Emocje i motywacje 14

Społeczne mechanizmy motywacyjne:

Motywacje autoprezentacyjne – czyli motywacje „z pogranicza”, związane zarówno z naszym Ja, jak i z tym, że jesteśmy istotami społecznymi, funkcjonującymi pośród innych ludzi.

Cele zachowań autyprezentacyjnych: 1.Uzyskanie lub zwiększenie aprobaty, przejawów akceptacji ze strony otoczenia społecznego – ten motyw jest uważany za najczęstszy. Zwłaszcza, że taka aprobata, poza tym że daje nam emocjonalne bezpieczeństwo i zadowolenie związane z poczuciem posiadania wsparcia społecznego, pozwala także realizować mnóstwo celów pomniejszych, np. uzyskiwać konkretne korzyści, takie jak spełnianie naszych próśb.2,Regulowanie emocji, realizowane dzięki otrzymywaniu pochwał bądź uzyskiwaniu innych przejawów akceptacji, bądź dzięki unikaniu nieprzyjemnych interakcji. Budowanie własnej samooceny bądź podwyższanie poczucia własnej wartości – autoprezentacja miewa na celu uzyskanie oznak szacunku lub uległości, potwierdzanie własnej władzy, dominacji.3.Kształtowanie i podtrzymywanie pożądanej tożsamości – zachowania autoprezentacyjne mają wpływ nie tylko na to, jak inni nas spostrzegają, ale też na to, jak spostrzegamy samych siebie. Zdaniem Dymkowskiego, doświadczenia związane z zachowaniami autoprezentacyjnymi są internalizowane bez względu na wcześniejsze lub aktualne sądy człowieka na własny temat.

Techniki autoprezentacyjne:

Ingracjacja = „wkradanie się w cudze łaski", technika mająca na celu stworzenie pozytywnego obrazu własnej osoby w oczach drugiego człowieka, prowadząca do wytworzenia w nim pozytywnej postawy wobec siebie, zdobycia sympatii. Ingracjacja jest zwykle samookłamywaniem się partnerów interakcji. Ingracjator nie ujawnia przed samym sobą, że zależy mu na byciu atrakcyjnym, zaś jego partner woli wierzyć w szczerość i autentyczność zachowań swego rozmówcy. Ingracjacja wykorzystuje konkretne taktyki, takie jak:

Konformizm – czyli podporządkowanie się człowieka ogólnie akceptowanym wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania. Konformista mając początkowo zdanie inne niż grupa – czyli partnerzy interakcji – zmienia je i podporządkowuje się normom i przekonaniom grupy. (Można z tym, zwykle także niechcący, przesadzić – zbyt gwałtowna lub całkowita zmiana przekonań bądź nadmiernie bezpośrednia forma rezygnacji z nich mogą nasunąć podejrzenia co do ich fałszywości, wzbudzając tym samym nieufność, a nawet wrogość grupy / rozmówców / partnerów interakcji).

Podnoszenie wartości partnera – polega na świadczeniu uprzejmości, okazywaniu aprobaty, darzeniu różnymi względami innych ludzi. (Efektywność tej techniki opiera się na założeniu, że ludzie, którzy myślą o nas pozytywnie – co okazują np. wychwalając nas – automatycznie stają się dla nas atrakcyjni, szanujemy ich i lubimy.)

Odpowiednia prezentacja samego siebie – ingracjator w taki sposób przedstawia siebie samego, żeby jego rozmówca uznał kontakt z nim za bardzo korzystny. Najczęściej stosowaną tutaj techniką jest autoreklama, polegająca na prezentowaniu się w jak najlepszym świetle, podkreślającym posiadane pozytywne cechy, zdolności i umiejętności oraz gotowość inwestowania na rzecz partnera, np. wyświadczania mu przysług (przy jednoczesnym pomijaniu swoich nie-fajnych właściwości).

Autopromocja = autopromotor demonstruje swoje sprawności i kompetencje, wskazując przy tym swoją ogromną przydatność do efektywnego realizowania określonych lub wszelakich zadań, a tym samym do rozwiązywania problemów partnera interakcji. Osoba podejmująca autopromocję stara się być postrzegana jako wysoce uzdolniona, kompetentna, poprzez prezentowanie wysokiego poziomu inteligencji, uzdolnień specyficznych czy umiejętności.

Intymidacja, czyli grożenie / zastraszanie = tworzenie wizerunku człowieka groźnego, niebezpiecznego. Intymidator zwiększa swój wpływ społeczny na ludzi poprzez grożenie im sprawieniem kłopotów, czasami nawet bólu, a generalnie negatywnymi konsekwencjami w przypadku niespełnienia jego oczekiwań. Intymidatorem może być gburowaty i złośliwy szef, którego podwładni się obawiają, ale też rodzic czy życiowy partner.

Świecenie własnym przykładem = czyli tworzenie wizerunku człowieka moralnego, posiadającego i realizującego wysokie standardy etyczne. Człowiek kreujący wizerunek osoby moralnej pragnie zwykle (na ogół nieświadomie), żeby inni ludzie darzyli go szacunkiem, podziwem, i zaufaniem, ze względu na wysokie kompetencje moralne. Swoimi zachowaniami podkreśla, że uczciwość, zdyscyplinowanie, obowiązkowość, skłonność do samowyrzeczeń stanowią dla niego wartości priorytetowe. Autoprezentacja moralna dokonywana jest przede wszystkim poprzez działania, a jeżeli towarzyszą jej wypowiedzi, to konieczne jest zachowanie umiaru i ostrożności – ludzie niespecjalnie ufają deklaracjom o charakterze etycznym, zwłaszcza zawyżonym.

Demonstrowanie słabości i zależności od innych = czyli tworzenie wizerunku człowieka bezradnego. Człowiek bezradny to taki, który nie dysponuje wystarczającymi zasobami np. inteligencji, uzdolnień, uroku, agresji, tupetu, samodyscypliny, a w konsekwencji jest słaby, zależny od otoczenia, niezaradny, wymagający opieki i specyficznego traktowania przez innych. Człowiek taki demonstruje własną słabość, zależność i bezradność, po to, aby skłonić otoczenie do wspierania siebie, pomagania sobie, inwestowania w siebie.

Motywacje manipulatorów i manipulowanych.Manipulacja społeczna jest to planowe i celowe działanie, którego autor wywiera wpływ na inną osobę w taki sposób, aby nie zdawała sobie ona sprawy z tego, że podlega jakimkolwiek oddziaływaniom, bądź by nie była świadoma siły lub konsekwencji tych oddziaływań – D. Doliński.Podstawowym motywem działań osoby uciekającej się do manipulacji społecznej jest maksymalizacja własnego interesu albo interesu grupy osób, czy też instytucji, z którą ta osoba się identyfikuje, bądź na rzecz których pracuje. W drugim przypadku manipulacja nie musi mieć czysto egocentrycznego charakteru. Np. sprzedawcy wiedzą, że ludzie raczej nie przejawią spontanicznie pożądanych z ich punktu widzenia zachowań

Motywacja afiliacji i zażyłości

Motyw zazyłości - ...preferencja lub gotowość do doświadczeń interpersonalnych szczególnego rodzaju – doświadczeń ciepła, bliskości i szczerej rozmowy z inną osobą lub innymi osobami. McAdams wykazał, że ludzie charakteryzujący się silnym motywem zażyłości spostrzegani są przez swoich znajomych i bliskich jako ciepli, kochający, naturalni, szczerzy oraz w niewielkim stopniu dominujący i skoncentrowani na sobie. Badania ujawniły także, że motywacja afiliacji i motywacja zażyłości to odrębne zjawiska.

Ludzie charakteryzujący się silną motywacją afiliacji źle się czują, gdy są samotni, i starają się wówczas nawiązać interakcję z innymi ludźmi. Natomiast osoby cechujące się silną motywacją zażyłości wyraźnie lepiej od ludzi o wysokiej motywacji afiliacji znoszą samotność, i rzadziej wówczas przejawiają tendencję do nawiązywania nowych znajomości.