10.03.2011

Kolejność omawianych tematów:

1. Geneza i istota ryzyka kursowego.

2. Kursy walut i mechanizmy kursowe.

3. Możliwości wyeliminowania ryzyka kursowego.

4. Możliwości ograniczenia ryzyka kursowego.

Zaliczenie:

Test pisemny 10 - 15 pytań [pod koniec semestru]

Literatura:

• P. Misztal „Zabezpieczenie przed ryzykiem zmian kursu walutowego” DIFIN W-wa 2004

• W. Dębski „Rynek finansowy i jego mechanizmy” PWN W-wa 2010

Ryzyko kursowe związane jest z rozwojem nowych systemów walutowych. Do tej pory istniały trzy systemy walutowe:

1. system waluty złotej

2. system dewizowo - złoty

3. system wielo dewizowy

Międzynarodowy system walut układ reguł i instytucji jak również zasad i zwyczajów regulujących warunki obiegu pieniądza w strefie stosunków m - owych. System ten spełnia następujące, podstawowe funkcje:

• funkcja wyrównywania bilansów płatniczych pomiędzy danymi krajami

• funkcja tworzenia pieniądza światowego (ma dbać o płynność finansową na rynku światowym) emisja SDR'ów

• funkcja minimalizowania ryzyka w m - owych obrotach płatniczych

• funkcja zapobiegania spekulacyjnym ruchom kapitału

• funkcja przeciwdziałania ograniczaniu swobody dokonywania płatności w sferze wymiany m- owej

• funkcja zapobiegania niekontrolowanemu rozwiązywaniu konfliktów na linii dłużnik - wierzyciel

System waluty złotej (1844 - 1914) „złoty wiek”, opierał się na czterech podstawowych filarach:

1. emisja banknotów była ściśle podporządkowana rezerwom złota

2. bank centralny zobowiązany był do kupna i sprzedaży złota po stałej cenie w walucie krajowej

3. występowała pełna wzajemna wymienialność wszystkich form pieniądza w tym banknotów na złoto

4. istniała pełna swoboda transferu złota pomiędzy granicami

Wybuch I wojny światowej uznawany jest za koniec systemu waluty złotej (choć Wielka Brytania do 1932 r. starała się utrzymać ten system).

System dewizowo - złoty (Bretton Woods 1944 r.). Po wojnie jedynie dolar amerykański mógł być powołany do równoległego funkcjonowania ze złotem, co spowodowało, że dolar stał się pieniądzem światowym (stały kurs wymienialności na złoto). Na początku lat '70 z powodu polityki pieniężnej USA, dolar zaczął gwałtownie tracić na wartości. W sierpniu 1970 r. ówczesny prezydent USA R. Nickson zawiesił wymienialność dolara na złoto. Był to koniec systemu dewizowo - złotego.

System wielo dewizowy (od 1971 r.), jest obecnie funkcjonującym systemem walutowym na całym świecie. Dopiero w tym systemie pojawiło się ryzyko kursowe, było to spowodowane funkcjonowaniem na rynku wielu walut o podobnej „sile”. W tym systemie pojawiło się wiele centrów finansowych, pojawił się mechanizm regulowania płynnością (emisja SDR'ów). Pojawiają się również nowe produkty giełdowe - transakcje terminowe - bodźcem do ich wprowadzenia było ryzyko kursowe.

24.03.2011

Kurs walutowy w warunkach występowania wielu walut funkcjonujących w obiegu, jest to cena jednej waluty względem drugiej.

Czynniki wpływające na kurs walutowy:

1. czynniki ekonomiczne

2. czynniki polityczne

3. czynniki psychologiczne

4. czynniki spekulacyjne

Ad.1)

Oddziałują w warunkach dobrze prosperującej, względnie stabilnej gospodarki. Do czynników ekonomicznych zaliczamy:

• relacje popytu i podaży na waluty obce na krajowym rynku walutowym

• stopa inflacji w kraju względem stóp inflacji w innych krajach

• długoterminowe stopy procentowe

• stan bilansu płatniczego

• typ prowadzonej, przez dany kraj, polityki gospodarczej

Ad.2)

Czynniki polityczne mogą w niektórych sytuacjach mocniej oddziaływać niż czynniki ekonomiczne; w przypadku dużych napięć pomiędzy krajami (np. działania zbrojne).

Ad.3)

Związane są z prognozami tworzonymi przez ekspertów, instytucje rządowe, dotyczące krajów

lub regionów. Ważnym aspektem są wypowiedzi polityków.

Ad.4)

Uzewnętrzniają się podczas nierównowagi gospodarczej poszczególnych krajów.

Typy kursów walutowych możemy rozpatrywać według dwóch kryteriów:

1. kryterium zmienności kursów (częstotliwości zmian)

2. kryterium liczebności

Ad.1)

Kurs wolnorynkowy nie występuje w praktyce. Kształtowany jest tylko i wyłącznie pod wpływem relacji popytu i podaży.

Kurs płynny/elastyczny najbliższe przybliżenie kursu wolnorynkowego. Kształtowany jest przede wszystkim pod wpływem relacji popytu i podaży na waluty obce na krajowym rynku walutowym. Ponadto występuje interwencja państwa (w odpowiednim momencie dokonuje korekty kursu).

Kurs stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu, bądź kursu centralnego

Kurs stały krótkookresowy

Kurs sztywny niezmienny w długim okresie.

Zmiany kursów sztywnych są bardzo odczuwalne w długim okresie.

W przypadku kursów zmiennych mamy do czynienia ze zmianami w krótkich okresach.

Ad.2)

jednolite

dualne operacje handlowe odbywają się wg. jednego kursu, a kapitałowe wg. drugiego

zróżnicowane wiele kursów w rozliczeniach

Waluty pełniące rolę pieniądza światowego, pełnią taką samą rolę w obrocie oficjalnym (funkcja rezerwowa, referencyjna, etc.), oraz obrocie prywatnym (dokonywanie bieżących transakcji np. fakturowanie, kredytowanie, etc.)

Cechy kraju emitującego dana walutę pełniącą rolę pieniądza światowego:

• duży udział w światowym PKB

• duży udział w światowym eksporcie

• sprawnie działająca struktura prawna i instytucjonalna

• dobrze rozwinięty rynek finansowy (bezpieczeństwo, rentowność, etc.)

aprecjacja/deprecjacja wzrost/spadek kursu walutowego spowodowany działaniem rynku

rewaluacja/dewaluacja wzrost/spadek kursu walutowego spowodowany działaniem BC

14.03.2011

Metody zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym:

1. fakturowanie transakcji we własnej walucie narodowej eliminuje występowanie ryzyka dla kontrahenta

2. wprowadzenie wspólnej waluty

3. hedging

Pozycja walutowa to kategoria, którą można podzielić na:

1. pozycję otwartą należności w danej walucie są różne od zobowiązań

• N > Z pozycja otwarta długa (ryzyko spadnie)

• N < Z pozycje otwarta krótka (jeżeli kurs waluty wzrośnie, wzrośnie ryzyko)

2. pozycję zamkniętą kwoty należności w danej walucie są równe zobowiązaniom N = Z

Ryzyko nie występuje w przypadku podmiotów mających pozycję zamkniętą. Występuje natomiast

u podmiotów mających pozycję otwartą.

Mając pozycję otwartą należy dążyć do pozycji zamkniętej; pozwoli to wyeliminować ryzyko kursowe.

Przejście z pozycji otwartej do zamkniętej wymaga zastosowania mechanizmów (kwot) transakcji terminowych.

A USD 2000 USD 2000

P 4000

* podmiot posiada pozycję otwartą krótką. Jest narażony na ryzyko związane ze wzrostem kursu dolara. Transakcja terminowa sprzedaży 2000 USD.

A 5000 USD

P 2000 USD 3000 USD

* pozycja otwarta długa. Transakcja terminowa kupna 3000 USD.

Transakcje terminowe są przeważnie zawierane z bankami.

Kurs terminowy (futures) jest wprost proporcjonalny do kursu bieżącego spot.

F = S*[(1+Ia)/(1+Ib)]

F kurs terminowy

S kurs bieżący

Ia i Ib stopa oprocentowania depozytu w walucie A i B

T długość okresu, na jaki została zawarta transakcja terminowa

Niższe oprocentowanie, wyższy kurs terminowy. Im dłuższy okres tym wyższa różnica pomiędzy kursem bieżącym i terminowym.

Przykład:

1 GBP = 2 USD

Iusd = 6%

Igbp = 10%

T= 12

F=2*[(1+0,06)/(1+0,1)]=1,9273 USD

1 GBP = 1,9273 USD

WNIOSEK: Trzymając środki dłużej w walucie wysoko oprocentowanej wartość wymienna spada.

T= 6

F=2*[(1+0,06)*0,5/(1+0,1)*0,5] = 2*(0,53/0,55)= 1,9273 USD

T=3

F=2*[(1+0,06)*0,25/(1+0,1)*0,25]=2*(0,265/0,275)= 1,9273 USD

Transakcje
terminowe		spot (bieżące) minimalne ryzyko kursowe odstęp między zawarciem transakcji, a dostawą i zapłatą wynosi umownie 3 dni im odstęp czasowy dłuższy tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka kursowego
warunkowe	bezwarunkowe
opcje standardowe egzotyczne	futures forward swap

Transakcje bezwarunkowe narzucają na strony transakcji obowiązek realizacji kontraktu. Ograniczają tym samym efektywność ekonomiczną. Należy je zrealizować w każdej sytuacji rynkowej - nawet tej niekorzystnej.

Transakcji forward zawierane są między instytucjami finansowymi. Ryzyko ich wykonania spoczywa na obu stronach kontraktu.

Transakcje futures są transakcjami giełdowymi. Zaletą jest ich standaryzacja na giełdzie, dostępność dla każdego podmiotu, gwarancja giełdy do wykonania kontraktów, oraz są płynne.

12.05.2011

Kontrakt opcyjny kupno bądź sprzedaż prawa kupna, bądź prawa sprzedaży określonej ilości instrumentu finansowego po z góry określonej cenie, która zwana jest ceną bazową. Podczas zakupu płacona jest określona premia dla sprzedawcy. Wyróżniamy dwa rodzaje opcji standardowych:

• prawo kupna transakcja opcyjna kupna; tzw. opcja typu call

• prawo sprzedaży transakcja opcyjna sprzedaży; tzw. opcja typu put

Stroną aktywną tegoż kontraktu jest kupujący, ponieważ ma prawo do odstąpienia od wykonania opcji w wypadku uznania jej za nieopłacalną. Sprzedawca natomiast, na mocy kontraktu opcyjnego, musi sprzedać po ustalonej wcześniej cenie.

Wyróżniamy również opcje typu:

• amerykańskiego charakteryzują się możliwością realizacji w przedziale t0 - t1 (od momentu kupna, aż do terminu realizacji włącznie)

• europejskiego możliwość realizacji opcji jedynie w dniu realizacji - t1

Premia wypłacana dla sprzedawcy opcji zależy od popytu na instrument terminowy, im jest on wyższy tym premia wyższa.

Przypadek opcji typu call (kupna):

Ck > Cb

Inwestor realizuje opcję i osiąga zysk w wysokości (Ck - Cb) - premia

Ck < Cb

Inwestor nie realizuje opcji, osiąga stratę w wysokości zapłaconej premii.

Przypadek opcji typu put (sprzedaży):

Ck > Cb

Inwestor nie realizuje opcji, osiąga stratę w wysokości zapłaconej premii.

Ck < Cb

Inwestor realizuje opcję, osiąga zysk w wysokości (Cb - Ck) - premia.

W przypadku opcji call inwestor spodziewa się wzrostu cen danego instrumentu, w przypadku opcji put - spadku.

Idea hedgingu:

Zabezpieczenie jednej transakcji (ZABEZPIECZANA) transakcją terminową (ZABEZPICZAJĄCA).

Przykłady:

---