Uderzył mnie, to znaczy (on) potrzebuje pomocy? - rodzaje i przyczyny agresji.

Agresja to zjawisko negatywne. Jest ono jednak codziennym elementem naszego życia.

Coraz częściej mamy z nią do czynienia w szkole.

Agresją nazywa się zachowanie zwrócone przeciw innym osobom (również przeciw samemu sobie) i przedmiotom oraz działanie na ich szkodę. Agresja może przybierać formy fizyczne i psychiczne np.: objawy przemocy fizycznej, zadawanie ran, dyskryminacja, obraza ustna itd.

Agresją słowną jest ubliżanie, grożenie, wyśmiewanie, dokuczanie, obrzucanie wyzwiskami, ośmies zanie, uszczypliwości lub kpiny. Jej konsekwencje to poczucie zagrożenia, odrzucenie i wyizolowanie drugiej osoby z grupy

Agresja fizyczna, to fizyczny atak na drugą osobę lub jej własność. Najczęściej przybiera formę bezpośrednią, a więc taką, kiedy dochodzi do fizycznego kontaktu agresora z ofiarą. np. w postaci uderzeń, popchnięć, kopnięć lub zadawania ran. Agresja fizyczna może mieć charakter instrumentalny i emocjonalny.

- Z agresją instrumentalną mamy do czynienia wtedy, gdy agresor chce coś zdobyć lub osiągnąć jakiś cel np. wymuszanie pieniędzy.

- Agresja emocjonalna występuje wtedy, gdy dziecko przeżywa lęk lub złość, np. dziecko może zachować się agresywnie w sytuacji, ki edy zostało wyśmiane przez nauczyciela przed całą klasą.

Nie ma agresji :

• agresja wroga - agresja, która ma na celu zranienie lub zadanie bólu.

• agresja instrumentalna - agresja służąca innemu celowi niż zranienie lub zadanie bólu, np. zastraszenie, usunięcie konkurencji itp.

• agresja prospołeczna - chroniąca interesy społeczne, obrona

• agresja indukowana - powstająca w efekcie psychomanipulacji.

• agresja odroczona

• autoagresja (zachowanie) - agresja skierowana na własną osobę

W świetle literatury przyczyny ludzkiej agresji wyjaśniają trzy główne teorie:

- teoria instynktów - wg niej agresja jest wrodzonym instynktem, człowiek zachowuje się agresywnie i stosuje przemoc, gdyż to wynika z jego natury.

Zgodnie z koncepcja Freuda, agresja jest niezbędna do przetrwania, do utrzymanie gatunku. Człowiek przychodzi na świat z gotowym instynktem walki, niezbędnym do prztrwania , jak na przykład z instynktem godu czy pragnienia. Freud był jednym z psychologów który ten poglad rozwinął w teorię.

Innym przedstawicielem tej koncepcji jest McDougall.

Przedstawiciele koncepcji instynktowej sa zgodni w jednej kwestii, mianowicie uważają oni,że instynkt agresji jest wrodzony i niezmienny, natomiast zachowanie agresywne, wzbudzane przez instynkt, są mniej lub bardziej podatne na wpływy zawnętrzne i mogą być modyfikowane przez wychowanie.

- teoria frustracji - wg której przyczyna zachowań agresywnych jest frustracja, wynikająca z niezaspokojenia potrzeb jednostki

Zasadę flustracji-agresji sformułowali po raz pierwszy w 1939 r. Dollar i jego współprwcownicy.Agresja , ich zdaniem, jest popędem reakcji na flustrację.Według Dollarda zachowanie człoweika zmierza zawszew do osiągnięcia jakiegoś celu. Mamy wiec sytuację flustracji, powstającą w wyniku kolizji dwóch czynników:

-dażenia człowieka do wykonania czynności

-istnienia przeszkody uniemożliwiającej wykonanie czynnosci

W efekcie zdarzeń tych czynników powstaje flustracja prowadząca do napięcia emocjonalnego, a to z kolei prowadzi do agrecji.

Gdy wystąpi flustracja , to pierwszym odruchem jest agresja skierowana na źródło flustracji. Lecz gdy źródło flustracji jest silne i reakcja agresji może sie spotkać z karą, to wówczas agresja przemieszcza sie na inny obiekt np. Pracownik obnażony przez szefa przychodzi do domu i krzyczy na dzieci, dziecko nite przez rodziców bije swojego misia.

Teoria społecznego uczenia się- ludzie uczą się zachowań agresywnych przez własne, bezpośrednie doświadczenie lub przez naśladownictwo

Przyczyny agresji i przemocy można podzielić na kilka grup:
- przyczyny tkwiące w rodzinie
- przyczyny istniejące w szkole, placówce wychowawczej,
- wpływ grupy rówieśniczej,
- wpływ mediów

1. środowisku rodzinnym, które ma bardzo ważny wpływ na powstawanie zachowań agresywnych. Dzieci częściej są agresywne, jeżeli mają do czynienia z agresją i przemocą w rodzinie, kiedy w rodzinie panuje chaos, a role matki i ojca nie są w pełni realizowane. Może się to wyrażać między innymi przez:

- negatywny lub chłodny stosunek emocjonalny rodziców do dziecka.

- brak wyznaczonych granic, których dziecku nie wolno przekraczać w zachowaniu się.

- reakcji ze strony rodziców w rozpoznawaniu i akceptowaniu dziecięcych zachowań.

2. w szkole jako instytucji wraz z jej uwarunkowaniami pedagogicznymi oraz sposobem organizacji procesu dydaktycznego, może również przyczynić się do powstawania zachowań agresywnych (zarówno uczniów, jak i nauczycieli).
Czynniki instytucjonalno-organizacyjne, które na to wpływają, to min.:

- zbyt liczne klasy

- niewłaściwe metody pracy (praca grupowa)

- przeludnione szkoły

- struktura organizacyjna szkoły (nauka zmianowa, zmiana nauczycieli itp.)

- ogólny standard budynku i otoczenia, oświetlenie, poziom hałasu, wystrój po mieszczeń (zbyt mało lub zbyt dużo bodźców sprzyja agresji).

3. w przyczynach psychologicznych, które powodują wzrost zachowań agresywnych dzieci są następujące:

- frustracje wynikające z braku dobrego kontaktu z dorosłymi lub agresja z ich strony

- niskie poczucie własnej wartości, połączone z dużą ilością otrzymanych przez nich

- negatywnych komunikatów od dorosłych

- modelowanie zachowań agresywnych w mediach, subkulturach

- brak jasnych i przestrzeganych reguł życia szkolnego

- mała umiejętność radzenia sobie z przeżywaniem silnych i negatywnych uczuć a zwłaszcza złości

- brak umiejętności konstruktywnego rozwiązywania sytuacji konfliktowych

- frustracja spowodowana brakiem perspektyw życiowych.

4.w telewizji i środkach masowego przekazu Badania psychologów pokazują, że przemoc w telewizji może:

- wpływać na agresywne zachowanie

- tłumić wrażliwość w odbiorze realnego życia

Przemoc w mediach prezentowana jest w skali nieproporcjonalnej do życia codziennego. Dzieje się tak często z powodów komercyjnych, gdyż dobrze się sprzedaje i przyciąga widownię, jest modna. Akty agresji i przemocy obecne są w filmach animowanych i grach komputerowych przeznaczonych nawet dla najmłodszych dzieci. Ta wszechobecność powoduje między innymi obniżenie poziomu empatii. Przemoc staje się codziennością, a posiadanie "kilku żyć" jest dla niektórych zupełnie oczywiste.)

5.kolejne przyczyny zachowań agresywnych to:

- mało rozwinięta samokontrola swoich emocji. Dzieci mają wówczas ogromne kłopoty w radzeniu sobie ze strachem, lękiem, poczuciem krzywdy lub winy i nie są w stanie przewidzieć swoich reakcji emocjonalnych - nie kontrolują swoich zachowań

- ustabilizowane wzory zachowań agresywnych i stosowania przemocy zapewniają im odnoszenie sukcesów w grupie rówieśniczej, nieformalnej

- używanie alkoholu i narkotyków. Alkohol i narkotyki powodują wzrost zachowań agresywnych, ponieważ obniżają kontrolę i ograniczają właściwą ocenę sytuacji.

- usposobienie dziecka. Istnieje większe prawdopodobieństwo, że agresja rozwija się u dziecka aktywnego, o większym temperamencie niż u dziecka o temperamencie łagodniejszym.

Mówiąc o agrecji nie sposób pominąć zjawiska przemocy. Często agresja i przemoc stosuje sie w tym samym znaczeniu

Przemocą, jest każde zachowanie, którego intencja jest wyrządzenie fizycznej krzywdy drugiemu człowiekowi, lub też czyn, który jest postrzegany jako mający taką intencję

Przemoc domową,zwaną też przemoca w rodzinie, to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie skierowane przeciw członkowi rodziny, które narusza prawa i dobra osobiste, powodujac cierpienie i szkody

Ciężko jest nam rozróżnić czy pod słowem agresja kierują sie tylko złenawyki czy też może „dobre” dla czyjegoś dobra. I tak na przykład należy sie zastanowic, czy piłkarza ostro nacierającego na swojego przeciwnika również uważa się za agresywnego, czy środki przymusu stosowane przez państwo wobec obywateli, którzy łamia prawo, to również zachowanie agresywne i przemoc? Czy danie dziecki klapsa, które zachowuje się w sposób niebezpieczny dla siebie, to również agresja i przemoc? Na to pytane musi sobie chyba każdy sam odpowiedzieć.

Na pytanie zawarte w temacie „Uderzył mnie , to znaczy potrzebuje pomocy?” mozemy jednoznacznie odpowiedzieć że obie strony potrzebują tej pomocy. I ta pokrzywdzona i ta która krzywdzi niewatpliwie też i to chyba najbardziej. Z przemocą i agresją należy walczyć i osoby które sie do niej stosują powinny jak najpredzej taką pomoc otrzymać. Jak mówilismy ostatnio na zajęciach z psychologii stosowanej-alkocholik pije ponieważ ma jakiś problem- tak zdaję nam się ze z przemocą i agresją jest tak samo. Stosujemy wobec kogoś przemoc i agrecję ponieważ sami mamy jakiś problem i rozwiązujemy go wyładowując sie na kimś,ale należy wspomniec to nie tędy droga.

---