Wykład 30.11.2011 FARMAKOLOGIA leki przeciwdepresyjne
Objawy depresji
- smutek
-brak nadziei
- rozpacz
- niezdolność do odczuwania przyjemności
- niemożność wykonywania zwykłej aktywności
- trudności w zapamiętywaniu
- zmiany apetytu
- utrata energii
Mania
- entuzjazm
- gonitwa myśli
- ekstremalnie dobre samopoczucie
- zmniejszenie krytycyzmu
Leki p/depresyjne
- większość używanych leków p/depresyjnych nasila bezpośrednio lub pośrednio działanie noradrenaliny i/lub serotoniny
- wiąże się to z teorią, że u podłoża choroby leży niedobór NA i 5-HT
-siła działania niektórych leków blokujących wychwyt zwrotny nie koreluje z klinicznymi efektami p/depresyjnymi
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
-LITALOPRAM
-ESCITALOPRAM
SSRI
- 300-3000x większa selektywność do transporterów 5-HT niż NA
- w minimalnym stopniu blokują transport DA oraz blokują aktywność receptorów muskarynowych, alfa-addrenergicznych i histaminowych H1
- działanie
Efekt ujawnia się po 2 tygodniach
Najpełniejszy efekt po 12 tygodniach
U około 40% pacjentów po 4-8 tygodniach leczenia nie uzyskują poprawy
- wskazania
Depresja (tak jak TLPD)
Choroby obsesyjno - kompulsywne
Panika, lęk, stres pourazowy, fobie społeczne, bulimia
Zaburzenia dystroficzne okresu przekwitania
- farmakokinetyka
Dobrze z przewodu pokarmowego
Niewielki wpływ na wchłanianie z pokarmem
Efekt pierwszego przejścia - SERTRACYNA
Okres półtrwania 16-36h
Metabolizowane przez cytochrom P-450
FLUOKSETYNA ma T1/2 50h
FLUOKSETYNA i PAROKSETYNA metabolizowane przez cytochrom P-450, istotne dla eliminacji TLPZ, monoleptyków, leków antyarytmicznych
- działania niepożądane
Bóle głowy
Pobudzenie
Lęk
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Osłabienie, zmęczenie
Zaburzenia seksualne
Zaburzenia snu
PAROKSETYNA i FLUOKSAMINA mają właściwości bardziej sedacyjne niż pobudzające, polecane pacjentom z zaburzeniami snu
- leczenie u dzieci
Ostrożnie, gdyż występują samobójstwa po SSRi
Kontrolować pogorszenie depresji, myśli samobójcze
- przedawkowanie
Nie wywołują efektu arytmicznego
Możliwe drgawki - zmniejszają próg drgawkowy
Zespół serotoninowy - hipertermia, drżenia mięśniowe, mioglobie, zmiany psychiczne
Inhibitory zwrotnego wychwytu SNRi
- selektywnie hamują 5-HT i NA
- stosowane w depresji, gdy nieskuteczne SSRi, w depresji z przewlekłymi zespołami bólowymi, łagodząco w bólach neuroleptycznych
- WENLAFAKSYNA
W mniejszych dawkach zmniejszają wychwyt 5-HT
W średnich i dużych blokuje wychwyt NA
Działania niepożądane: nudności, bóle głowy, bezsenność, uspokojenie, w dużych dawkach wzrost ciśnienia i akcji serca
- DULOKSETYNA
Zmniejsza wychwyt 5-HT i NA we wszystkich dawkach
Metabolizowana w wątrobie
Metabolity wydalane przez nerki
Pokarm zmniejsza wchłanianie leku
Działania niepożądane: nudności, suchość w jamie ustnej, zaparcia, biegunki, zawroty głowy, senność
Atypowe leki p/depresyjne
BUPROPIAN
- słaby inhibitor wychwytu zwrotnego DA i NA,
- łagodzi objawy depresji
- działanie niepożądane: suchość w jamie ustnej, potliwość, drżenie nerwowe, ryzyko drgawek
MITRAZAPINA
- wzrost neurotransmisji 5-HT i NA przez blokowanie presynaptyczne receptorów alfa2
- wzrost apetytu i masy ciała
- znacznie uspokaja, powoduje senność
NEFAZODON i TRAZODON
- działa na wychwyt zwrotny serotoniny
- blokuje postsynaptyczny receptor 5-HT
- działa sedatywnie poprzez blokowanie receptorów H1
Trójpierścieniowe leki p/depresyjne
AMITRYPTYLINA, AMOKSAPINA, KLOMIPRAMINA, DEZIPRAMINA, DOKSEPINA, IMIPRAMINA
- blokują wychwyt zwrotny NA i 5-HT
- blokują receptory serotoninowe, alfa-adrenergiczne, muskarynowe i histaminowe
- wzrost możliwości myślenia
- umiarkowana i duża depresja
- zaburzenia lękowe o typie paniki
- IMIPRAMINA stosowana w moczeniu nocnym u dzieci <6 r.ż. poprzez skurcz zwieracza
- AMITRYPTYLINA stosowana w bólach porodowych i przewlekłych
- działania niepożądane
Blokowanie receptorów muskarynowych powoduje rozmazanie widzenia
Suchość w jamie ustnej
Zaparcia
Rozdrażnienie
Zaostrzenia jaskry
Spadek przewodzenia przedsionkowo - komorowych
Ortostatyczna hipotensja
Zawroty głowy
Odruchowa tachykardia
Wzrost masy ciała
Zaburzenia funkcji seksualnych
Inhibitory MAO
- wzrost magazynowania NA, 5-HT, DA
- SELEGILINA i TRANYLCYPROMINA wywołują efekt stymulujący podobny do amfetaminy i mogą powodować pobudzenie
- działania niepożądane
Bóle głowy, sztywność karku
Tachykardia, nadciśnienie tętnicze
Senność
Dysuria
Zaparcia
Zamazane widzenie
Ortostatyczna hipotensja
Neuroleptyki
- leki antypsychotyczne
- duże trankwilizatory
- skuteczne w stanach psychotycznych
- HALOPERYDOL, KLOZAPINA, OLANZAPINA
Schizofrenia
Objawy
- złudzenia
- halucynacje
- gonitwa myśli
- niepokój
- zaburzenia myślenia na skutek wrodzonej dysfunkcji
- podłoże genetyczne
Mechanizm
- działanie blokujące receptory dopaminy
- znanych jest 5 typów receptorów dopaminowych D1-D5
- akt blokujące receptory serotoninowe, receptory 5-HT
Działanie leków
- antypsychotyczne
Redukują halucynacje
Nie zmniejszają funkcji mózgu
Spadek aktywności receptorów cholinergicznych, histaminowych, dopaminergicznych, adrenergicznych
- efekt pozapiramidowy
Objawy parkinsonowskie
- przeciwwymiotne
Blokowanie receptorów D2
- p/ muskarynowo
Zaburzenia widzenia
Suchość jamy ustnej
Spadek działania mięśni gładkich UP
- blokowanie alfa- adrenergicznych
Blokują D2, H1
Zaburzenia seksualne
Leki
- FLUFENAZYNA
Możliwe stosowanie w formie o przedłużonym działaniu
- TIORYDAZYNA
Silny antagonista muskarynowy
- HALOPERYDOL
Duże efekty pozapiramidowe
Niewielka aktywność adrenergiczna i muskarynowa
- ARIPRAZOL
Małe działanie pozapiramidowe
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej
- KLOZAPINA
Niewielki efekt pozapiramidowy
Możliwa agranulocytoza
Wzrost masy ciała
Drgawki
Sinienie
Sedacja
Niedociśnienie, zapalenie mięśnia sercowego
- OLANZAPINA
Niewielkie dzianie pozapiramidowe
Wzrost masy ciała
Choroba afektywna dwubiegunowa
- RISPERIDYNA
Niewielkie efekty pozapiramidowe
Niewielka sedacja
- ZYPRAZYDON
P/wskazana z zaburzeniami rytmu
Niewielki wzrost masy ciała
Choroba afektywna dwubiegunowa