RAMOWY PROGRAM ZAJĘĆ Z ZAKRESU

REWALIDACJI OGÓLNOROZWOJOWEJ

w roku szkolnym 2004/2005

ukierunkowany na korygowanie deficytów rozwojowych

i wyrównywanie braków w wiadomościach

i umiejętnościach.

Aby cele powołania klasy integracyjnej mogły być zrealizowane konieczne jest wprowadzenie dodatkowych zajęć z zakresu rewalidacji dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Wyrównywanie braków w zakresie intelektualnym i psychoruchowym dzieci spowodowanych zaburzeniami somatycznymi, psychicznymi i środowiskowymi (lub powstałych na skutek dysfunkcji rozwojowych ) jest

podstawowym , ale nie jedynym celem zajęć rewalidacyjnych.

Są również to również zajęcia wspierające proces dydaktyczny. Utrwalanie materiału nauczania z zakresu poszczególnych edukacji stwarza szansę, aby dzieci niepełnosprawne osiągnęły wszystko, na co je stać.

Zajęcia rewalidacyjne mają ponadto na celu budzenie u dzieci wiary we własne możliwości i kształtowanie motywacji do przezwyciężania trudności.

Program zajęć przeznaczony jest dla pięcioosobowej grupy dzieci

rozpoczynających naukę w szkole i uczęszczających do tej samej klasy integracyjnej.

WYRÓWNYWANIE NIEDOBORÓW I ZABURZEŃ ROZWOJOWYCH

Usprawnianie motoryki i doskonalenie sprawności manualnej.

I. Wdrażanie do prawidłowego poruszania się:

• Poruszanie się po schodach „noga za nogą”, sprawne bieganie po podłożu równym i zróżnicowanym itp.

• Ćwiczenia wyrabiające pewność siebie w poruszaniu się po wąskich przejściach, wychodzeniu na pewna wysokość, przeskakiwanie przeszkód.

• Łączenie ćwiczeń ruchowych z elementami koncentrowania uwagi, gry i zabawy zręcznościowe, np. rzuty do celu lewą i prawą ręką, rzuty piłką do celu, rzucanie piłek do siebie i łapanie ich, rzuty dowolne i do celu z odległości dowolnej i określonej, zabawy stolikowe; bierki, pchełki.

II. Ćwiczenia ruchowe o charakterze relaksacyjnym i usprawniającym. Mają one na celu rozluźnienie rąk w stawach barkowych, łokciowych i nadgarstkowych. Stopniowe przechodzenie do ćwiczeń kształcących precyzyjne ruchy rąk.

1. Ilustrowanie ruchami: lotu ptaka, otrzepywanie rąk z wody, nawijanie wełny na kłębuszek, gra na różnych instrumentach, zgniatanie papierów.

2. Ćwiczenia rozmachowe połączone z doskonaleniem technik plastycznych (malowanie farbami przy pomocy pędzla, palcami, malowanie kredkami, flamastrami, rysowanie):

• Wypełnianie kolorem całej powierzchni papieru,

• Malowanie form kolistych,

• Malowanie form falistych, np. fale morskie,

• Malowanie dużych konturów rysunków,

• Malowanie palcem kół, linii poziomych, pionowych (prysznice, chmurki, skoki ptaszka) z zachowaniem kierunku od lewej do prawej,

• Rysowanie wewnątrz wyciętego koła dookoła brzegów formy: palcem na sucho, palcem moczonym w farbie, kredką lub ołówkiem.

3. Modelowanie w plastelinie:

• Lepienie prostych kształtów wymagających wałkowania całą dłonią (kule, wałeczki, rogaliki, węże) a następnie palcem wskazującym

• Wałkowanie cienkich wałeczków z plasteliny i obwodzenie nimi figur geometrycznych, kwiatków (od prostych do bardziej skomplikowanych kształtów)

• Układanie z wałeczków plasteliny figur geometrycznych, kwiatów itp.

• Nakładanie plasteliny na wzór postaci ludzkiej (głowa, szyja, tułów, ręce, nogi)

• Lepienie postaci zwierząt, ludzi ze szczególnym zwróceniem uwagi na części składowe - głowa, tułów, nogi.

4. Wyrywanie i naklejanie:

• Przerywanie papieru według linii prostej, kolistej,falistej.

5. Nawlekanie koralików (przy pomocy sztywnego drutu).

6. Wycinanie nożyczkami (nauka posługiwania się nożyczkami):

• Wycinanie po linii prostej narysowanej (trawka, paseczki)

• Wycinanie bez linii narysowanej / na zasadzie linii

• Wycinanie kwadratu, trójkąta i prostokąta po linii, po liniach kropkowanych.

Doskonalenie sprawności grafomotorycznej

1. Ćwiczenia prawidłowego chwytania narzędzia pisarskiego.

2. Doskonalenie rysunku:

• ekspresja kierowana: rysowanie według schematu ze zwróceniem uwagi na czytelność rysunku,

• ekspresja swobodna: wyrażanie uczuć środkami plastycznymi.

3. Doskonalenie orientacji na płaszczyźnie:

• rysowanie linii (prostych, ukośnych) po określonym śladzie

• pełne wypełnianie konturów obrazków bez wychodzenia poza linię (próby takiego wypełniania)

4. Ćwiczenia umiejętności graficznych:

• kolorowanie obrazków z jednoczesnym ćwiczeniem precyzji ruchów , dbanie o trzymanie się w konturach, obwodzenie po śladzie, pogrubianie konturów, wypełnianie konturów rysunku, przerysowywanie konturów rysunku przez kalkę techniczną, stemplowanie

• rysowanie kwadratów, trójkątów, prostokątów - odręcznie, po kratkach i za pomocą linijki,

• wykonywanie szlaczków opartych na ruchu ciągłym a potem przerywanym, rysowanie szlaczków z elementami liter, bez linii, później w liniaturze rozszerzonej, a następnie na wąskich liniach z zachowaniem ciągłości i kierunku zgodnego z kierunkiem pisma, odwzorowywanie znaków litero podobnych,

• pisanie po śladzie kropkowanym, kreskowanie.

Kształtowanie i doskonalenie orientacji przestrzennej

I. Ćwiczenia orientacji w schemacie ciała

1. Doskonalenie orientacji w schemacie ciała przez wskazywanie i nazywanie u siebie i drugiej osoby poszczególnych części ciała.

2. Ćwiczenia w formie zabawowej utrwalające pojęcia w zakresie orientacji przestrzennej, czyli wykonywanie poleceń, np. weź prawa ręką łyżkę, kopnij piłkę lewą nogą, ułóż prawą ręka klocki, przesuń lewa nogą klocek; itp.

(P. Dennison - wybrane ćwiczenia).

3. Układanie z puzzli postaci ludzkich.

4. Dorysowywanie brakujących elementów na rysunku postaci ludzkiej.

II. Ćwiczenia orientacji w przestrzenni, rozpoznawanie ich stron

1. Doskonalenie orientacji stronnej w odniesieniu do osoby stojącej naprzeciwko.

2. Kierowanie przy pomocy pojęć: prosto, w prawo, w lewo, do przodu, do tyłu drugą osobą, tak, aby dotarł do określonego miejsca.

3. Układanie przedmiotów i obrazków wg wskazówek: po prawej, po lewej, na dole, na górze, pod, nad, obok, przed, za.

4. Rozpoznawanie pojęć: wielkości, kształtu i ciężaru w otaczającym świecie rzeczy, roślin, zwierząt i ludzi.

5. Rozpoznawanie kierunku ruchu w stosunku do siebie i innych oraz ocena odległości przez np. rzuty piłką.

6. Budowanie w przestrzeni wieży, mostów i innych konstrukcji z klocków, organizowanie zabaw organizacyjnych i konstrukcyjnych przy użyciu klocków.

Ćwiczenia orientacji w czasie

1. Rozpoznawanie pojęcia czasu, zegara, dnia, nocy, tygodnia, miesiąca, roku, pór roku.

2. Rozpoznawanie pojęć: szybko, wolno, zatrzymanie ruchu z liczeniem.

Doskonalenie integracji zmysłowej

1. Rozpoznawanie przedmiotów dotykiem.

2. Rozpoznawanie i nazywanie zapachu i smaku.

• Uwrażliwianie na bodźce smakowo-węchowe podczas poznawania przedmiotów (dotyczy głównie produktów spożywczych),

• Wdrażanie do zróżnicowania smaku produktów spożywczych (słodki, słony, kwaśny, gorzki),

• Wdrażanie do różnicowania zapachu (miły, nieprzyjemny)

3. Rozpoznawanie dźwięków z otoczenia, wskazywanie źródła dźwięku.

Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej

1. Rozpoznawanie na obrazkach przedmiotów i czynności oraz werbalizacja (rozpoznawanie treści obrazków w krótkich ekspozycjach).

2. Dobieranie par jednakowych obrazków wg stopnia trudności (obrazki stanowią identyczne pary, obrazy stanowią różne odmiany tego samego rodzaju, te same przedmioty, ale przedstawione w inny sposób).

3. Składanie obrazka z rozciętych elementów, dobieranie części do całego obrazka. Układanie puzzli.

4. Wskazywanie na rysunkach różnic i podobieństw, wykrywanie niedorzeczności w treści obrazków.

5. Ćwiczenia na materiale geometrycznym:

• dowolne manipulowanie figurami,

• różnicowanie figur pod względem kształtu, barwy, grubości, wielkości,

• wyszukiwanie figur jednakowych i podobnych.

6. Dobieranie par jednakowych form geometrycznych (kwadrat, trójkąt, prostokąt). Kompozycje z figur geometrycznych.

7. Układanie obrazków i przedmiotów w szeregu wg kolejności w jakiej były pokazywane.

8. Kończenie zaczętych rysunków.

9. Ćwiczenia w opanowaniu wzrokowym liczb.

10. Wyszukiwanie takich samych kształtów liter bez nazywania w rozsypance literowej.

11. Wyszukiwanie takich samych liter.

Kształtowanie i usprawnianie analizy i syntezy słuchowej

oraz koordynacji ruchowo - słuchowej i ruchowo - słuchowo - wzrokowej

1. Rozpoznawanie różnych odgłosów z najbliższego otoczenia:

• różnicowanie odgłosów: darcia papieru, plusku wody, uderzania w stół, w szklankę, tykanie zegara,

• wskazywanie źródła dźwięku (gwizdek, klaśnięcie, uderzenie w stół itp.) przy zasłoniętych oczach,

• rozpoznawanie kolegów po głosie.

2. Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe:

- wzory graficzne wprowadzane są zgodnie z zasadą stopniowania trudności. Do poszczególnych wzorów dobrane są odpowiednie piosenki.

ETAPY ĆWICZEŃ:

-próba samodzielnego odtwarzania ruchem rytmu piosenki,

-demonstracja i omówienie wzoru - znaku piosenki,

-skojarzenie elementów wzrokowych bądź słuchowych wiążących się z treścią piosenki i ze znakiem graficznym,

-wodzenie palcem po wzorze,

-odtwarzanie wzoru w powietrzu,

-odtwarzanie wzoru w powietrzu z pamięci,

-odtwarzanie wzoru przez wodzenie palcem po stole i na tackach z piaskiem,

- malowanie pędzlem na kartce,

zapis w zeszycie liniowym ołówkiem, a później długopisem. Zajęcia kończy zabawa z piosenką.

3. Tworzenie wyrazów na określona głoskę.

4. Podział zdań na wyrazy i wyrazów na sylaby:

• Wydzielanie wyrazów ze zdania, liczenie wyrazów, odkładanie odpowiedniej liczby klocków lub rysowanie kółeczek i kreseczek (prowadzący mówi zdanie, dziecko liczy wyrazy i zaznacza klockami),

• Dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym wystukiwaniem lub wyklaskiwaniem,

• Liczenie sylab - zaznaczanie patyczkami,

• Porównywanie liczby sylab w różnych wyrazach,

• Wskazywanie na obrazku przedmiotów na określoną sylabę,

• Tworzenie wyrazów rozpoczynających się od podanej sylaby,

• Rozpoznanie w wyrazie określonej sylaby i ustalenie miejsca jej położenia (pierwsza, ostatnia, środkowa),

• Synteza sylab podanych ze słuchu,

• Synteza głosek podanych ze słuchu,

• Analiza i synteza wyrazu i zdania.

5. Rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek z wyrazów:

• Podawanie wyrazów zaczynających się od podanej głoski,

• Wybieranie obrazków, których nazwy kończą się albo zaczynają od podanej głoski,

• Wyodrębnianie ostatniej głoski z nazwy obrazka,

• Rozpoznawanie głoski powtarzającej się w wyrazie.

Komunikacja językowa

1. Wzbogacanie słownika biernego i czynnego poprzez:

• Zabawy z rówieśnikami

• Słuchanie wypowiedzi innych osób

• Słuchanie utworów literackich, słuchanie i oglądanie bajek, filmów, spektakli teatralnych

• Wyjaśnianie znaczenia nieznanych wyrazów

• Swobodne i kierowane wypowiedzi na dany temat

• Poszerzanie słownictwa i rozumienie pojęć typu: pojutrze, wyżej, niżej, kwadrans, przybory szkolne

2. Wdrażanie do budowania kilkuzdaniowej wypowiedzi spójnej i logicznej:

• Opowiadanie ilustracji, opisywanie przedmiotów przy jak najmniejszej pomocy nauczyciela

• Wskazywanie związków przyczynowo-skutkowych

• Samodzielne opowiadanie treści krótkiej czytanki, tekstu

• Wyodrębnianie głównych postaci i zdarzeń w utworach literackich

• Swobodne wypowiadanie się na dowolny temat

• Opowiadanie przebiegu czynności przy wykonywaniu prostych zadań (np. opowiedz jakie czynności trzeba wykonać, aby zaparzyć herbatę w klasie?).

3. Kształtowanie umiejętności prowadzenia dialogu:

• Zachęcanie dziecka do zadawania pytań na interesujący temat

• Układanie pytań do ilustracji

• Podtrzymywanie spontanicznych rozmów prowadzonych przez dziecko

• Wskazywanie poprawnie zbudowanych zdań pod względem gramatycznym

USPRAWNIANIE TECHNIK SZKOLNYCH

Utrwalanie znajomości liter, różnicowanie samogłosek

i spółgłosek:

• Kojarzenie głoski z literą

• Dobieranie par jednakowych liter, segregowanie liter

• Wyszukiwanie podanej litery w tekście

• Dobieranie liter wielkich do małych

• Tworzenie par z liter drukowanych i pisanych

• Wykonywanie albumów samogłosek i spółgłosek

Doskonalenie techniki czytania (czytanie sylab oraz wyrazów)

• Wysłuchiwanie samogłosek w sylabach dwuliterowych otwartych.

• Samodzielne tworzenie i odczytywanie sylab otwartych ze wszystkimi samogłoskami, np. la, ba, mo, ku, ze.

• Zestawianie różnych samogłosek i spółgłosek w sylaby otwarte dwuliterowe.

• Tworzenie wyrazów dwusylabowych z sylab otwartych dwusylabowych przez podstawienie sylab początkowych do stałej sylaby końcowej, np. ma-ma, da-ma, ra-ma, sa-ma, itp.

• Czytanie sylab dwusylabowych z sylab otwartych dwuliterowych przez podstawianie sylab końcowych do stałej sylaby początkowej, np. ba-ba, ba-da, ba-wi, ba-ty, itp.

• Ćwiczenie techniki odczytywania sylab - dokonywanie analizy wzrokowej sylaby bez głośnego literowania, głośne całościowe odczytywanie sylab.

• Czytanie i przekształcanie wyrazów w inne wyrazy poprzez zmianę jednej litery w sylabie, np. kot-kos, mak-rak, las-pas.

• Czytanie wyrazów dwusylabowych.

• Czytanie wyrazów wielosylabowych poprzedzone dzieleniem na sylaby.

• Odczytywanie ze zrozumieniem wyrazów i zdań.

• Układanie podpisów z sylab, uzupełnianie podpisów pod obrazami.

• Czytanie głośne i ciche krótkich wyrazów i zdań ze zrozumieniem treści (np. logiczne dobieranie podpisów do obrazków, logiczne dobieranie obrazków do podpisów).

• Ćwiczenia w zakresie tempa i płynności czytania.

Usprawnianie i doskonalenie techniki pisania:

• Ćwiczenia w kształtnym pisaniu liter małego i wielkiego alfabetu (kreślenie znaków literopodobnych, liter w sposób całościowy, jednym płynnym ruchem ręki):

• rozkładanie liter na mniejsze graficzne cząstki,

• składanie litery z mniejszych elementów,

• pisanie na dużych formach palcem, farbą, kredą,

• lepienie z plasteliny,

• pisanie po śladzie,

• pisanie przez kalkę

• pisanie w liniaturze

● Doskonalenie analizy i syntezy słuchowej i wzrokowej wyrazów

● Ćwiczenia w prawidłowym łączeniu liter w wyrazach

● Przepisywanie pod kierunkiem nauczyciela

● Samodzielne przepisywanie wyrazów i zdań, przy zwracaniu uwagi na

właściwą wielkość liter i równomierne odstępy między literami

i wyrazami, rozmieszczenia w liniaturze.

Opanowanie techniki czytania i kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem:

● Tworzenie wyrazów z podanych liter

● Czytanie i łączenie sylab

● Tworzenie wyrazów z podanych sylab

● Podział na głoski i litery

● Głośne czytanie prostych zdań - zwrócenie uwagi na zmianę tonu głosu

i tempo czytania

● Opowiadanie treści przeczytanej przez nauczyciela

● Ciche czytanie krótkich opowiadań

● Dobieranie odpowiednich zdań do obrazka

● Porządkowanie wyrazów w rozsypance zdaniowej

● Formułowanie pytań i odpowiedzi na podstawie tekstu

● Wypowiedzi na podstawie ilustracji.

Kształtowanie pojęcia liczby, doskonalenie umiejętności wykonywania działań na liczbach naturalnych:

● Ćwiczenia w opanowaniu bezbłędnego liczenia w zakresie 10-20

● Wykonywanie działań dodawania i odejmowania w zakresie 10 na konkretach i stopniowe rozszerzanie zakresu liczenia

● Przyporządkowanie zbiorom odpowiedniej liczby.

Rozwijanie myślenia matematyczno - logicznego:

● Rozwijanie prostych zadań tekstowych w oparciu o konkretne sytuacje

● Wykorzystanie gier i zabaw dydaktycznych

● Utrwalanie znajomości cyfr metodami wielozmysłowymi

● Odczytywanie pełnych godzin na zegarze

● Utrwalenie nazw miesięcy, pór roku, miesięcy,dni tygodnia

● Liczenie pieniędzy do 50 zł -rozpoznawanie banknotów, praktyczne ćwiczenia (robienie zakupów).

Rozwijanie emocji

1. Wspomaganie rozwoju emocjonalnego dziecka:

• Rozpoznawanie, nazywanie i opisywanie różnych stanów emocjonalnych u siebie i innych

• Wyrażanie emocji przez gesty, postawy, mimikę twarzy (zabawy z lustrem, scenki, pantomimy)

• Odpowiednie reagowanie na różne sytuacje

• Wyrażanie emocji środkami plastycznymi, muzycznymi

Uspołecznienie

1. Wspomaganie rozwoju społecznego:

• Uczenie i wdrażanie do podejmowania współpracy z drugą osobą (podział zadań, wzajemna pomoc)

• Umiejętność brania udziału w zabawach zespołowych

• Zachęcanie do zabaw naśladowniczych, konstrukcyjnych, tematycznych

• Wdrażanie do troski o własne bezpieczeństwo podczas zajęć w klasie, unikanie niebezpiecznych narzędzi

• Reagowanie na nagłe sytuacje w klasie - informowanie o swoim złym samopoczuciu

• Kształtowanie poczucia sprawczości podejmowanych działań i odpowiedzialności za swoje czyny

• Wypełnianie określonych ról społecznych w zabawach tematycznych

• Rozumienie potrzeb innych osób

• Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą (ćwiczenia w parach).

2. Wdrażanie do samodzielności w zakresie samoobsługi:

• Zachęcanie do korzystania z chusteczki do nosa

• Samodzielne ubieranie się i rozbieranie

• Rozpinanie i zapinanie guzików, zasuwanie suwaka, wiązanie sznurowadeł

• Dbanie o estetykę własnego wyglądu

• Wyrabianie nawyków higieny osobistej

Dodatkowe wprowadzenie:

• Zajęć stymulacyjnych rozwój umiejętności komunikacyjnych prowadzonych metodą Weroniki Sherborne

• Elementy zajęć prowadzonych metodą Dobrego Startu

• Ćwiczenia relaksacyjne

Oddziaływania wychowawcze zmierzające do kształtowania korzystnych postaw osobowościowych:

W toku każdych ćwiczeń:

• Dla ułatwienia adaptacji do warunków szkolnych zintensyfikować zabawowy charakter zajęć tak, aby dzieci kojarzyły zajęcia raczej z przyjemnością, zabawą i nauką. Stopniowo zmniejszać udział aspektu zabawowego. Zinensyfikować zachęty i pochwały, nauczyć właściwej samooceny, organizować sytuacje umożliwiające wykonanie i doprowadzenie zadania do końca. Uczyć odporności na sytuacje trudne. Zapewnić dzieciom aktywny udział w zajęciach, ułatwić im nawiązanie kontaktów z rówieśnikami.

UWAGA:

Przedstawiony program zajęć rewalidacyjnych będzie modyfikowany i uzupełniany w zależności od sytuacji i potrzeb, z równoczesnym uwzględnianiem postępów czynionych przez dzieci.

W przypadku wcześniejszego opanowania danych umiejętności możliwe będzie wprowadzanie nowych zadań w procesie rewalidacyjnym.

---