1.Metrologia - zadania podział , zastosowania, co to jest
Metrologia - metion - miara; logos - słowo, nauka
nauka o pomiarach. Obejmuje wszystkie teoretyczne i praktyczne problemy związane z pomiarami, niezależnie od rodzaju wielkości mierzonej i dokładności pomiarów. Rozróżnia się metrologię:
- metrologia ogólna, obejmuje zagadnienia pomiarów wspólne dla wszystkich zastosowań (np. układy jednostek miar, właściwości narzędzi pomiarowych),
- metrologia stosowana, odnosi się do określonego rodzaju wielkości mierzonej lub obejmującą pomiary w określonych dziedzinach (np. metrologia warsztatowa, metrologia elektryczna),
- metrologia prawna, zajmuje się zagadnieniami odnoszącymi się do jednostek miar, metod pomiarów i narzędzi pomiarowych z punktu widzenia urzędowo ustalonych wymagań technicznych i prawnych,
- metrologia teoretyczna, zajmuje się teoretycznymi zagadnieniami pomiarów (np. błędami pomiarów) oraz technikami pomiarów.
Zastosowania:
geodezja - nauka o wielkościach Ziemi
warsztatowe, elektryczne, hydrotechniczne, meterologiczne
, w handlu, medycynie, rolnictwie
, pomiary statków, pomiary kół zębatych
Zadania metrologii wielkości geometrycznych:
- funkcja kontrolna w procesie produkcyjnym podczas nadawania produktowi właściwej postaci geometrycznej,
- poprawa jakości produkcji,
- postęp techniczny,
- podniesienie niezawodności i wydajności pracy.
Pomiar - ilościowe wyznaczenie (na drodze eksperymentu) jakiejś cechy, zjawiska, ciała lub procesu. W zagadnienia pomiaru wchodzą: modelowanie matematyczne i mierzenie, gdzie: modelowanie matematyczne polega na odwzorowaniu cech przedmiotów lub zdarzeń.
Mierzenie jest eksperymentem prowadzącym do wyznaczenia liczb modelujących cechy przedmiotów i zdarzeń.
Wynik pomiaru - powinien być podany łącznie z niepewnością pomiaru. Z surowego wyniku należy usunąć błędy systematyczne. Wartość wyniku zaokrągla się do tego samego miejsca co niepewność pomiaru.
Analiza błędów - to usystematyzowane badanie błędów pomiarowych. Badanie narzędzi pomiarowych poprzez analizę błędów pozwala na obiektywną ocenę ich dokładności.
Narzędzia pomiarowe - są środkami technicznymi obejmującymi wzorce miar, sprawdziany i przyrządy pomiarowe, gdzie:
Wzorzec miary jest to urządzenie przeznaczone do odtwarzania jednej lub więcej wartości danej wielkości (kodowe, końcowe, falowe, kreskowe, kreskowo-końcowe, inkrementalne).
Sprawdziany są to urządzenia techniczne, które służą do stwierdzenia czy badany wymiar jest zawarty między wymiarami granicznymi lub sprawdzenia kształtów elementów (wymiaru, kształtu, elementów złożonych).
Przyrząd pomiarowy jest to urządzenie techniczne, które przetwarza wielkość mierzoną na odpowiednie wskazanie (przyrządy suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki, maszyny pomiarowe, do pomiarów kątów, interferometry, do chropowatości i falistości, do kół, zębatych itp.)
2.) Jednostki miar układ SI definicja 1m
Jednostka miary - wartość danej wielkości, której wartość liczbową umownie przyjęto równą jedności, służąca do ilościowego porównywania różnych wartości tej samej wielkości. Wyraża się pełną nazwą lub oznaczeniem (symbolem).
Pochodne jednostki miar - mające samodzielne nazwy jednowyrazowe, to jednostki znamionowe, a mające nazwy wielowyrazowe, które są kombinacją nazw jednostek podstawowych, to jednostki wymiarowe.
Układ SI - powstał w 1960 r. Jest układem spójnym (koherentnym, zwartym) co ułatwia przeliczanie wszelkich jednostek. Ustala on dla danej wielkości tylko jedną jednostkę. Wielkości podstawowe zdefiniowane są na podstawie dowolnie wybranych zjawisk zapewniających jednoznaczność i dokładność pomiaru. Jednostki podstawowe są od siebie niezależne. Układ SI jest jedynym systemem prawnym przeznaczonym do stosowania na całym świecie.
7 jednostek podstawowych:
wielkości podstawowe:
czas [s] - sekunda
termodynamiczna temperatura [K] - Kelwin
długość [m] - metr
liczność materii [mol]
prąd elektryczny [A] - amper
światłość [cd] - kandela
masa [kg] - kilogram
radian [rad} - miara kąta płaskiego steradian [Sr]- miara kąta bryłowego
definicja metra - Metr to jednostka podstawowa długości w układach: SI, MKS, MKSA, MTS, oznaczenie m. Metr został wynaleziony 26 marca 1791 roku we Francji, ze względu na potrzebę korzystania z dziesiętnego systemu Miar. W myśl definicji zatwierdzonej przez XVII Generalną Konferencję Miar i Wag w 1983 jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 s.
3.)Błędy pomiarów (podział, definicja, przykład)
Błąd pomiaru - definiuje się jako niezgodność wyniku pomiaru z wartością prawdziwą wielkości mierzonej. Tę niezgodność - błąd pomiaru δ - wyraża się ilościowo jako różnicę miedzy wynikiem pomiaru y a wartością prawdziwą wielkości mierzonej yrz
Podział błedów:
a) ze względu na ilość przyczyn powodujących powstanie dowolnego błędu
- elementarne - spowodowane jedna przyczyna
- sumaryczne - składają się z szeregu błędów elementarnych
b.) wg prawdopodobieństwa pojawienia się błędów:
- przypadkowe powstają w wyniku sumowania się wielu bardzo drobnych błędów o zmieniających się znakach i wartościach w poszczególnych pomiarach, przy czym nieregularność ta występuje mimo zachowania praktycznie jednakowych warunków pomiaru, czynniki powodujące to np.: niejednakowy nacisk pomiarowy wstrząsy, wahania temperatury
- systematyczny regularna powtarzalność ich wartości przy wielokrotnym powtarzaniu pomiarów tej samej wielkości, dzielimy je na: niezmienne zachowują stałą wartość i jednakowy znak, zmienne - których wartość liczbowa i znak ulegają zmianom. Wyróżnia się postępowe (wartość stale wzrasta bądź maleje wg określonego prawa) i okresowe (wartość i znak zmieniają się w sposób okresowy)
- nadmierny (gruby) - powstaje w wyniku omyłki mierzącego lub awarii, niesprawności środków mierniczych, nieuwzględnienia często zmieniających się warunków zewnętrznych itp. opracowywaniu wyniku należy je pominąć
c.) wg formy ujęcia liczbowego błędów
- bezwzględny jest to różnica algebraiczna między rezultatem pomiaru mierzonej wielkości a jej rzeczywistą wartością wyrażoną w jednostkach miary
pozorny - to różnica algebraiczna między jednym z wyników w danej serii pomiarów a średnią arytmetyczną ze wszystkich wyników w tej serii
poprawiony - to różnica algebraiczna między jednym wynikiem pomiaru a wartością poprawioną (przybliżoną do wartości rzeczywistej zgodnie z założoną dokładnością)
- względny - stosunek błędu bezwzględnego do nominalnej lub poprawionej wartości, która powinna istnieć
- przytoczony (porównawczy) - odnosi się nie do ustalonej wartości mierzonej wielkości, lecz do jej możliwie maksymalnej lub minimalnej skali przyrządu
- maksymalny, minimalny (graniczny) - jest to dowolny z wymienionych wyżej błędów, który praktycznie nie zdarza się lub zdarza się z małym prawdopodobieństwem.
DO BŁĘDÓW PRZYPADKOWYCH
- błąd średni kwadratowy (np. średnie odchylenie) i błąd średni kwadratowy liczony od wartości średniej (np. odchylenie średnie kwadratowe z próby od średniej arytmetycznej) - parametry charakteryzujące rozrzut wyników pomiarów w stosunku do średniej arytmetycznej uzyskanej z danej serii n pomiarów
- średnie arytmetyczne
BŁĘDY POMIARU:
a) błędy metody pomiarowej uzależnione od zastosowanej w pomiarze metody. Dzielimy je na:
-błędy typowe wynikają z niedokładności środków, wykorzystywanych w konkretnej metodzie pomiarowej, np. błąd własny wzorców stosowanych przy pomiarach porównawczych
- błędy obliczeniowe - występują w tych metodach gdzie do uzyskania wyniku pomiaru należy wykonać odpowiednie obliczenia
b) błędy postępowania zależą głównie od właściwego lub niewłaściwego postępowania człowieka wykonując pomiar. Dzielimy je na:
- błędy oświetlenia - zbyt ciemne, a także zbyt jaskrawe oświetlenie miejsca dokonania pomiarów
- błędy ustawienia przedmiotu - np. zbyt luźne lub zbyt ciasne zamocowanie przedmiotu w kłach przyrządu kłowego
-błędy nastawienia sprzętu pomiarowego - głównie zależy od doświadczenia i wyrobienia zmysłów dokonującego pomiaru człowieka
4) Metody pomiarów i ich błędów
a)Metody pomiarów wg. sposóbu postępowania:
- bezpośrednie - jest wtedy, gdy wartość liczbowa mierzonego wymiaru jest równa wynikowi pomiaru i otrzymywana jest bezpośrednio w wyniku dokonywania czynności pomiarowych. Np pomiar średnicy wałka suwmiarką lub kąta kątomierzem.
- pośrednie - jest wtedy, gdy poszukiwaną wielkość otrzymuje się w sposób pośredni poprzez wykonanie odpowiednich czynności pomiarowych, mających na celu zmierzenie wielkości pomocniczych oraz przeprowadzenie odpowiednich przeliczeń. Np. pomiar średnicy podziałowej gwintu metodą trójwałeczkową,
- złożone (przy ustalaniu wartości wymiarów liniowych I kątowych, pomiary złożone nie mają na ogół zastosowania).
b) otrzymywany efekt mierzenia:
- bezwzględny - polega na tym, że efektem mierzenia jest otrzymanie całkowitej wartości mierzonego wymiaru jako wskazania narzędzia pomiarowego. Np. pomiar średnicy wałka mikrometrem
- względny - polega na tym, że efektem mierzenia jest otrzymanie całkowitej wartości wskazania,. Np. mierzenie długości płytki na mikroskopie warsztatowym
- porównawcze - ze efektem mierzenia nie jest otrzymanie jako wskazania narzędzia pomiarowego tylko odchyłki od wymiaru nastawczego. Konieczne jest stosowanie wzorców odtwarzających wymiary nastawcze, tj. wymiary, wg których nastawia się przyrząd na wskazanie zerowe. Np. pomiar średnicy otworu za pomocą średnicówki czujnikowej.
c) przejmowanie impulsu informującego:
- stykowe - polega na tym, że podczas mierzenia następuje stykanie się elementów roboczych narzędzia lub przyrządu z powierzchniami mierzonego przedmiotu w miejscu mierzenia. Np. pomiary wykonane za pomocą suwmiarek, mikrometrów, optimetrów, kątomierzy itp.
- powierzchniowy - styk powierzchni elementów roboczych oraz fragmentów powierzchni przedmiotu mierzonego np. styk między powierzchniami pomiarowymi mikrometru a powierzchniami przedmiotu podczas pomiaru grubości
- liniowy - styk wzdłuż linii fragmentów powierzchni elementów roboczych oraz fragmentów powierzchni mierzonego przedmiotu np. styk miedzy powierzchnia nasadki pomiarowej optimetru a walcowa powierzchnią mierzonego przedmiotu przy pomiarze średnicy
- punktowy - styk fragmentów powierzchni elementów roboczych i fragmentów powierzchni mierzonego przedmiotu w jednym punkcie Np. styk między półkulistą powierzchnią nasadki pomiarowej czujnika zegarowego z płaską powierzchnią nasadki pomiarowej czujnika zegarowego z płaską powierzchnią przedmiotu przy mierzeniu jego grubości
Najbardziej korzystny styk punktowy najmniej powierzchniowy.
- bezstykowy - brak styku elementów roboczych przyrządu z powierzchniami przedmiotu w miejscu mierzenia. wykorzystanie np. metody: optycznej, pneumatycznej , interferencyjnej, indukcyjnej i izotropowej
d) wg warunków pomiaru:
- dokładne - prowadzimy zawsze w tych samych warunkach, zapewniających ogólną dokładność pomiarów: typ, klasa, egzemplarz przyrządu lub narzędzia pomiarowego, liczba pomiarów, zewnętrzne warunki, kwalifikacje mierzącego itp.
- niedokładne nie odpowiadają podanym wyżej warunkom
e) wg stopnia zapotrzebowania
- nieodzowne
- zbyteczne - większa ilość pomiarów lub większa dokładność w porównaniu z pomiarami nieodzownymi, co niekiedy bywa niepotrzebne dla informacji o mierzonej wielkości
5.)Klasyfikacja narzędzi pomiarowych
Narzędzia pomiarowe dzieli się na:
a) Wzorce miar - są to ciała lub zjawiska fizyczne, których pewna własność odtwarza miarę danej wielkości z określoną dokładnością. Jako przykłady wzorców miar można wymienić: odważnik (masa); długość fali światła, płytka wzorcowa, przymiar warsztatowy (długość); płytka kątowa, kątownik 90o, kątomierz rysunkowy (kąt); okres obiegu ziemi wokół Słońca, okres wahań wahadła, okres drgań kwarcu (czas).
W pomiarach długości i kąta rozróżnia się:
- wzorce miar kreskowe, (np. przymiar kreskowy, wzorzec szklany wbudowany w długościomierz Abbego),
- wzorce miar końcowo-kreskowe, (np. przymiar kreskowy, który odtwarza wartość długości od grani początkowej do odpowiedniej kreski podziałki),
- wzorce miar inkrementalne, będące pewną odmianą wzorców kreskowych,
- wzorce miar kodowe, mające naniesiony na liniał lub tarczę kod w postaci kombinacji figur geometrycznych,
- wzorce miar końcowe, (np. płytka wzorcowa, wałeczek pomiarowy, kątownik krawędziowy),
- wzorce miar falowe, (np. długość fal świetlnych kryptonu, heli lub par kadmu i rtęci).
b) Przyrządy pomiarowe - są to przyrządy służące do bezpośredniego lub pośredniego wykonywania pomiarów. W pierwszym przypadku przyrząd pozwala na bezpośrednie odczytanie miary wielkości mierzonej (np. waga uchylna, suwmiarka, mikrometr), w drugim natomiast miara ta może być odczytana dopiero po użyciu oddzielnego wzorca, nie związanego z przyrządem (np. waga odważnikowa, cyrkiel, macka czujnik).
c) sprawdziany - tj. narzędzia pomiarowe, przeznaczone do stwierdzania czy wartość wielkości mierzonej nie przekracza określonej granicy lub granic (sprawdza czy badany wymiar jest zawarty między wymiarami granicznymi, tj. górnym i dolnym), mogą też służyć do sprawdzania kształtów elementów. Sprawdziany przeznaczone do sprawdzania sprawdzianów noszą nazwę przeciwsprawdzianów. Zależnie od konstrukcji sprawdziany mogą być wzorcami miar lub przyrządami pomiarowymi.
Narzędzia pomiarowe mogą być:
jednomiarowe - jeżeli wyznaczają tylko jedną miarę 9np. odważnik, płytka wzorcowa, kątownik 90o)
wielomiarowe - jeżeli wyznaczają więcej niż jedną miarę (np. waga uchylna, mikrometr, kątomierz).
Ponadto rozróżnia:
- narzędzia pomiarowe użytkowe - służące bezpośrednio do pomiarów użytkowych (np. waga handlowa, sprawdzian roboczy, suwmiarka)
- narzędzia pomiarowe kontrolne -przeznaczone wyłącznie do wzorcowania i sprawdzania użytkowych narzędzi pomiarowych i odznaczające się wyższą dokładnością niż te ostatnie.
Ze względu na stopień automatyzacji narzędzia pomiarowe dzieli się na:
- zwykłe,
- zmechanizowane,
- półautomatyczne,
- automatyczne.
Przy podziale narzędzi pomiarowych wyróżnikiem może być charakter kontaktu narzędzia z mierzonym obiektem - mówi się wtedy o narzędziach pozwalających na bezstykowe lub stykowe wykonanie pomiarów.
Wzorce miar, zależnie od sposobu ograniczenia miary dzielimy na:
- kreskowe, końcowo-kreskowe, końcowe, inkrementalne, kodowe, , falowe
przyrządy pomiarowe, zależnie od zasady działania i konstrukcji, dzielimy na:
- przyrządy proste, oparte na wzorcu kreskowym (zwane też suwmiarkowymi lub noniuszowymi),
- przyrządy mikrometryczne,
- przyrządy czujnikowe,
- tzw. maszyny pomiarowe(ługościomierze, wysokościomierze, mikroskopy, projektory,
współrzędnościowe maszyny pomiarowe).
- komparatory kreskowe,
- interferometry,
- poziomice,
- głowice i stoły podziałowe,
- goniometry i inne kątomierze z urządzeniami optycznymi,
- przyrządy do pomiaru chropowatości i falistości powierzchni,
- przyrządy do pomiaru odchyłek kształtu i położenia,
- przyrządy do pomiaru kół zębatych,
- inne przyrządy pomiarowe.
Ponadto wykonywane są różne przyrządy pomiarowe o specjalnym przeznaczeniu (np. wałów korbowych), przyrządy z urządzeniami sygnalizacyjnymi oraz półautomatyczne i automatyczne urządzenia sortujące i sterujące.
3. sprawdziany dzielimy na:
wymiaru, kształtu, elementów złożonych.
6.) Właściwości metrologiczne narzędzi pomiarowych
Właściwość metrologiczna przyrządu pomiarowego - jest to cecha przyrządu pomiarowego charakteryzująca ten przyrząd i mogąca mieć wpływ na wyniki i błędy pomiaru.
Każde narządzie pomiarowe wyposażone jest w podzielnię, na której znajduje się:
Podziałka lub skala - to zespół uporządkowanych wskaźników albo tzw. wskazów (najczęściej kresek, wrębów, punktów lub innych znaków) naniesionych na podzielnię urządzenia wskazującego. Wszystko to co umożliwia odczytanie na podziałce wartości mierzonej, jest przeciwwskaźnikiem (wskazówka, ostrze, kreska itp.)
Działka - jest wyznaczona przez dwa wskaźniki ograniczające przedział podziałki odpowiadający jakiejś jednostce miary (np. działka centymetrowa równa 1cm). Działka elementarna Le - jest wyznaczona przez dwa sąsiednie wskaźniki danej podziałki.
Długość działki s - jest odległością między wskaźnikami działki. Wartość działki w - jest wartością liczbową wielkości mierzonej, która wywołała zmianę wskazania o tę działkę. Podziałka może być jednostajna (jeżeli jej wszystkie działki elementarne mają takie same długości, chociaż wartości działek mogą być niejednakowe), może również być równomierna (jeżeli wartość działki elementarnej w całym zakresie jest stała) lub nierównomierna.
Podziałka mianowana - jest to podziałka, której oznaczenia liczbowe na podzielni są ściśle związane z określoną jednostką miary.
Linia podstawowa podziałki - jest to linia (zaznaczona lub nie), która przechodzi przez środki najkrótszych kresek podziałki kreskowej.
Zakres podziałki - jest to przedział zawarty między skrajnymi wskazaniami podziałki, odpowiadającymi dolnej i górnej granicy zakresu wskazań (np. zakres podziałki czujnika MOP 1/100 wynosi 200µm (±100µm)) .
Zakres pomiarowy narzędzia pomiarowego - wskazuje największe i najmniejsze graniczne wymiary jakie mogą być mierzone tym narzędziem. (np. zakresy pomiarowe mikrometrów do wymiarów zewnętrznych wynoszą:0-25mm, 25-50mm, 50-75mm itd.)
Granica górna zakresu pomiarowego - wartość największa zakresu pomiarowego.
Granica dolna zakresu pomiarowego - wartość najmniejsza zakresu pomiarowego.
Obszar pomiarowy podziałki narzędzia pomiarowego - jest to liczba wskazująca wielkość obszaru, w którego obrębie mogą być odczytywane wskazania na podziałce (np. obszar pomiarowy dla każdego mikrometra wynosi 25mm).
Pod czułością przyrządu pomiarowego - należy rozumieć największą różnicę wartości wielkości mierzonej, która nie powoduje najmniejszej dostrzegalnej zmiany wskazania przyrządu pomiarowego. Czułość przyrządu pomiarowego nie powinna przekraczać niewielkiej części wartości działki elementarnej.
Wskazaniem przyrządu pomiarowego - nazywamy wartość mierzonej wielkości, którą wyznacza narzędzie pomiarowe.
Zmienność wskazań przyrządu pomiarowego - to największa doświadczalnie ustalona różnica między wskazaniami tego przyrządu otrzymanymi przy wielokrotnym mierzeniu tej samej wielkości w takich samych warunkach. Zmienność wskazań zależy od różnych czynników przypadkowych jak bezwładność, odkształcenia, tarcie i luzy elementów mechanizmu przyrządu oraz czynniki zależne od wpływu warunków otoczenia (zmiany ciepła, zanieczyszczenia, wstrząsy).
Rozrzut wskazań przyrządu pomiarowego - jest to właściwość przyrządu pomiarowego do dawania zmiennych wskazań w serii pomiarów tej samej wartości wielkości mierzonej. Rozrzut wskazań jest źródłem przypadkowych błędów pomiaru. Jako wskaźnik rozrzutu wskazań przyjmuje się na ogół odchylenie standardowe eksperymentalne pojedynczego wskazania w serii wskazań przyrządu pomiarowego.
Zakres rozrzutu wskazań przyrządu pomiarowego - wskaźnik rozrzutu wskazań r przyrządu pomiarowego wyrażony różnicą między największym xmax i najmniejszej xmin spośród wskazań danej serii pomiarów tej samej wartości wielkości mierzonej
r = xmax - xmin
Nacisk pomiarowy przyrządu pomiarowego - jest to siła oddziaływania przyrządu pomiarowego na przedmiot mierzony. Jednym z warunków uzyskania dużej dokładności wskazania jest utrzymanie możliwie stałej wartości nacisku pomiarowego, który powinien być tym mniejszy, im dokładniejszy jest dany przyrząd pomiarowy.
Dokładność przyrządu pomiarowego - jest to zdolność przyrządu pomiarowego dodawania wskazań bliskich wartości prawdziwej (rzeczywistej) wielkości mierzonej.
Urządzanie wskazujące - jest to zespół elementu przyrządu pomiarowego wskazujący wartość wielkości mierzonej w postaci analogowej lub cyfrowej.
Warunki użytkowania -są to warunki (robocze) określające zakres wartości wielkości mierzonej i wielkości wpływających.
Warunki odniesienia (warunki normalne) - warunki użytkowania przyrządu pomiarowego ustalone przepisami dla sprawdzania przyrządu pomiarowego lub dla zapewnienia wiarygodności porównania wyników.
Błędy graniczne dopuszczalne (przyrządu pomiarowego) - są to wartości skrajne błędu, dopuszczone przez warunki techniczne lub wymagania, dotyczące danego przyrządu pomiarowego.
klas dokładności - Dokładnościowe własności przyrządów pomiarowych oraz wzorców miar wyraża się często za pomocą klas dokładności. Do określonej klasy dokładności należą przyrządy pomiarowe, które spełniają pewne wymagania metrologiczne dotyczące utrzymania błędów w odpowiednich granicach. Klasa dokładności jest zwykle oznaczona przez liczbę lub symbol, zwane znakiem kluczy.
Transparencja - zdolność przyrządu pomiarowego do nie oddziaływania na wartość wielkości mierzonej.
7.) Wzorce długości (płytki wzorcowe, jak je sprawdzić, jak z nimi się obchodzić)
Płytka wzorcowa- jest to wzorzec długości w kształcie równoległościanu prostokątnego wykonany z materiału odpornego na zużycie, o dwóch powierzchniach pomiarowych płaskich i równoległych względem siebie, mających właściwości przywieralności do powierzchni pomiarowych innych płytek wzorcowych w celu tworzenia stosów
Sprawdzanie płytek wzorcowych:
a.)Oględziny zewnętrzne:
- sprawdzanie czy nie ma śladów korozyjnych, uszkodzeń (rys, zadziorów, ostrych krawędzi)
- czy pudełko do przechowywania płytek jest odpowiednie i chroni przed uszkodzeniami
- płytki nie wykazują właściwości magnetycznych ( nie dotyczy płytek ceramicznych)
b.) Sprawdzanie charakterystyk metrologicznych:
- spr. przywieralności powierzchni pomiarowych
- spr. Płaskości powierzchni pomiarowych
- wyznaczenie błędu długości środkowej
- wyznaczenie zakresu rozrzutu długości
Dlaczego są niezbędne?
- duża dokładność odtwarzanej długości
- możliwość bezpośredniego porównania z wzorcami falowymi
- łatwość posługiwania się
- niezawodność
8.) Hierarchia wzorców długości( co to jest wzorzec, jak jest stosowany).
Wzorzec miar długości - są urządzeniami odtwarzającymi praktycznie niezmiennie jedną lub więcej znanych wartości długości.
Hierarchia wzorców:
a.)Wzorce kreskowe:
- zwykłe
- inkrementalne
- kodowe: (Wzorce końcowe, wzorce kreskowo- końcowe, wzorce falowe)
Przyrządy pomiarowe:
a.)Wykorzystujące wzorce kreskowe:
- suwmiarki
- mikroskopy uniwersalne
- długościomierze
- przyrządy fotooptyczne
- maszyny XYZ
b.) wykorzystujące wzorce końcowe:
- mikrometry
- czujniki pomiarowe (mechaniczne, elektryczne, pneumatyczne)
- mikroskopy warsztatowe
- projektory