1. IDENTYFIKACJA PREPARATU

Nazwa preparatu: Mieszanina tlenku etylenu (epoksyetanu) i ditlenku węgla.

Wzór chemiczny: (CH₂CH₂)O

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag	Nr CAS	Nr EINECS	Symbole ostrzegawcze	Symbole zagrożęnia (R)
epoksyetan	10	75-21-8	200-84-99	F+, T	45-46-12-23-36/37/38
ditlenek węgla	90	124-38-9	204-69-69	-	-

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Gaz sprężony, palny. Butle pod wpływem wysokiej temperatury mogą eksplodować.

Zagrożenie toksykologiczne: Mieszanina epoksyetanu i ditlenku węgla działająca drażniąco na oczy, płuca i skórę. Długotrwałe narażenie może spowodować nieodwracalne zmiany w organizmie

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Mieszanina epoksyetanu i ditlenku węgla działa szkodliwie na organizmy lądowe i wodne.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności usunąć poszkodowaną osobę z atmosfery zawierającvej mieszaninę epoksyetanu i ditlenku węgla.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Zapewnić dopływ świeżego powietrza. Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.
2.	Należy podać tlen z 5% dodatkiem ditlenku węgla i zastosować sztuczne oddychanie. Poszkodowanej osobie podawać środki pobudzające ośrodek oddechowy. Stosowanie adrenaliny nie jest wskazane. Utrzymywać drożność dróg oddechowych. Okryć kocem. Zapewnić spokój i ciepło.
3.	Jak najszybciej zapewnić pomoc medyczną.
Zatrucie doustne:
1.	Nie ma możliwości zaistnienia.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut lub 0,9% roztworem soli kuchennej (najlepiej wyjałowionej), przy wywiniętych powiekach. W przypadku wystąpienia problemów ze wzrokiem, zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, a następnie przemyć dużą ilością wody a następnie wodą z łagodnym mydłem. W przypadku, gdy podrażnienie skóry nie przemija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:

Szczególne zagrożenia:	Butle z mieszaniną narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.
Środki gaśnicze:	Stosować pianę odporną na alkohol, gaśnice proszkowe, ditlenek węgla, wodę. Zagrożone butle i zbiorniki polewać intensywnie strumieniami wody.
Zalecenia szczegółowe:	Zagrożone butle wywozić w bezpieczne miejsce i przez dłuższy czas przechowywać w kąpieli wodnej.
Sprzęt ochronny strażaków:	Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr.
Uwaga dodatkowa:	W ogniu powstaje ditlenek węgla i para wodna.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	Ogłosić alarm. Zlikwidować wszelkie źródła ognia oraz iskrzenia. Odciąć źródła ciepła. Osoby postronne wyprowadzić poza zagrożony obszar w kierunku „pod wiatr”.
Zalecenia szczegółowe, ochrony osobiste:	Skutki awarii likwidują osoby przeszkolone, wyposażone w ochrony dróg oddechowych Osoby dokonujące jakichkolwiek czynności związanych z akcją ratowniczą w skażonej mieszaniną gazową atmosferze powinny być ubezpieczane jeszcze przez dodatkowe dwie osoby. Jedna osoba asystuje wewnątrz skażonego pomieszczenia (obiektu, którym mogą być również zbiorniki, kanały, studzienki kanalizacyjne, studnie, zagłębienia terenowe i inne), ze względu na fakt, że acetylen rozpuszczony jest niewiele lżejszy od powietrza. Druga osoba, która znajduje się na zewnątrz tego pomieszczenia (obiektu), w każdej chwili musi być gotowa do udzielenia lub sprowadzenia pomocy. Skażone pomieszczenia (obiekty) muszą być intensywnie wentylowane świeżym powietrzem. Dokonać pomiarów eksplozymetrycznych. Nie można używać narzędzi wytwarzających iskry przy uderzeniach o twardą powierzchnię.
Metody utylizacji:	Kontrolowane spalanie - zgodnie z obowiązującym prawem.
Metody utylizacji:	Kontrolowane wypuszczanie do atmosfery - zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

7. OBCHODZENIE SIĘ Z PREPARATEM I MAGAZYNOWANIE

Zalecenia ogólne:	Zaleca się podejmowanie środków ostrożności podczas przemieszczania i magazynowania mieszaniny gazowej. Należy unikać źródeł ciepła i otwartego płomienia. W pomieszczeniach zamkniętych stosować wydajną wentylację mechaniczną. Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć i uderzać weń.
Magazynowanie:	Mieszaninę gazową przechowuje się w stanie sprężonym oraz ciekłym (schłodzony), w odpowiednio wytrzymałych butlach (wytrzymałość sprawdzana okresowo) i zbiornikach. Miejscem przechowywania są w zasadzie pomieszczenia zamknięte. Może być przechowywany w wiatach o równej podłodze, osłonięty przed działaniami promieniowania słonecznego. O ile stężenie epoksyetanu i ditlenku węgla przekracza biologiczne normy, należy stosować aparaty oddechowe butlowe lub zaopatrywane w czyste powietrze z zewnątrz. Nad pomieszczeniami, w których znajdują się butle z mieszaniną gazową, nie mogą być organizowane miejsca pracy.
Zalecenia szczególne	W miejscach przeładunku butli z mieszaniny gazowej nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach. Ratownicy muszą być tak zabezpieczeni, ażeby mieli zapewnioną możliwie bezpieczną pracę (w warunkach akcji ratowniczej), aż do zahamowania wycieku mieszaniny gazowej lub wyniesienia uszkodzonych butli na zewnątrz budynków. W tym celu wyposażani są w ubrania ochronne i ewentualnie aparaty oddechowe.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

Substancja	NDS	NDSCh
Tlenek etylenu (epoksyetan)	1 mg/m^3	3 mg/m^3
Ditlenek węgla	9 000 mg/m^3	27 000 mg/m^3

Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej: Wentylacja w magazynach i na stanowiskach pracy, wyciągi pneumatyczne na stanowiskach pracy, rękawice ochronne, swobodne ubrania ochronne. W przypadku zagrożenia wytworzenia się zagrożonej atmosfery - niezbędne są aparaty oddechowe.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Przeprowadzane jest badanie zawartości hemoglobiny i krwinek czerwonych. Ocena ryzyka na stanowisku pracy polega na stwierdzeniu obecności nadmiaru epoksyetanu oraz ditlenku węgla w powietrzu, za pomocą chromatografii gazowej lub rurek wskaźnikowych. W razie przebywania w miejscach o różnych stężeniach substancji szkodliwych, należy zastosować do oceny ryzyka aparaturę pomiarową z rurkami absorpcyjnymi, którą badana osoba nosi na sobie.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	W przypadkach zagrożenia - aparaty oddechowe, indywidualne i zbiorowe.
Ręce:	Rękawice ochronne robocze.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne robocze
Inne informacje:	Przestrzegać ogólnych zasad higieny. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Po zakończeniu pracy umyć ręce.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych mieszanina gazowa epoksyetanu i ditlenku węgla jest bezbarwnym, gazem o orzeźwiającym, lekko kwaśnym i eterycznym zapachu i specyficznym smaku.
9.2	Temperatura topnienia: -61oC
9.3	Gęstość: ok. 1,9 g/dm^3
9.4	Gęstość gazu względem powietrza: 1,53
9.5	Temperatura zapłonu: ok. -8^oC
9.6	Temperatura samozapalenia: 430^oC
9.7	Reaktywność: Mieszanina aktywna chemicznie.
9.8	Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: Epoksyetan z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe w granicach stężeń 3 - 99% obj. (w stężeniach wyższych aniżeli 75 g/m^3.
9.9	Inne: Epoksyetan jest związkiem bardzo lotnym - prężność par w 20^oC wynosi 1453 hPa. W temperaturze 400^oC ulega izomeryzacji przechodząc w aldehyd octowy.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Mieszanina gazowa, przechowywana w odpowiednich warunkach, jest preparatem stabilnym. Epoksyetan, wchodzący w skład mieszaniny, jest substancją reaktywną, chemicznie niestabilną.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

11.1	Drogi narażenia: oczy - nie ; skóra - nie; spożycie - nie; wdychanie - tak
11.2	Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe): Może wystąpić podrażnienie i zaczerwienienie oraz wysuszenie skóry.
11.3	Informacja ogólna: Składnik mieszaniny gazowej - epoksyetan na organizm ludzki działa toksycznie i narkotycznie. Śmiertelna dawka wynosi 270 mg/kg wagi ciała. Epoksyetan podrażnia skórę i błony śluzowe. Wywołuje depresję ośrodkową. Uszkadza wątrobę i nerki. Epoksyetan wywołuje hemolizę. Zawarty w wielu tworzywach i mieszankach gazowych, reaguje z cząsteczkami węglowodorowymi zawierającymi chlor, co w rezultacie doprowadza do powstawania chlorohydryn, które z kolei są biotransformowane do równie silnie toksycznego aldehydu chlorooctowego. Niskie stężenia epoksyetanu powodują złe samopoczucie oraz skłonność do mdłości i wymiotów. Odczuwany jest słodkawy posmak w ustach. Dłuższe działanie niskich stężeń wywołuje utratę świadomości oraz objawy narkotyczne. W ciężkich przypadkach odnotowuje się obrzęk płuc, zapaść i śmierć. Próg wyczuwalności węchowej: 1,5 mg/m3 . Stężenie niebezpieczne dla życia: 90 g/m3 - śmierć po kilku minutach ekspozycji. Ocena działania rakotwórczego: IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - wystarczający. Dowód działania u ludzi - brak danych. Ocena ogólna - prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2A). Polska - preparat prawdopodobnie rakotwórczy. Czynniki rakotwórcze w środowisku pracy i życia w/g rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996r. CZĘŚĆ II Wykaz czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi. USA-NIOSH - potencjalny kancerogen zawodowy, Francja - preparat rakotwórczy. Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: Białaczka, żołądek (dowód ograniczony).
11.3	Wdychanie: Działanie mieszaniny gazowej ma przede wszystkim charakter duszący, wskutek wypierania tlenu z powietrza atmosferycznego. Zwiększenie zawartości ditlenku węgla i epoksyetanu w powietrzu oddechowym powoduje równoczesny wzrost ciśnienia cząstkowego ditlenku węgla w krwi tętniczej. Niewielki wzrost zawartości epoksyetanu i ditlenku węgla działa pobudzająco na ośrodek oddechowy, jednak przy nadmiernej zawartości, ośrodek staje się niewrażliwy na stymulacyjne działanie tej mieszaniny, zmniejsza się wentylacja pęcherzykowa płuc, co prowadzi do niewydolności oddechowej, niekiedy z ciężką kwasicą oddechową. osobliwy smak w ustach z nudnościami. Pojawia się skrócony oddech. Objawami zatrucia są; przyspieszenie oddychania i akcji serca, upośledzenie spostrzegania, bóle głowy, niepokój ruchowy, osobliwy smak w ustach, nudności, spocenie skóry, przekrwienie spojówek. W miarę wzrostu stężenia ditlenku węgla narasta duszność, uczucie znużenia, pojawiają się omamy, zamroczenie, drgawki, śpiączka. Przy stężeniach 8 - 10% pojawiają się najpierw pogłębienie oddychania, duszności, tachykardia, bóle głowy, pobudzenie a następnie zawroty głowy, uczucie słabości, drgawki. Dalszy wzrost stężenia prowadzi do utraty przytomności, drgawek, zaburzeń rytmu serca, śmierci. Stężenie powyżej 30% powoduje natychmiastową śmierć w następstwie porażenia ośrodka oddechowego. Śmierć może nastąpić również w kilka lub kilkanaście dni po zatruciu w wyniku uszkodzenia mózgu spowodowanego niedotlenieniem.
11.4	Leczenie zatruć: Leczenie zatruć polega na natychmiastowym usunięciu poszkodowanej osoby za skażonej atmosfery i zastosowaniu intensywnej tlenoterapii, najlepiej oddychania kontrolowanego lub wspomaganego czystym tlenem.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Ditlenek węgla, będący składnikiem mieszaniny gazowej rozpuszcza się w wodzie wypierając rozpuszczony w niej tlen. Stwarza niebezpieczeństwo dla ryb i planktonu. W dużych stężeniach twrzoy nad powierzchnią duszącą chmurą gazu (zimą mgłę). Szczególnie wrażliwe na zatrucie ditlenkiem węgla są pstrągi tęczowei strumieniowe. Karpie i liny są mniej wrażliwe.

Stężenie śmiertelne ditlenku węgla dla pstrągów wynosi 45 mg/dm³, dla karpi i linów 200 mg/dm³.

Szczególnie wrażliwe są pstrągi tęczowe i strumieniowe. Karpie, a zwłaszcza liny, są mniej wrażliwe. Stężenie dla pstrągów wynosi 45 mg/dm³, dla karpi i linów 200 mg/dm³.v

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).

Metody postępowania z odpadami: Wskazane jest powolne opróżniane butli i zbiorników i spalanie uchodzącego z nich gazu u wylotu rurki.. Operację przeprowadzać w wyznaczonych miejscach.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ :	1040
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	2-2F
14.3	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	239
14.4	Numer indeksowy (EC):	603-023-00-X
14.5	Symbole niebezpieczeństwa (R):	10-36/37/38
14.6	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-3-7-36/37/39
14.7	Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 2, 3 i 9:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1;1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001r. (Dz.U. 11 poz. 84; 100 poz.1085; 123 poz.1350; 125 poz.1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002r. (Dz.U. 142 poz.1187),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 06 czerwca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U. 140 poz.1171),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U. 129 poz. 1110),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16maja 2002r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. 140 poz.1173),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11lipca 2002r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. 140 poz.1172),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz.U. 140 poz.1174),

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U.142 poz.1194),

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998r. (Dz.U.79 poz.513) ze zmianą 2.01.2001r. (Dz.U.4 poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 wrzesnia 1996r. (Dz.U.121 poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki,

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 21 kwietnia 1998r. (Dz.U.55 poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998r. (Dz.U.145 poz.942) i zmianą 05 marca 2001 (Dz.U.22 poz.251) w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. nr 62 poz. 628) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206),

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01 lipca 2001r.),

• Niniejsza karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi mieszaniny gazowej, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy mieszaniny gazowej. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki preparatu niebezpiecznego lub materiału którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Preparat łatwo palny, drażniący.”
Symbole zagrożenia
R 10	Preparat łatwopalny.
R 36/37/38	Działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 3	Przechowywać w chłodnym miejscu.
S 7	Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.
S 36/37/39	Nosić odpowiednią odzież ochronną, odpowiednie rękawice ochronne i okulary lub ochronę twarzy.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Mieszanina tlenku etylenu (epoksyetanu) i ditlenku węgla.
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
F	Gaz łatwopalny.
Xi	Gaz drażniący.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
239	Gaz palny, mogący samorzutnie ulegać gwałtownej reakcji.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 2-2F		Gaz pod ciśnieniem, palny.
Numer ONZ: 1041		Tlenek etylenu (epoksyetan) i ditlenek węgla (dwutlenek węgla)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

* * * * *

Według rozporządzenia MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEGO PREPARATU	Wydanie: I Data wydania 27.12.02 Strona/stron 6/8
Nazwa:	EPOKSYETAN + DITLENEK WĘGLA

Tlenek etylenu + ditlenek węgla

---