Robinson” (Gołdap Kumiecie),Pozedrze - Hochwald
* Urok dawnej techniki( Kanał Elbląski, Most obrotowy na kanale Łuczyńskim w Giżycku, Kanał Mazurski, Stańczyki - Mazurskie „Akwedukty”, Ełcka Kolej Wąskotorowa, Korsze - wieże wodne)
Klejnoty Warmii (Frombork, Lidzbark Warmiński,Olsztyn)
GŁÓWNE OŚRODKI TURYSTYKI KRAJOZNAWCZEJ
*Pojezierze Brodnicki- Toruń, Brodnica. Lidzbark Welski, Golub - Dobrzyń
*Pojezierze Iławskie-Iława, Susz, Ostróda, Kwidzyn, Morąg, Miłomłyn, Prabuty
*Pojezierze Olsztyńskie-Olsztyn,Lidzbark Warmiński, Nidzica, Orneta, Wielbark, Dobre Miasto, Szczytno,Olsztynek
*Pojezierze Mrągowskie-Kętrzyn, Mrągowo, Reszel, Spychowo, Św. Lipka,Krutyń,Gierłoż
*Kraina Wielkich Jezior- Węgorzewo, Wilkasy, Mikołajki, Ruciane Nida, Ryn, Giżycko
*Pojezierze Ełckie-Ełk, Kowale Oleckie, Rajgród, Olecko,Gołdap
*Pojezierze Suwalskie-Suwałki, Słupie, Augustów,Gawrych Ruda, Giby, Bryzgiel, Sejny, Stary Folwark
POJEZIERZE WIELKOPOLSKIE
1. Pojezierze Lubuskie
2. Pojezierze Międzychodzko - Sierakowskie
3. Pojezierze Leszczyńskie
4. Poznań i okolice
5. Pojezierze Gnieźnieńskie
6. Pojezierze Włocławsko - Gostynińskie
główne ośrodki turystyczne:( Poznań, Gorzów Wielkopolski, Bydgoszcz, Toruń, Włocławek, Płock,Konin, Leszno, Zielona Góra)
walory kulturowe:
* Kolebka państwa polskiego (Biskupin, Ostrów Lednicki - gród pierwszych książąt, Giecz)
* Zabytki z najdawniejszych dziejów (Gniezno ,Mogilno ( pozostałości kościoła romańskieg
* Pierwsze stolice Polski (Poznań,Gniezno)