Anoreksja i Bulimia

Zaburzenia w laknieniu rozwijaja sie wtedy, gdy jedzenie i waga ciala staja sie obsesyjnym centrum nie zaspokojonych potrzeb psychicznych.

• jedzenie moze byc oznaka milosci ("Zrobilam dzis pyszny obiad - specjalnie dla Ciebie.")

• jedzenie moze byc oznaka wiezi (karmienie niemowlaka)

• jedzenie moze byc pocieszeniem

• jedzenie moze byc forma zaspokojenia emocjonalnego (stres!). Jedzenie lagodzi cierpienia emocjonalne, a przeczyszczanie daje otuche, ze nie cale pochloniete pozywienie zamieni sie w tluszcz.

• jedzenie bywa przyjemnoscia i rozrywka (urodziny i inne przyjecia, swieta)

Podobnie, jak pozywienie, takze waga ciala moze stac sie zródlem obsesji, wynikajacej z niezaspokojonych potrzeb emocjonalnych.

Wazna jest rola, jaka odgrywa ciezar ciala w relacjach z innymi ludzmi, i jak wplywa na ksztaltowanie sie naszego wizerunku w naszych wlasnych oczach.

- wzory lansowane przez kino, TV i reklame: jesli mloda kobieta o niezaspokojonych potrzebach emocjonalnych, pelna watpliwosci co do wlasnej osoby, zyje w spoleczenstwie, które bombarduje ja haslami typu: "byc szczupla=byc seksowna=byc wazna=byc szczesliwa", to jest sklonna przyjmowac te przejsciowe mody calkiem doslownie

Nie znaczy to, ze spoleczenstwo, które zywi kult szczuplej sylwetki, wywoluje u ludzi zaburzenia w przyjmowaniu pokarmów. Stwarza ono jednak niezwykle podatna glebe, na która padaja ziarna kruchych potrzeb emocjonalnych mlodych kobiet, a mozliwosc kontrolowania wlasnej wagi i wymiarów ciala staje sie sposobem urzeczywistniania wlasnej woli.

Zaburzenia laknienia w przewazajacej czesci dotycza kobiet (90-95%). Dlaczego tak sie dzieje?

Wytlumaczenie fizjologiczne: W okresie dojrzewania u dziewczat przybieranie na wadze nastepuje glównie dzieki tkance tluszczowej, przede wszystkim na piersiach i biodrach: dodatkowe kilogramy moga kojarzyc sie z czyms negatywnym (w zwiazku z kultem szczuplej sylwetki).

Problem samooceny: Chlopcy wzrastaja wsród znacznie wyrazniejszych i bardziej jednoznacznych kryteriów (ilosc), niz dziewczeta (jakosc), np. ocenia sie u chlopców ilosc celnych strzalów, a u dziewczynek - jakosc kroku baletowego. W zwiazku z tym ocena siebie u dziewczat i stosunek do pewnych zdarzen jest bardziej subiektywny. Wiadomo jednoczesnie, ze samoocena dziewczat odgrywa decydujaca role w leczeniu zaburzen przyjmowania pokarmów.

Wytlumaczenie seksualne: Jest nieomal przyjetym obyczajem, ze mlody mezczyzna musi sie "wyszumiec", podczas gdy od mlodej kobiety oczekuje sie, ze "bedzie zyla w cnocie". Dla niesmialej dziewczyny, niepewnej siebie i otaczajacego ja swiata, perspektywa stania sie kobieta nie musi wcale byc zachecajaca. Odmawiajac przyjmowania pokarmów, moze opóznic swoje dojrzewanie plciowe: krwawienie miesiaczkowe moze ulec zahamowaniu, a sylwetka zachowa swój dziecinny wyglad.

Wytlumaczenie feministyczne: Kult szczuplej sylwetki: spoleczenstwo oddziela kobiete od jej ciala, traktujac je jak przedmiot, jak cos, nd czym ciagle trzeba pracowac i czym sie placi za przychylnosc otoczenia. Poniewaz przemysl kosmetyczny, odziezowy, spozywczy, zeruje na niezadowoleniu kobiety z jej ciala, skazana jest na ciagla walke z sama soba o zachowanie tozsamosci. Poprzez rygorystyczna samokontrole oraz odmowe przyjmowania pokarmów, kobiety osiagaja niezaleznosc i wladze nad swoim cialem, posunieta nawet do zupelnego zaglodzenia.

Mlodzi mezczyzni z zaburzeniami laknienia:

Dorastajacy mlodzieniec tez moze zareagowac na ogarniajace go poczucie chaosu próba podporzadkowania sobie czegokolwiek - np. jedzenia - po to tylko, by miec swiadomosc, ze cos od niego zalezy. Moze tez próbowac zmienic sie w kogos innego, "lepszego", szczuplejszego, a wiec bardziej atrakcyjnego. Niektórzy mezczyzni, szczególnie cierpiacy na bulimie, moga nie byc pewni charakteru swojej orientacji seksualnej.

W rodzinie, gdzie na sprawy jedzenia kladzie sie szczególny nacisk, u chlopaka, który ma sprzeczne uczucia wobec samego siebie i wlasnej wartosci, moga sie rozwinac zaburzenia w przyjmowaniu pokarmów; prawdopodobnie jednak przybiora one forme bulimii lub przymusu jedzenia, a nie anoreksji.

Zaburzenia laknienia wystapic moga takze u mezczyzn, którzy trenuja dyscypliny sportowe, w których sukces zalezy m.in. od utrzymania nalezytej wagi ciala (np. zapasy, plywanie, skoki narciarskie, lekkoatletyka, itp.)

Anoreksja i bulimia sa podobne i rózne zarazem, stad moze sie zdarzyc przejscie od pierwszej do drugiej, choc raczej nie w przeciwnym kierunku.

Jezeli sposób odzywiania sie nastolatki istotnie bardzo sie zmienil, to nie nalezy lekcewazyc jej obaw, mówiac np.: "wcale nie musisz sie odchudzac". Mniej wazne bowiem jest, co dziewczyna je czy ile wazy, a bardziej - co czuje. Jej uczucia powinny byc przez rodziców, nauczycieli, przyjaciól dostrzezone i zrozumiane, a nie zignorowane. Co wiec warto robic?

• poswiecic dziecku wiecej uwagi

• obserwowac zachowanie

• interesowac sie samopoczuciem

• duzo rozmawiac

• unikac natarczywego wypytywania

• próbowac zrozumiec

• zastanowic sie, czy dziecko ma poczucie, ze samo kieruje swoim zyciem, czy akceptuje samego siebie, czy potrafi odzyskiwac równowage po wstrzasach uczuciowych

Czym wlasciwie jest ANOREKSJA? Jak mozna ja rozpoznac? Jakie sa skutki zachorowan? Te i inne informacje znajdziesz TUTAJ <anoreksja.htm>.

Co to jest BULIMIA? Jakimi objawami sie charakteryzuje? Jaki jest rozmiar zjawiska? Wiecej o bulimii przeczytasz TUTAJ <bulimia.htm>.

Jesli jestes zainteresowany zagadnieniami zwiazanymi z problemem zaburzen w laknieniu, zajrzyj tez do ksiazki: Jablow, M. M. (2000). Anoreksja, bulimia, otylosc. Przewodnik dla rodziców. seria: Na bakier z jedzeniem. Gdansk: Gdanskie Wydawnictwo Psychologiczne.


Wypowiedzi osób dotknietych zaburzeniami laknienia oraz pomoc znajdziesz na stronie: <http://www.anoreksja.vti.pl>

---