1) Opis zjawiska pływów.

Pływem nazywamy okresowe wahania poziomu morza spowodowane grawitacyjnym oddziaływaniem Księżyca i Słońca na powłokę wodną Ziemi. W zjawisku pływu można wyróżnić dwa elementy:

- ruch pionowy mas wodnych, zwany pływem,

- ruch poziomy mas wodnych, zwany prądem pływowym.

Na parametry pływu istotny wpływ mają tzw. czynniki deformujące, tj. konfiguracja lądów, głębokości akwenów przybrzeżnych, tarcie wód o dno oceanów, opory stawiane przez lądy itp. Krótkotrwałymi czynnikami deformującymi są ciśnienie i wiatr.

2)Elementy określające przebieg zjawiska w czasie.

3)Wielkości opisujące pionowe wahania poziomu wody.

4)Morza pływowe i bezpływowe.

5)Zera map nawigacyjnych. Sens wyznaczania zera mapy (znaczenie nawigacyjne).

Względy bezpieczeństwa żeglugi nakazują, aby rzeczywiste głębokości morza nie były niższe od głębokości poda­nych na mapie nawigacyjnej. Nanoszenie na mapę głębokości liczonych względem średniego poziomu morza, w przypadku występowania pływów, byłoby jednak niewskazane, ponieważ w pewnych okresach doby głębokości rzeczywiste byłyby mniejsze niż podane na mapie. Należy, zatem przyjęć taki poziom, aby prawdopodobieństwo pojawienia się głębokości mniejszych od naniesionych na mapę było minimalne.

Przyjmowanie jednak zbyt niskiego poziomu odniesienia nie jest wskazane, bowiem liczne obszary przybrzeżnych mielizn mogłyby pojawiać się na mapie jako osuchy_, podczas gdy w istocie rzeczywiste głębokości, nawet przy niskim stanie wody, umożliwiałyby uprawianie żeglugi przybrzeż­nej.

Z tych powodów ustalono, aby jeden z najniższych poziomów wody na danym akwenie odpowiadał zerowemu poziomo­wi mapy nawigacyjnej /eng. Chart Datum/. Dla ważniejszych portów ustalono takie poziomy i w stosunku do nich na mapach przedstawiono batymetrię dna.

W pobliżu brzegów na redach i w portach wahania pozio­mu morza mogą być niebezpieczne dla żeglugi, dlatego też mapa nawigacyjna musi oddawać możliwie wierne odwzorowa­nie warunków głębokościowych.

Do tej pory najczęściej ustalano zera map nawigacyj­nych na poziomie średniej niskiej wody syzygijnej /ang. MLWS - Mean Low Watęr Springe/. Takie ustalenie zera mapy pozytywnie sprawdziło się w praktyce tam, gdzie skok pływu zawiera się w granicach 1 - 3 m. Przy większych am­plitudach pływu, rzeczywisty poziom morza, w wyniku tylko pływu syzygijnego, może zbyt często opadać poniżej takie­go zera mapy. Wychodząc z praktycznych przesłanek Admira­licja Brytyjska w niektórych przypadkach w kolejnych edycjach wydawanych przez siebie map obniża ze wzglę­dów bezpieczeństwa zera map w stosunku do średniej nis­kiej wody syzygijnej. Obniżenie to mogło osiągać wartość 0,6 - 0,8 m. Służby kartograficzne poszczególnych państw różnie ustaliły zera map nawigacyjnych, i tak np. przyjęto:

- najniższy obserwowany poziom niskiej wody syzygijnej /eng. L.O.L.W. - Lowest Obserwed Low Waters/

- średni z najniższych niskich wód /ang. M.L.L.W. -Mean Lower Low Water/, np. wybrzeże Pacyfiku USA łącznie z Alaska

- średni ze wszystkich niskich wód /ang. M.L.W, - Mean of all Low Water/, np. wybrzeża Atlantyku i Zatoki Meksy­kańskiej na mapach wydawanych przez USA /Defence Mapping Agency Hydrographic Center/.

Służba hydrograficzna Admiralicji Brytyjskiej, opraco­wująca największą ilość map nawigacyjnych dla potrzeb że­glugi, ustala od 1970 roku dla wielu akwenów, gdzie wy­stępują pływy, najniższy teoretycznie obliczony poziom, który mógłby wynikać z oddziaływania sił pływotwórczych i przyjmuje go za zero mapy /ang. LAT - Lowest Astronomical Tide/. Jest to najniższy ze wszystkich wcześniej usta­lonych poziomów zera mapy. Poziom taki zwiększa, więc bez­pieczeństwo żeglugi.

Na rozlicznych akwenach pływy nie odgrywają decydują­cej roli w wahaniach poziomu wód. W praktyce przyjęto uważać za akwen bezpływowy obszar wodny, na którym skoki pływów nie przekraczają 0,5m. Za zero map nawigacyjnych przyjmuje się wówczas wieloletnią śred­nią wszystkich obserwowanych poziomów wody /M.S.L. - Mean Sea Level/. Jest to wieloletni średni lokalny poziom mo­rza. Ważniejszą jednak cechą takich map jest fakt, że aż w około połowie okresu faktyczne głębokości na danym akwenie są mniejsze od głębokości podawanych na mapie. Niekiedy poziom wody na kilka godzin może opadać o 1 - 3 m poniżej poziomu średniego. Z uwagi na inne czynniki niż pływ. W związku z tym niektórzy proponują przyjmowanie jako zera mapy poziomu średniego z najniższych rocznych stanów wody, który jest obliczony z długoletnich pomiarów.

6)Geneza pływów.

Pływy opisywane były już w starożytności / Herodot , Pliniusz/* Jednak wyjaśnieni©, w jaki sposób Księżyc i Słońce wywołuję to zjawisko nastąpiło dopiero w 1687 r«, kiedy Isaec Newton opublikowsł "Matematyczne zasady filo­zofii przyrody"_# gdzie wytłumaczył zjawisko pływu • W pracy tej Newton udowodnił_ę że przypływ i odpływ w oce­anie jest wynikiem prawa ciążenia, które głosi, że dwa ciała przyciągają się wzajeanie z siłą proporcjonalną do masy i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległoś­ci* Twierdzeniem tym Newton dał podstawy statycznej teorii pływów, objaśniając ogólne przyczyny pływów na Ziemi i ich głównych nierówności* Teoria statyczna otrzymała też określenie teorii pływu zrównoważonego, ponieważ zakłada, że w dowolnym momencie powierzchnia wód oceanu w wyniku oddziaływania sił pływotwórczych jest powierzchnią równo­wagi.

Rzeczywiste obserwacje pływów w głównych portach świa­ta nie potwierdziły w pełni przewidywań teorii Newtona• Dotyczy to na przykład wartości skoku pływu_# x:zy czasu wystąpienia wód wysokich. Należało tego oczekiwać, ponie­waż Newton uprościł analizowany model fizyczny, -2;: ~ —-

między innymi, że kula ziemska całkowicie po­kryta jest powłoką wodne o stałej głębokości, że nie od­działują siły tarcia, siła Coriolisa itd, Ola celów prak­tycznych problem pozostał więc nadal otwarty* W związku * tym k 1738 _r% Francuska Akademia Nauk ogłosiła specja.l-ⁿV konkurs na najlepszą pracę dotyczącą pływów. Na konkurs wpłynęły tylko cztery prace, dwóch ówczesnych znakomitoś­ci naukowych Leonarda Eulera i Daniela 8eraoulli*ego oraz innych autorów: Colina Mac Laurina i jezuity Antoniego Cevalieri* Szczególnie dwie pierwsze prace wykorzystujące ścięły aparat matematyczny rozwinęły statyczne teorię pły­wów, opierając się na zasadzie równości dwóch potencjałowi potencjałów pola sił pływotwórczych i potencjału pola sił ciężkości* Nie uzyskano jednakże odpowiedzi na podstawowe pytanie dotyczące rozmiarów pływu w różnych obszarach ku­li ziemskiej.

Nowym etapem badań było opublikowanie przez francus­kiego badacza Pierre^%a'Simona de Leplace^%a w latach 1799 - 1823 prac dotyczących mechaniki nieba* W odróż­nieniu od swych poprzedników Lepiące rozpatrywał problem jako zjawisko dynamiczne* U podstaw jego teorii nazwanej dynamiczna było określenie, że fale pływu zrównoważonego nieprzerwanie generuję w oceanie odpowiadające im fale swobodne* Fale wymuszone i swobodne rozprzestrzeniają 3ię jednak w oceanach i morzach według różnych praw, a rze­czywiste pływy na kuli kształtuję się w rezultacie wzaje­mnego oddziaływanie tych dwóch systemów fal* Niezależnie od postępu badań teoretycznych rzeczywiste wartości pły-wów nadal nie zostały w pełni potwierdzone, natomiast zo~ stały stworzone podstawy dla jednej z ważniejszych teorii współczesnych,tzw* analizy harmonicznej pływów*

Podstawowa koncepcja Laplece*a uzależniająca okres 1 amplitudę fali wymuszonej od parametrów sił wyrauszaję-cych oraz opisujęca kinetyczne charakterystykę fal równa­niami hydrodynamiki była przyjmowana przez następnych ba­daczy* Oednym z takich rozwiązań jest tzw* kanałowa te­oria pływów opracowana w 1842 r* przez G* Airy*ego* Autor ten rozpatrywał pływy jako system rozprzestrzeniających się fal długich w wyidealizowanych węskich kanałach opa­sujących cał&eć lub część kuli ziemskiej wzdłuż dowolnego

równoleżnika lub południka* Warunki naturalne są jednak tak dalece złożone, że do tej pory nie udało się sforrau-iować ogólniejszego modelu teoretycznego zgodnego z ob­serwacjami wahań poziomu morza w strefie brzegowej* Głów­ne niedoskonałości wszystkich wyżej wymienionych teorii wygikały z nieznajomości warunków granicznych, dużej róż­norodności w ukształtowaniu oceanów i mórz oraz niejedno­znaczności równań ruchu cieczy rzeczywistej w strefie przybrzeżnej,

W związku z tyn zapoczątkowano nowy kierunek badeń zjawiska pływów, którego podstawę były bezpośrednie ob­serwacje i pomiary okresowych wahań poziomu morza notowa­ne na stacjach brzegowych* W latach trzydziestych ubie­głego wieku angielski logik i filozof William Whewell opracował podstawy organizacji pomiarów poziomu morza i badań w różnych regionach świata* Poza tym jako pierw­szy podjęł próbę przedstawienia wg danych obserwacyjnych mapy linii kotydalnych pływu półdobowego dla wszechoceanu* Mapa ta prezentowana na rysunku 1*1 ma dzisiaj tylko zna­czenie historyczne*

W 1868 roku Williara Thomson /lord Kelvin/ przekształ­cił wyrażenie potencjału sił pływotwórczych Księżyca 1 Słońca w szereg okresowych składowych i zaprezentował me­todykę harmonicznej analizy pływów* Oego uczeń George Darwin w latach 1883 - 1886 udoskonalił ja i przedstawił w forraie stosowanej także obecnie [7]* Od początku bieżą­cego stulecia zagadnienie pływów stało się jednym z naj­istotniejszych zagadnień dynamiki morza* Dokonano wielu interesujących badań, które rozwiązały zadania praktycz­ne, głównie dla potrzeb nawigacji* Postęp metod numerycz­nych umożliwia obecnie rozwiązywanie modeli matematycz­nych zjawiska dla konkretnego regionu, strefy brzegowej, Portu lub zatoki, gdzie przebieg pływu jest obserwowany 2 dostateczne dokładnością, a liczba danych harmonicznych nie przewyższa możliwości elektronicznych rr.ass;;n cyfro;vyc;:.

7)Nierówności pływów.

Pod pojęciem „nierówność pływu” rozumie się różnicę wysokości pływu oraz różnicę czasu jego wystąpienia w stosunku do średnich w danym miejscu. Nierówności wywołane są ciągłymi zmianami odległości między Księżycem, a Ziemią oraz Słońcem i Ziemią, a także zmianami deklinacji Księżyca i Słońca. Odległość miedzy Ziemią, a Księżycem zmienia się w granicach od 57,0 promieni Ziemi (perygeum) do 63,7 promieni (apogeum). Odległość między Ziemią, a Słońcem w granicach od 22 942 promieni Ziemi (peryhelium) do 23 732 promieni (aphelium). Deklinacja Księżyca zmienia się od 2327' 508'N do 2327' 508'S, deklinacja Słońca od 2327'N do 2527'S w ciągu roku.

Do najważniejszych nierówności pływu należą:

-nierówność półmiesięczna

-nierówność dobowa

-nierówność miesięczna

Nierówność półmiesięczna.

Nierówność półmiesięczna jest spowodowana zmianą faz Księżyca. W czasie nowiu i pełni występuje zjawisko syzygii (springs), gdyż Księżyc, Ziemia i Słońce leżą wzdłuż jednej prostej (występuje syzygia astronomiczna). Po okresie 1-2 dni od tego momentu pływ księżycowy i słoneczny występują jednocześnie, a pływ wypadkowy zwany syzygijnym jest największy. Zmiana deklinacji Księżyca następuje w ciągu miesiąca syderycznego, równego 27,32 doby. Okres nierówności półmiesięcznej spowodowanej deklinacją Księżyca będzie, zatem wynosił 13,66 doby.

W okresie I i ostatniej kwadry Księżyca, kiedy Księżyc i Słońce leża pod kątem prostym w stosunku do Ziemi, występuje kwadratura astronomiczna. Po upływie około 1,5 doby od tego momentu półosie elipsoid pływów księżycowego i słonecznego tworzą też kąt prosty i w tych miejscach, w których Księżyc wywołuje maksymalny wzrost poziomu morza, Słońce wywołuje maksymalny spadek poziomu morza, a pływ wypadkowy, zwany kwadraturowym, jest najmniejszy.

W innych okresach występują następujące sytuacje: Księżyc okrąża Ziemię w ciągu miesiąca syderycznego, tj. z prędkością około 13°/dobę, a Ziemia wokół Słońca przesuwa się po torze 1°/dobę, Księżyc wyprzedza słońce o 12°/dobę. Powoduje to, że momenty pływu wypadkowego znajdują się między momentami kulminacji Księżyca i Słońca. W praktyce, ze względu na większy wpływ Księżyca na występowanie pływu, różnice określa się w stosunku do jego kulminacji. W wypadku kulminacji Księżyca przed wystąpieniem wody wysokiej mówimy o opóźnieniu pływu (lagging). Jeżeli kulminacja mam miejsce po wystąpieniu wody wysokiej, zachodzi przyspieszenie pływu (priming).

Nierówność dobowa.

Zdecydowany wpływ na nierówność dobową ma Księżyc. Płaszczyzna jego orbity jest nachylona do płaszczyzny równika ziemskiego pod kątem, który w przeciągu miesiąca księżycowego może zmienić się od wartości +28,5 do -28,5. w dniach, kiedy deklinacja Księżyca osiąga wartość 00, duża półoś elipsoidy pływu jest nachylona w stosunku do płaszczyzny równika Ziemi i wysokość dwóch kolejnych wód wysokich oraz skoki pływu są nierówne - jest to nierówność dobowa wysokości pływu. Równolegle występuje nierówność dobowa w czasie, polegająca na tym, że jedna woda niska pojawia się po okresie dłuższym niż 6 godzin i 12 minut po wodzie wysokiej, a druga woda niska po okresie krótszym.

Nierówność miesięczna.

Nierówność miesięczna wywołana jest zmianą odległości Księżyca od Ziemi od 356 000km w perygeum do 406 700km w apogeum. Pływotwórcza siła Księżyca w perygeum jest około 40% większa niż w apogeum, co ma bezpośredni wpływ na skoki pływu. Miesięczna nierówność pływu nazywa się również nierównością paralaktyczną, gdyż miarą oceny odległości Księżyca od Ziemi jest wartość jego paralaksy. Skok pływu słonecznego w podobnych okolicznościach zmienia się o około 10%.

Poza wyżej wymienionymi występują także nierówności o dłuższych okresach: rocznym, dziewiętnastoletnim itd. Należy nadmienić, że zachodzą znaczne odstępstwa w zjawisku pływu w porównaniu z rozważaniami teoretycznymi. Notuje się np.:

-skoki pływu rzędu kilkunastu metrów,

-na akwenie antarktycznym przeważają pływy półdobowe, a nie dobowe,

-maksymalnie wysokie wody występują nie w okresie syzygii, ale kilka dni później.

8)Opis przyczyn i analiza zmian cech krzywej pływów.

9)Znajomość skrótów i terminów angielskich dotyczących pływów.

10)Nawigacyjna ocena bezpieczeństwa żeglugi ze względu na stosowanie zera mapy.

11)Wpływ czynników meteorologicznych na wysokość lustra wody i obliczeń.

Wezbrania sztormowe, które występuję częściej i związane są zawsze z cyklonami tropikalnymi i intensywnymi niżami barycznymi umiarkowanych szerokości geograficznych. Generalnie nale­ży podkreślić, że gwałtowne wezbrania sztormowe i obniże­nia poziomu morza w czasie sztormu występuję zawsze, gdy efekty oddziaływania fali barycznej i wiatru są zgodne, to znaczy zgodnie piętrzą lub obniżają, poziom wód. Wezbrania sztormowe charakteryzuję się podniesieniem poziomu wód rzędu 1- 3m., a także obniżeniem poziomu 1- 2 m.

Dobrze poznanym akwenem wezbrań sztormowych jest Morze Północne, Cieśniny Duńskie, Morze Bałtyckie. Wezbrania i obniżenia wód w czasie sztormu związane są z przejściem głębokiego niżu barycznego, oddziaływaniem silnych wiatrów i dynamicznym oddziaływaniem ciśnienia na powierzchnię morza.

Powoduje to zniekształcenie powierzchni typu falowego, które rozprzestrzenia się po powierzchni akwenu na­wet na znaczne odległości. Przyjęło się to określać jako fale baryczne, ponieważ ma ona związek z wielkością spad­ku ciśnienia, prędkością i drogę przemieszczania się układu barycznego. Z tych powodów w południowej części Morza Północnego, statystycznie 15 razy w roku, można oczekiwać wezbranie i obniżenie poziomu morza ponad 0,6 m. oraz 3 do 4 przypadków ponad 1,0 m. Z punktu widzenie bezpieczeństwa nawigacji bardziej niebezpieczne jest ob­niżenie poziomu morza i dlatego dla południowej części Morza Północnego są nadawane ostrzeżenia /negative surge warning/. Zmiany poziomu wód o amplitudach 0,1 m w ciągu doby mogą wystąpić w Cieśninach Duńskich, utrudniając przejście dużym statkom handlowym. Poza zmianą głębokości wahania poziomu wód powodują też silne prądy, często nie­zależne od kierunku i prędkości wiatru. Generalnie wpływ dotyczący oddziaływania wiatru i fali barycznej w cyklonie tropikalnym i niżu barycznym można sformułować następująco:

1. Fale baryczne charakteryzuję się fazami: dodatnią i ujemną. Wiatr w obszarach płytkowodnych o kierunku prostopadłym do linii brzegowej spiętrza lub obniża poziom wód zgodnie z kierunkiem swego działanie.

2. W przedniej części niżu barycznego w większym stopniu przejawia się dynamiczny wpływ fali barycznej, w częś­ci tylnej poziom wód kształtowany jest najczęściej przez działanie wiatru.

3. Podejście grzbietu fali barycznej do brzegu, zgodne, co do kierunku z dryfowym działaniem wiatru, powoduje wyjątkowo silne wezbrania sztormowe.

4. Duży wpływ na charakter wahań poziomu morza /amplituda i czas wystąpienia/ ma tor niżu i jego odległość od wybrzeża. Maksymalny dynamiczny wpływ fali barycznej występuje wówczas, gdy tor niżu lub cyklonu tropikal­nego przebiega wzdłuż wybrzeża. Duże znaczenie mają wówczas warunki lokalne.

5. Udział fali barycznej i wiatru w ostatecznym przebiegu wahań poziomu morza uzależniony jest od prędkości prze­mieszczania się układu ciśnienia i jego głębokości. Głębokie niże /ciśnienie < 980 hPa/, przemieszczające się z duże prędkością wywołują duże wahania poziomu morza, głównie w wyniku oddziaływania fali barycznej. Działanie wiatru jest mniej istotne. Przy dużych prędkościach przemieszczania się układu barycznego czas oddziaływania wiatru o danym kierunku jest ograniczony. Energia wiatru powoduje wymieszanie wód i falowanie, ale nie stwarza znacznych spiętrzeń dryftowych. W przy­padku płytkich i powolnych układów niżowych /ciśnie­nie > 980 hPa/, w przeważającym stopniu na sumaryczny efekt zmiany poziomu morza, oddziałuje wiatr.

12)Klasyfikacja pływów ze względu na okres.

W zależności od okresu, jaki upływa między kolejnymi wodami wysokimi lub niskimi rozróżniamy następujące rodzaje pływów:

- pływ półdobowy (semi-diurnal tide), w którym odstęp czasu między kolejnymi wodami wysokimi lub niskimi wynosi 12^h26^m

- pływ dobowy (diurnal tide), w którym odstęp czasu wynosi około 24^h52^m

- pływ mieszany (mixed tide), w którym odstęp czasu jest większy niż pływu półdobowego lub dobowego (w niektórych dniach występują dwie wysokie i niskie wody, a w niektórych tylko jedna).

Ze względu na rodzaj fazy Księżyca rozróżniamy pływ:

-syzygijny, występujący podczas nowiu i pełni Księżyca,

-kwadraturowy, występujący w czasie pierwszej i ostatniej kwadry,

-pośredni, występujący w okresach pomiędzy wyżej wymienionymi.

13)Związek prądów pływowych z pływami, klasyfikacja prądów pływowych.

Dobowe prądy pływowe, związane z pływami dobowymi, cechuje występowanie jednego maksymalnego prądu przypływu i jednego maksymalnego prądu odpływu.

Półdobowe prądy pływowe, związane z pływami półdobowymi, cechuje dwukrotne występowanie w ciągu doby maksymalnego prądu przypływu i odpływu. Wraz z pływami mieszanymi występują prądy pływowe zbliżone do półdobowych, jednak prędkość prądy podczas pierwszego maksimum w czasie doby księżycowej znacznie różni się od prędkości prądu podczas drugiego maksimum.

Ze względu na duże różnice w prędkościach, wyróżnia się prądy pływowe syzygijne, kwadraturowe i pośrednie. Prądy syzygijne mają prędkość największą, a kwadraturowe najmniejszą. Kierunki prądów w identycznych momentach cyklu niewiele się od siebie różnią.

Prądy pływowe bezpośrednio związane są z charakterem fali pływowej. Przemieszczanie się cząstek wody następuje w niej po orbicie charakteryzującej się duże osie poziome, której długość i kierunek stanowią o prędkości i kierunku prądu. Prądy te w zależności od charakteru pływu dzie­lę się na: półdobowe, dobowe i mieszane.

14)Cechy prądów kołowych i dwukierunkowych.

Prądy pływowe bezpośrednio związane są z charakterem fali pływu. Przemieszczanie się cząstek wody następuje w niej po orbicie charakteryzującej się dużą osią poziomą, której długość i kierunek stanowią o prędkości i kierunku prądu. Prądy te w zależności od charakteru pływu dzie­lę się na: półdobowe, dobowe i mieszane.

Prądy pływowe charakteryzuję się dużą zmiennością w czasie i w przestrzeni. Znaczne różnice występują na ot­wartym oceanie i w morzach, w porównaniu z akwenami przy­brzeżnymi. W dali od brzegów prądy pływowe generalnie zmieniają się tylko, co do kierunku, zachowując w przybli­żeniu stałe prędkość. Takie prądy nazywa się prądami pły­wowymi kołowymi /obrotowymi/. Maję one oczywisty związek z przebiegiem linii kotydalnych /układy amfidromiczne /. W miarę zbliżania się do brzegu, równocześnie ze zmianę kierunku propagacji fali pływu i skoku pływu, prędkości prądu staję się bardziej zróżnicowane. W wąskich cieśni­nach, zatokach, ujściach rzek itd. wskutek ograniczenia przestrzeni prądy charakteryzuję się przebiegiem dwukierunkowym z minimalnymi i maksymalnymi prędkościami. Przy minimalnych prędkościach prąd zmienia swój kierunek. Taki charakter prądu nazywa się rewersyjnym /zwrotnym/.

W mieszanym charakterze prądów, w przypadku dużych wartości deklinacji Księżyca, mogą przyjmować one charakter prądu dobowego, a przy małych wartościach deklinacji Księżyca - półdobowego. W jednym i tym samym miejscu można obserwować prądy; kołowe, które następnie na pewien okres przyjmują charakter prądu rewersyjnego. Nierówności w prądach pływowych są mniej wyraźne niż w wahaniach poziomu morza. Obserwacje prądów dowodzą, że nie zawsze ich maksymalne prędkości związane są z syzygią i maksymalną deklinacją Księżyca. Z uwagi na dużą różnorodność prądów pływowych są one mniej zbadane aniżeli podstawowe zjawis­ko pływu, jakim jest zmiana poziomu wód.

Prądy pływowe kołowe /obrotowe/:

W warunkach naturalnych na otwartych akwenach mórz i oceanów przemieszczanie się mas wodnych podlega oddziały­waniu siły Coriolisa.

Prądy pływowe przyjmuję charakter prądu kołowego, opisując w pewnym przedziale czasu w płaszczyźnie poziomu morza bardziej lub mniej regularną zamkniętą krzywą. Jeżeli od danego punktu nanieść wektory obserwowanego, prądu pływowego w czasie pełnego okresu pływu, to łącząc końce wektorów otrzymamy tzw. hodograf prądu pływowego.

15)Zasady analizy harmonicznej pływu.

---