Powstała w I połowie VIII w. p.n.e. Jej bohaterem był Odyseusz, król wyspy Itaki, uczestnik wyprawy pod Troję (patrz wyżej), jeden z najdzielniejszych
i najroztropniejszych wodzów greckich. Prześladowany przez boga Posejdona, błąkał się przez 10 lat po morzu, doznał wielu przygód, stracił wszystkich towarzyszy, aż wreszcie dzięki opiece bogini Pallas Atene, powrócił do rodzinnej Itaki, gdzie oczekiwała go wierna żona Penelopa i kochający syn Telemach. Właściwa akcja "Odysei" rozpoczyna się pod koniec wędrówek Odyseusza, kiedy jako rozbitek znalazł schronienie u Feaków i tam opowiadał swoje dziwne przygody (np. spotkanie cyklopa Polifa, boginki Kirke itd.). Po raz pierwszy w literaturze spotykamy się z retrospekcją (spojrzenie wstecz) i narracją bohatera.
Ton tej epopei, w stosunku do heroicznego tonu "Iliady", uległ obniżeniu. Inaczej jest też kreowany bohater - jest bardziej ludzki, jego stany psychiczne bliższe są mentalności człowieczej niż boskiej. Udział bogów w kierowaniu losem bohaterów też jest tu znacznie mniejszy.