KONCEPCJE PROFESJONALIZMU
	KONCEPCJA ROZSZERZONEGO PROFESJONALIZMU E. HOYLE'A (JEGO KONTYNUATORZY L. STENHOUSE, D. SCHÖN)	KONCEPCJA NOWEGO PROFESJONALIZMU J. ELLIOTTA	KONCEPCJA PROFESIONALNEGO ARTYZMU D. FISH
CHARAKTERYSTYKA PROFESJONALIZMU	Hoyle wyróżnił profesjonalizm: ograniczony i rozszerzony: - ograniczony-nauczyciel funkcjonuje wyłącznie na bazie własnego doświadczenia, interpretuje sytuację zadaniową nie uwzględniając szeroko rozumianej edukacji, nie współpracuje z innymi. -rozszerzony - działanie intuicyjne; nauczyciel stale poszukuje zrozu- mienia swej praktyki, stale samo- doskonali się i współdziała z innymi. Ekspercka sprawność w poszukiwaniu zrozumienia świata, w tym własnej praktyki. (Steinhause)	Model profesjonalnej praktyki ujmuje: kontekst, istotę roli, kompetencje, wiedze profesjonalną, istotę profesjonalnego uczenia się, pedagogikę i program. Profesjonalista powinien być otwarty na stale rosnące i zmieniające się potrzeby jego podpiecz- nych. Powinien traktować ich podmiotowo, a sytuację w której się znajdują ujmować całościowo i uzgadniać z nimi wszyst -kie decyzje dotyczące sposobu zaspakajania owych potrzeb.	Fish mówi o węższym i szerszym znaczeniu profesjonalizmu. Węższe, to synonim „biegłości”, funkcjonuje w mowie potocznej. Szersze zaś mieści się w koncepcji profesjonalnego artyzmu. Na profesjonalny artyzm składa się: autonomiczny osąd sytuacji, integralność, osadzenie umiejętności technicznych w szerokim kontekście celów, wartości, powinności. Koncepcja ta zakłada, że teoria jest zawarta w praktyce i że rozwój praktyki warunkuje, czy też współwyznacza rozwój teorii. I przeciwnie - rozwój teorii warunkuje rozwój praktyki.
CECHY NAUCZYCIELA PROFESJONALISTY	wg Steinhausea (osobista teoria nauczyciela) 1)stałe i systematyczne poddawanie pod wątpliwość własnej praktyki; refleksja praktyczna. 2)kwestionowanie i testowanie teorii w praktyce (przy założeniu, że nauczyciel posiada do tego odpowiednie kompetencje) 3) zgoda nauczyciela na obserwowanie swoich działań w klasie przez innych nauczycieli, lub z wykorzystaniem nagrań wideo i gotowość do twórczego wykorzystania rezultatów tych obserwacji w trakcie otwartej dyskusji. 4) testowanie własnych idei poprzez stosowanie procedur badawczych w klasie szkolnej wg Schöna (refleksyjna praktyka) 1) refleksja w działaniu (reflection-in-action)- inteligentne działanie; nauczyciel „…postawiony wobec konieczności ogarnięcia tego, co się dzieje może zatrzymać się na chwilę w środku działania, (…) aby pomyśleć nad tym, co robić dalej. Może też kontynuować działanie i myśląc w biegu modyfikować swe zachowanie.” 2) refleksja nad działaniem (reflection-on-action) - reakcja zwrotna; dotyczy działania, które pojawia się w odpowiedzi na wstrząs, nieoczekiwaną sytuację. Profesjonalista powinien niemalże natychmiastowo zintegrować refleksję z działaniem („ponowne obramowywanie” problemu tj. re-framing)	1) współdziałanie w zakresie rozpoznawania, wyjaśniania i rozwiązywania problemów 2) komunikacja i empatia w kontaktach 3) holistyczne rozumienie sytuacji ( język zrozumiały dla odbiorcy) 4) samorefleksja - pokonywanie stereotypowych sądów i reakcji 5) umiejętność przyjmowania krytyki i wyciągania z niej konstruktywnych wniosków	1)„repertuar personalny” - cechy osobowości (samoświadomość, wrażliwość na innych, umiejętność wyważonej samooceny, dystans pokora, odwaga, bezstronność, otwartość umysłu, entuzjazm, wyobraźnia, empatia) 2) odpowiedni poziom wiedzy merytorycznej i przedmiotowej 3) repertuar umiejętności określony wymaganiami akredytacyjnymi 4) wiedza edukacyjna - istota, efekty, kontekst nauczania i uczenia się 5) edukacyjne rozumienie wzmacniane wiedzą pedagogiczną 6) profesjonalny osąd nauczyciela (elastyczność w podejmowaniu decyzji, profesjonalny artyzm, czyli zdolność do improwizacji w zastanej, zaskakującej sytuacji) 7) profesjonalna kolegialność - współdziałanie 8) profesjonalny rozwój: - zdolność do teoretyzowania w praktyce i rozpoznawania teorii leżących u podłoża własnego działania - świadomość własnych teorii i teorii w użyciu - umiejętność badania własnej praktyki - umiejętność operowania praktyczną aktywnością badawczą na poziomie klasy - umiejętność doskonalenia praktyki, rozpoznawania usterek i pracy nad ich usunięciem
SPOSÓB KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELA PROFESJONALISTY	Najlepszą formą przygotowania do refleksyjnej praktyki jest umożliwienie studentom doświadczenia „realnej praktyki” - pod okiem mentora (coaching)- bez ponoszenia za nią pełnej odpowiedzialności. Umożliwi im to doświadczenie: - „wiedzenia w działaniu” - „refleksji w działaniu” Modele coaching najczęściej wykorzystywane w kształceniu nauczycieli: - „wspólne eksperymentowanie” ( nauczyciel wspiera, pomaga, ale nie daje gotowych rozwiązań) - „podążaj za mną” (nauczyciel improwizuje całość działania i prezentuje przykłady występującej w nim refleksji) - „gabinet luster”(realizacja praktycznego zadania, dialog nad nim, przeprojektowanie go, zmiana perspektywy oglądu wyjściowej sytuacji)	Studenci powinni opanować wiedzę z zakresu podstawowych dyscyplin, radzi włączać ich w proces pozyskiwania informacji przydatnych dla zrozumienia złożonych sytuacji edukacyjnych (odejście od traktowania dyscyplin akademickich jako obiektywnego fundamentu praktyki w kierunku postrzegania ich jako źródła idei). W zakresie edukacji nauczycielskiej propaguje programy modułowe, których sedno leży w studiowaniu praktyki: - studia obserwacyjne społ. lokalnych, polityki oświatowej - studiowanie przypadków na podstawie dyskusji, dokumentów - „próbne” wejście do szkoły (refleksja nad doświadczeniami - pisemne opracowanie) -powrót na uczelnię celem „refleksji nad refleksją”	Źródłem wiedzy profesjonalnej jest „mądrość praktyczna” i profesjonalny osąd. Nabywanie jej należy oprzeć na praktyce - na działaniu i odkrywaniu znaczeń. Uczenie się poprzez praktykę wymaga wspomagania ze strony szerokiej edukacji, której celem jest: - docenienie złożonego charakteru praktyki i złożoności jej uczenia się - zdolności i umiejętności w zakresie badania praktyki - zdolności, gotowości i umiejętności w zakresie jej doskonalenia - zdolności umiejętności wyprowadzania teorii z praktyki - zdolności do prowadzenia refleksji nad praktyką - rozumienie złożoności relacji między myślą i działaniem - wiedza i formalna teoria- zdolność do korzystania z niej dla „oświecenia” praktyki.

---