Co to jest rana, cechy, objawy, gojenie się.
Rana- jest to przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek lub ich uszkodzenie pod wpływem urazu.
Cechy:
-brzegi rany i dno rany, które mają znaczenie przy gojeniu.
Objawy: ból, krwawienie.
Rany goją się przez:
- rychłozrost- gojenie pierwotne
- ziarninowanie- gojenie wtórne
- odroczone zamknięcie- gojenie pierwotne odroczone.
Etapy (proces) gojenia się ran:
- Miejscowa reakcja zapalna (tzw. Faza wysiękowa)
- Ograniczanie odczynu zapalnego i oczyszczanie rany
- Właściwa faza gojenia (rana obkurcza się, nadpełza naskórek)
- Faza przebudowy (tzw. Faza dojrzewania i bliznowacenia)
2. Podział przeszczepów skóry dzielony jest w zależności od grubości zastosowanego materiału : - pośrednia grubość - w skład materiału tkankowego używanego do zabiegu wchodzi naskórek i część skóry właściwej, miejscem pobrania jest okolica ud, pośladków lub brzucha.- pełna grubość - w tym przypadku materiał obejmuje całą grubość skóry właściwej. Przeszczepy tego typu wykorzystuje się w leczeniu ubytków skóry twarzy, rąk gdy nie jest możliwe wykorzystanie tzw. płata przesuniętego. Zgodność koloru skóry twarzy z pobranym materiałem, otrzymuje się wykorzystując skórę okolicy małżowiny usznej bądź okolicy nadobojczykowej.
Przeszczepy skóry pośredniej grubości-Największymi zaletami przeszczepów skóry pośredniej grubości są łatwość pobierania z możliwością uzyskania przeszczepów o dużych powierzchniach oraz łatwość wgajania w miejscu ubytku. Pobierać je można z większości okolic ciała, z wyjątkiem twarzy, okolic stawów, okolicy krocza, powierzchni dłoniowych rąk i powierzchni podeszwowych stóp, najczęściej jednak wykorzystuje się w tym celu przednie i przednio-boczne powierzchnie ud oraz pośladki, aby blizny w miejscach ich pobrania mogły pozostać ukryte pod bielizną lub ubraniem. Maja jednak liczne wady, takie jak wtórne obkurczanie po wgojeniu, częsta zmiana zabarwienia (hiperpigmentacja) oraz brak właściwości amortyzacyjnych. przesądza to o ograniczeniu ich zastosowania do przypadków, w których konieczne jest pokrycie powierzchni rozległych, zainfekowanych lub o niepewnym ukrwieniu podłoża.
Przeszczepy skóry pełnej grubości-Niewątpliwie przeszczepy skóry pełnej grubości są najbardziej wartościowym rodzajem przeszczepów skóry. Ich pobieranie jest jednak nieco bardziej uciążliwe, a wgajanie - trudniejszej wolniejsze aniżeli w przypadków przeszczepów skóry pośredniej grubości. Przeszczepy skóry pełnej grubości znajdują zastosowanie przede wszystkim w pokrywaniu ubytków pooperacyjnych w obrębie twarzy, a także w okolicach stawów i miejscach oporowych (dłonie, podeszwowe powierzchnie stóp). Nie mają tendencji do wtórnego obkurczania się po wgojeniu - dlatego zwykle nie powodują przykurczów bliznowatych oraz utrzymują pierwotne zabarwienie. Są również wytrzymałe mechanicznie, a z racji powrotu czynności gruczołów skórnych nie wymagają długotrwałego natłuszczania w okresie pooperacyjnym. Służą one zwykle do pokrywania niewielkich ubytków.
3,Oparzenie - uszkodzenie skóry i w zależności od stopnia oparzenia także głębiej położonych tkanek lub narządów wskutek działania ciepła, żrących substancji chemicznych (stałych, płynnych, gazowych), prądu elektrycznego, promieni słonecznych - UV, promieniowania (RTG, UV ).
Podział ze wzgl na stopień oparzenia: Oparzenie I stopnia Oparzenie II stopnia powierzchowne Oparzenie II stopnia głębokie Oparzenie III stopnia Oparzenie IV stopnia
Oparzenie I stopnia Obejmuje tylko naskórek, objawami są zaczerwienienie skóry i ból. Po 2-3 dniach następuje mocne swędzenie poparzonego obszaru. Objawy ustępują po kilku dniach bez pozostawienia blizn.
Oparzenie II stopnia - powierzchowne -obejmuje naskórek i część skóry właściwej, pojawiają się pęcherze z surowiczym płynem, goi się w ciągu 10-21 dni, nie pozostawia blizn.
Oparzenie II stopnia- głębokie Obejmuje naskórek i pełną grubość skóry właściwej z przydatkami. Skóra jest biała z czerwonymi punktami w okolicy cebulek włosowych. Bolesność mniejsza niż w przypadku oparzenia w stopniu II powierzchownego ze względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych. Goi się przez kilka tygodni, pozostawia blizny.
Oparzenie III stopnia-Martwica obejmuje skórę właściwą wraz z naczyniami i nerwami skórnymi wraz z podskórną tkanką tłuszczową. Skóra przyjmuje barwę od perłowo białej, przez białoszarą do brunatnej, jest twarda i sucha. Goi się długo i zazwyczaj wymaga przeszczepu. Pozostawia widoczne blizny.
Oparzenie IV stopnia Martwica sięga tkanek głębiej położonych. Obejmuje mięśnie, ścięgna, kości. W najcięższych przypadkach tego typu oparzeń cechą charakterystyczną jest zwęglenie oparzonej części ciała.
Leczenie: oparzenia i sparzenia -w lekkich oparzeniach i sparzeniach nie przekraczających powierzchni 10% powierzchnię oparzoną należy jak najszybciej ochłodzić zimną wodą; dalsze leczenie polega na miejscowym stosowaniu maści, aerozoli i okładów o działaniu przeciwzapalnym, w razie podejrzenia ciężkiego oparzenia należy założyć tylko jałowy opatrunek i udać się z poszkodowanym do szpitala oparzenia energią elektryczną: podobne do leczenia oparzeń termicznych; postępowanie miejscowe polega zwykle na chirurgicznym oczyszczaniu ran z martwiczych tkanek i następowym leczeniu przede wszystkim preparatami o działaniu przeciwbakteryjnym; w zależności od stopnia oparzenia stosuje się maści obojętne, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne; doustnie podaje się witaminy (PP, C, E); w razie konieczności trudno gojące się owrzodzenia należy poddać leczeniu chirurgicznemu. oparzenia chemiczne: szybkie spłukanie poparzonego miejsca wodą, przez minimum 5-10 minut; jeżeli substancja chemiczna ma postać stałą (np. proszku), można ją najpierw usunąć mechanicznie. Zobojętnianie kwasów 3% roztworem sody oczyszczonej, a zasad 3% roztworem kwasu borowego, jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy mamy stuprocentową pewność, jaka substancja wywołała oparzenie;
4. Przykurcze bliznowate- powstają w wyniku oparzeń lub innych ciężkich urazów, które mogą prowadzic do ubytków dużych obszarów skóry. Powoduje to powstawanie blizn, które pociągając brzegi skóry do siebie, powodują przykurcz. W przypadku gdy obejmuje on również mięśnie i ścięgna, występują problemy z ruchomością stawów. Jeśli dotyczy tylko skóry, może powodować wywinięcie np. powieki czy wargi lub ich deformację. Jeśli powstaje w okolicach ciała ponad stawami, najczęściej kształtuje się w postaci bliznowatego fałdu z tendencją do bolesnego pękania naskórka w miejscu największego napięcia. Przykurcze bliznowate są wskazaniem do wczesnego leczenia operacyjnego, mającego na celu przywrócenie prawidłowej funkcji danej części ciała. Leczenie :Rozległe blizny oraz przykurcze bliznowate wymagają zastosowania przeszczepu skóry lub użycia ekspandera (rozciągacza tkankowego) jest to rozciągliwy woreczek, który wszczepia się pod skórę w sąsiedztwie zmiany przeznaczonej do usunięcia, a następnie przez kilka tygodni wstrzykuje się do niego roztwór soli fizjologicznej. W wyniku takiego rozciągania wytwarza się nadmiar zdrowej skóry potrzebny do przemieszczenia w miejsce blizny. Jest to sposób czasochłonny i wymagający cierpliwości, lecz dzięki niemu osiąga się lepszy wynik leczenia w porównaniu z przeszczepem skóry.
5 Nowotwory łagodne i złośliwe powłok skórnych Nowotwory łagodne łącznotkankowe do nich zaliczamy: włókniaki(miękkie i twarde); -naczyniaki(chłonne i krwionośne); -ziarniniak naczyniowy; -kaszaki(cysta naskórkowa); -tłuszczaki; -torbiele; -brodawka łojotokowa; -bliznowiec(keloid). Kryteria nowotworu łagodnego są tym iż są gładkie, skóra nie jest zmieniona, czasami boli;
Nowotwory złośliwe Rak jest zawsze nowotworem złośliwym skóry pochodzenia nabłonkowego, Mięsaki- pochodzenia łącznotkankowego wychodzą z tkanki kostnej i chrzęstnej ,szerzą się drogą naczyń krwionośnych; Rak podstawno komórkowy- zmiana nowotworu rozwijającego się z komórek warstwy podstawnej naskórka lub z zewnętrznej pochewki mieszka włosowego. Odmiany tego raka guzkowy, twardzino podobny, powierzchowny, barwnikowy, przerosły). Rak ten jest schorzeniem o miejscowej złośliwości. Po usunięciu rzadko daje odległe przerzuty, częściej występują wznowy Rak kolczysto komórkowy -odmiana nowotworu wywodząca się z komórek warstwy kolczystej. Wykwitem pierwotnym jest guz. Lokalizacja to twarz ,grzbiety rąk ,przedramiona. Odmiany :zrogowaciały, bujający, wrzodziejący, brodawkujący; Rak podstawno komórkowy charakteryzuje się znaczną złośliwością, często obserwuje się przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych i wątroby. Wszystkie omówione nowotwory złośliwe powyżej ,zależne są od przewlekłej nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne. Czerniak-jest nowotworem najbardziej złośliwym, wywodzącym się z komórek barwnikowych. Droga szerzenia to drogi limfatyczne i krwionośne, z wyjątkiem czerniaka gałki ocznej który się szerzy drogą naczyń krwionośnych. Znamiona dysplastyczne, znamiona które mają nieregularny kształt, kolor, pojawia się biaława obwódka wokół znamienia może krwawic lub swędzieć. Filtry nie zabezpieczają
przed czerniakiem. Wyróżniamy czerniak :szerzący się powierzchownie, guzkowaty ,w plamie soczewicowatej, owrzodziały, podpaznokciowy. Leczenie: histopatologiczne-dające określić najkorzystniejszy wariant leczenia i chirurgicznie.
6.Odleżyna to uszkodzenie skóry i leżących pod nią tkanek aż do kości, spowodowane przedłużającym się niedokrwieniem z ucisku.Odleżyny dotyczą do 5 % pacjentów powyżej 70 roku życia, przebywających w szpitalach i 30% pacjentów ze złamaniem kości udowej. Chorobowość i śmiertelność pacjentów z głębokimi owrzodzeniami jest duża. Najbardziej podatna na odleżyny jest skóra pokrywająca wypukłości kostne, takie jak kość krzyżowa, krętarz większy, guz kulszowy, guzowatość piętowa oraz kostki. Odleżyna zaczyna się jako ograniczone ognisko rumieniowe, które ewoluuje w powierzchniowy pęcherz lub nadżerkę. W następstwie dochodzi do powstania głębszego ubytku, gdzie tworzy się czarny strup, który po usunięciu lub odpadnięciu odsłania głębokie, penetrujące owrzodzenie. Leczenie -zapobieganie poprzez regularną zmianę pozycji ciała unieruchomionych pacjentów, -stosowanie materacy zmiennociśnieniowych powodujących mniejszy ucisk, -leczenie czynników ryzyka odleżyn, w tym niedożywienie, -usunięcie chirurgiczne lub na drodze enzymatycznej tkanek martwiczych, -ogólna antybiotykoterapia w przypadku zakażenia, bądź zapobiegawcze stosowanie maści zawierające jodopowidon. -stosowanie opatrunków utrzymujących wilgotne środowisko rany oraz przyspieszające ziarninowanie, np półprzepuszczalne opatrunki (OpSite) -regularne mycie rany roztworem azotanu srebra, -rozważanie rekonstrukcji plastycznej w momencie oczyszczenia owrzodzenia.
7. Obrzęk limfatyczny, podział, leczenie.
Obrzęk limfatyczny (chłonny) jest to zespół zmian patologicznych spowodowanych gromadzeniem się w przestrzeni międzykomórkowej wody, białka, limfocytów i innych komórek oraz produktów metabolicznych. Następstwem jest nadmierny rozrost tkanki łącznej, rogowacenie skóry, nawrotowe zapalenie naczyń chłonnych i coraz większy przerost tkanki podskórnej. Zmiany te w rezultacie mogą doprowadzić kończynę do monstrualnych rozmiarów, tzw. Słoniowacizny.
Podział obrzęków chłonnych kończyny:
Obrzęk chłonny pierwotny
- Wrodzony - od urodzenia
- Wczesny - pojawia się przed 35 rokiem życia
- Późny - pojawia się po 35 roku życia (stanowi ok. 80% obrzęków pierwotnych, dotyczy znacznie częściej kobiet i występuje przeważnie na kończynach dolnych)
Obrzęk chłonny wtórny (nabyty) powstały wskutek:
- Nacieku nowotworowego
- Wycięcia węzłów i naczyń chłonnych
- Radioterapii
- Zapalenia lub choroby pasożytniczej naczyń i węzłów chłonnych.
Leczenie zachowawcze sprowadza się do:
- unikania stania i długotrwałego siedzenia
- unoszenia chorej kończyny
- dbałości o higienę skóry
- stosowania stopniowego ucisku (pończochy, opaski elastyczne), zmniejszającego się w kierunku dosercowym
- stosowania masaży
- unikania urazów
- zapobiegania i zwalczania zakażeń skóry kończyn
- stosowania antybiotyków
- podawania flawonoidów
- psychoterapii
Leczenie chirurgiczne jest rzadko zalecane. U chorych z bardzo rozległymi obrzękami wskazane bywa:
- wycinanie nadmiaru patologicznie zmienionej skóry i tkanki podskórnej
- mikrochirurgiczne zespolenia chłonno-chłonne lub naczyń chłonnych z żyłami
- przemieszczanie płatów zawierających skórę wraz z naczyniami chłonnymi, które zespala się techniką mikrochirurgiczną.
8.Rozszczep wargi i podniebienia należy do najczęstszych wad rozwojowych. W Polsce przybywa rocznie około 800 dzieci, u których występuje ta wada. Szczelina w obrębie wargi i podniebienia prowadzi do zachwiania równowagi czynnościowej struktur części twarzowej czaszki i tworzenia deformacji rzutujących na wygląd twarzy, ustawienie zębów i mowę.
Leczenie wady rozszczepowej twarzy jest leczeniem wielospecjalistycznym, często wieloetapowym i wieloletnim. Ponieważ sama wada widoczna bywa na twarzy i częstokroć słyszalna w mowie, a stygmat rozszczepu wargi pozostaje nawet po najlepszym leczeniu chirurgicznym, wpływ jej na życie osobiste i funkcjonowanie społeczne pacjenta nią obarczonego bywa ogromny. Stąd ogromne znaczenie ma dobór właściwego postępowania chirurgicznego, ortodontycznego, foniatrycznego, laryngologicznego i usprawnianie mowy na każdym etapie leczenia
9.Nerw twarzowy VII to jeden z 12 nerwów czaszkowych. Jest to nerw mieszany, pomimo iż w większej części składa się z nerwów ruchowych. Unerwia mięśnie twarzy, ślinianki, błonę węchową nosa, dwie trzecie przednie języka, podniebienia miękkiego i twardego, a także małżowinę uszną i obszar za uchem. Nerw twarzowy spośród wszystkich nerwów czaszkowych najczęściej ulega porażeniom. Przyczyn porażenia nerwu twarzowego może być wiele. Najczęściej jest on objawem jakiejś choroby. Można go zaobserwować przy takich dolegliwościach jak: Zakażenie wirusowe i bakteryjne (półpasiec, mononukleoza, ospa wietrzna), Urazy kości czaszki, twarzy, uszu; Urazy na skutek zmian ciśnienia powietrza; Nowotwory, Niektóre choroby kości, Choroby układu nerwowego, Idiopatyczne- bez uchwytnej przyczyny (samoistne porażenie Bella) Najczęstsze objawy to: Zmiana rysów twarzy, która jest
efektem zwiotczenia mięśni, Wygładzenie czoła, Zmiana położenia brwi, Tzw. objaw Bella: gałka oczna wędruje do góry i przy niedomkniętej powiece dolnej widoczny jest rąbek białkówki, Opadanie kącika ust, Przygryzanie policzka wskutek rozluźnienia jego mięśnia, co może doprowadzić do zmian chorobowych na błonie śluzowej, Zaburzenia smaku, Zaburzenia słuchu. Wyżej wymienione przyczyny i objawy są głównymi czynnikami ryzyka porażenia nerwu twarzowego. Uważa się, że oprócz nich istotny wpływ na uwydatnienie się tego objawu mogą mieć wpływ: przemęczenie, życie w ciągłym stresie, osłabienie odporności, niedobory witaminowe. Leczenie porażenia może przebiegać farmakologicznie lub chirurgicznie w zależności od przyczyny porażenia. Zwykle jest ono odwracalne a powrót do normalnego stanu może potrwać kilka tygodni. Bardzo istotna jest przy tym rehabilitacja, ćwiczenie mięśni twarzy. Istnieją jednak czynniki mające niekorzystny wpływ na rokowanie i są to: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, stany upośledzonej odporności i wiek powyżej 60 lat.
10.Choroba Dypuytrena (przykurcz rozcięgna dłoniowego)- najczęściej dotyczy powierzchni dłoniowej ręki (rozcięgna dłoniowego a częściowo też powięzi palcowych), może jednak pojawić się również w obrębie grzbietu ręki i palców, podeszwy stóp, a nawet w obrębie członka. Zdecydowanie częściej dotyczy mężczyzn po 40-tym roku życia. W początkowej fazie choroby pojawiają się guzki podskórne , ale nie jest to wskazaniem do operacji. Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest postępujący przykurcz zgięciowy, zwłaszcza palców IV i V, który stopniowo zwiększa upośledzenie funkcji ręki. Zabieg chirurgiczny polega na wycięciu zmienionych fragmentów rozcięgna dłoniowego i guzków z jednoczesną korekcją przykurczów palców. Po operacji na kilka dni unieruchamia się szyną gipsową oraz zakłada się drenaż rany co zapobiega powstaniu krwiaka. Dren usuwa się po 1-2 dniach. Po 8-10 dniach usuwa się szwy i pacjent rozpoczyna samodzielnie ćwiczenia ręki a potem masaż blizny