Ad2b. Leki wpływające na aktywność enzymów (inhibitory enzymów)
Enzymy są katalizatorami, które zmieniają szybkość reakcji a same nie ulegają zmianie. Są to wysoce specyficzne białka, których aktywność może być regulowana. Miejsce aktywne enzymu wiąże substrat.
Rozróżnia się 2 główne typy inhibicji: nieodwracalną i odwracalną, a odwracalna może być kompetycyjna i niekompetycyjna.
Najczęściej substrat blokuje centrum katalityczne enzymu
inhibitory acetylocholinoesterazy np. neostygmina (efekt- wzrost stężenia acetylocholiny)
inhibitory konwertazy angiotensyny II np. enalapril
inhibitory dekarboskylazy DOPA - karbidopa, benserazyd
inhibitory 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-CoA np. lowastatyna
inhibitory cyklooksygenazy- kwas acetylasalicylowy
inhibitory anhydrazy węglanowej -acetazolamid
inhibitory oksydazy ksantynowej - allopurinol
W tej grupie leków mieszczą się antybiotyki i chemioterapeutyki, ponieważ blokują enzymy bakteryjne.
Ad 2c. leki hamujące metabolizm komórkowy (antymetabolity)
Antymetabolity wykazują duże podobieństwo chemiczne do fizjologicznych metabolitów (analogi metabolitów). Wprowadzenie do organizmu antymetabolitów powoduje zahamowanie etapu przemian biochemicznych, w których metabolit odgrywa kluczową rolę.
Mechanizm działania wielu leków cytostatycznych i immunosupresyjnych
(zamiast NH2 jest OH, zamiast grupy CH3 -H)
kwas foliowy |
metotreksat |
PABA kwas p-aminobenzoesowy |
sulfanilamid |
hipoksantyna |
allopurinol |
uracyl |
fluorouracyl |
Ad 2d. Leki wpływające na kanały jonowe
Potencjał spoczynkowy: stała wartość różnicy potencjału pomiędzy wnętrzem i otoczeniem komórki. Potencjał wnętrza komórki jest ujemny w stosunku do otoczenia.
Potencjał czynnościowy: chwilowa zmiana wartości potencjału błony komórkowej.
kanały jonowe: białka integralne w regulowany sposób selektywnie przepuszczające jony przez błonę.
Kanały jonowe umożliwiają się przedostawanie jonów do wnętrza komórki (Ca2+, Na+, Cl-) lub na odwrót (K+).
Kanały jonowe w zależności od czynników powodujących otwarcie kanałów jonowych dzieli się je na:
zależne od napięcia (bramkowane napięciem) prawdopodobieństwo otwarcia zależy od potencjału błonowego
zależne od liganda (aktywowane chemicznie) kanały otwierane w wyniku przyłączenia specyficznych substancji określanych jako ligandy (hormony, neuromediatory, jony)
W każdym przypadku otwarcie kanału polega na zmianie konformacji budujących go białek.
Wyróżnia się 3 typy zależnych od napięcia kanałów jonowych:
sodowy
potasowy
wapniowy
Leki wpływające na transport jonów przez błony komórkowe:
leki blokujące kanały sodowe zależne od napięcia:
leki przeciwarytmiczne klasy pierwszej: np. chinidyna
leki znieczulające miejscowo: np. lidokaina
leki blokujące kanały potasowe zależne od napięcia
leki przeciwarytmiczne klasy trzeciej np. amiodaron
leki aktywujące kanały potasowe zależne od ATP (kanał potasowy bramkowany przez ligand ATP)np. diazoksyd, nikorandil
antagoniści kanałów wapniowych:
pochodne 1,4- dihydropirydyny (nifedipiny)
z grupy werapamilu
z grupy dilitiazemu
blokujące niewybiórczo kanał wapniowy
Osobną grupę stanowią leki działające na kanały jonowe poprzez receptory jonotropowe