1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Glikol etylenowy [1,2-etanediol, etano-1,2-diol, 1,2-dihydroksyetan, glikol]

Wzór konstytucyjny: HOCH₂CH₂OH

Wzór sumaryczny: C₂H₆O₂

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
glikol etylenowy	100	107-21-1	203-473-3	Xn	22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Zagrożenie pożarowe: Glikol etylenowy jest substancją palną. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe i są cięższe od powietrza.

Zagrożenie toksykologiczne: Glikol etylenowy na organizm człowieka działa przede wszystkim narkotycznie. Powoduje silne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego, nerek i wątroby. Drażni błony śluzowe i oczy.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Glikol etylenowy nie wykazuje działania szkodliwego w środowisku naturalnym.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego glikolem etylenowym środowiska.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	Przepłukać usta, a następnie podać dużo wody do wypicia. Nie wywoływać wymiotów.
2.	Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe).
2.	W przypadku konieczności zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podrażnienie skóry.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Ciecz palna. Pary z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe i są cięższe od powietrza. Zbiorniki i inne opakowania narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary alkoholu strącać rozproszonymi strumieniami wody.
Środki gaśnicze:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się glikolu etylenowego. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą. W miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.
Sprzęt ochronny strażaków:	Ubrania odporne na działanie wysokich temperatur. Niezależne aparaty izolujące drogi oddechowe. Stosować eksplozymetr.
Produkty spalania:	Produktami spalania jest ditlenek węgla i woda.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO SRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się glikolu etylenowego do środowiska, osoby postronne przebywające na zagrożonym awarią obszarze należy natychmiast ewakuować. Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana.
Środki ochrony osobistej:	Odzież ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku niemożności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji należy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym służbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się glikolu etylenowego do wód powierzchniowych, ostrzec użytkowników. Zbieranie rozlanego glikolu dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).
Zabezpieczenie środowiska:	Jak najszybciej zebrać rozlaną substancję. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.
Metody utylizacji:	Niszczyć na drodze spalania - zgodnie z wymogami przepisów prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania glikolu etylenowego nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać kontaktów z alkoholem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej odpowiedni do pracy z glikolem etylenowym, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Stosować szczególne zasady ochrony przeciwpożarowej. Chronić zbiorniki przed ciepłem i nagrzaniem.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy łatwo palnych wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać glikol etylenowy, który w żadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Substancja palna. Likwidacja na drodze spalania, w wyznaczonych miejscach lub instalacjach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS):

NDS - 15 mg/m³,

NDSCh - 50 mg/m³.

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach.

Ochrony osobiste

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrem gazowym B i filtrem cząsteczkowym P2, aparaty oddechowe.
Ręce:	Rękawice ochronne z tworzywa nitrylowego.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z glikolem etylenowym. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Natychmiast usuwać rozlewy glikolu etylenowego.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy

Metody oceny narażenia w środowisku pracy. - Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości glikolu etylenowego na stanowisku pracy. Zalecane są metody chromatografii gazowej.

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 62,07 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: W warunkach normalnych glikol etylenowy jest bezbarwną, oleistą cieczą, o słodkawym smaku i charakterystycznym zapachu. Higroskopijny.
9.3	Gęstość: 1,113 g/cm^3 (20^oC)
9.4	Temperatura topnienia: -12^oC
9.5	Temperatura wrzenia: 197,4^oC
9.6	Temperatura zapłonu: 111^oC
9.7	Temperatura samozapalenia: 410^oC
9.8	Gęstość par względem powietrza: 2,14
9.9	Prężność par: 0,06 hPa w 20^oC
9.10	Współczynnik załamania światła n20^o/D: 1,4318.
9.11	Koncentracja par w stanie nasycenia/20^oC: 0,15 g/m^3
9.12	Mieszalność z wodą i innymi substancjami: Glikol etylenowy miesza się z wodą, alkoholami, aldehydami, eterami, węglowodorami aromatycznymi, pirydyną.
9.13	Zakres tworzenia z powietrzem tworzą mieszanin wybuchowych: 1,8-12,8% obj.
9.14	Lepkość /20^oC: 21 mPas
9.15	Stała dielektryczna/25^oC: 3,77
9.16	Inne: Glikol etylenowy otrzymywany jest z chlorku lub tlenku etylenu przez przyłączenie cząsteczki wody. Stosowany jest głównie jako rozpuszczalnik w przemyśle organicznym, jako czynnik obniżający temperaturę zamarzania wody w chłodnicach (w tym jako płyn w chłodnicach samochodowych) i w układach hamulcowych.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Substancja chemicznie stabilna w długim okresie czasu. Pary glikolu etylenowego z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Glikol etylenowy reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkiem chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia:	Oczy	Tak
	Skóra	Tak
		Spożycie	Tak
		Wdychanie	Tak

Informacje ogólne: Glikol etylenowy jest trucizną naczyniową i protoplazmatyczną. Na organizm człowieka działa przede wszystkim narkotycznie. Powoduje silne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego, nerek i wątroby. Drażni błony śluzowe i oczy. Związek ten jest szczególnie toksyczny po spożyciu. Glikol etylenowy wykazuje toksyczność w stosunku do całego organizmu. W przypadku zatrucia, niezbędne jest niezwłoczne przekazanie poszkodowanej osoby w ręce lekarzy specjalistów.

Dane toksykologiczne:

LD_{L0 (doustnie, człowiek)} = 786 mg/kg,

LD_{50(doustnie, szczur)} = 4700 mg/kg.

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe, spożycie):

Wdychanie: Pojawia się kaszel, kichanie i niewielkie skrócenie oddechu. Mogą rozwinąć się objawy podobne do tych, które powstają po spożyciu tej substancji. Zatrucia drogą oddechową prowadzą do obrzęku płuc i niewydolności oddechowej.

Kontakt ze skórą: Może wystąpić zaczerwienienie i podrażnienie. Glikol etylenowy jest wchłaniany przez nieuszkodzoną skórę i wówczas mogą pojawić się objawy podobne do tych, które powstają po spożyciu tej substancji.

Kontakt z oczami: Może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie.

Spożycie: Początkowo poszkodowana osoba będzie wyglądać tak, jakby była w stanie upojenia alkoholowego. Później następuje okres krótkiej poprawy, lecz później stopniowo może wystąpić śpiączka i skrócenie oddechu. Objawami zatrucia doustnego są bóle i zawroty głowy, uczucie upojenia i senność, objawy podrażnienia przewodu pokarmowego z bólami żołądka, wymiotami, biegunką. Przy silnych zatruciach dochodzi do utraty przytomności, delirium, śpiączki. W okresie 6-12 godzin po spożyciu tych środków może pojawić się niedomoga nerek.

Powikłania:

Podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Glikol etylenowy w środowisku ulega całkowitej biodegradacji. Unikać przedostawania się produktu do środowiska. Przed odprowadzeniem do kanalizacji wielokrotnie rozcieńczyć wodą.

Stopień zagrożenia wód: Minimalny.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 07 01 04 - inne rozpuszczalniki organiczne, roztwory z przemywania i ciecze macierzyste.

Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych..., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metalu,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Glikol etylenowy nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna wg ADR/RID/IMO/IATA i nie podlega ograniczeniom wynikającym z tych przepisów.

Inne informację:

14.1	Numer indeksowy (EC):	603-027-00-1
14.2	Symbole niebezpieczeństwa (R):	22
14.3	Symbole bezpieczeństwa (S):	2

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi glikolu etylenowego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora alkoholu glikolu etylenowego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 22	Działa szkodliwie po połknięciu.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Glikol etylenowy
16.2 Znaczenie symboli:
Symbole ostrzegawcze na opakowaniach
Xn	Substancja szkodliwa.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI	Wydanie Data wydania: 05.01.03 Strona/stron 7/7
Nazwa:	GLIKOL ETYLENOWY

Glikol etylenowy

---