EMOCJE I MOTYWACJE 12.

Motywacja w przebiegu działania obejmuje.następujące.elementy:Uruchomienie działania ukierunkowanego na cel., Podtrzymywanie działania i wytrwałość, .Zaniechanie działania przed osiągnięciem celu, mimo – bardzo często – możliwości osiągnięcia tego celu.Kończenie działania ukierunkowanego cel, mogące polegać na przerwaniu aktywności lub skierowaniu jej na inny cel.

Paul Pintrich i Elisabeth DeGroot (1990) zaproponowali model zawierający trzy motywacyjne składniki:Składnik wartości – związany z tym, dlaczego człowiek coś robi lub chce zrobić.Składnik możliwości – związany z tym, w jakim stopniu, na ile jestem w stanie coś zrobić i zrealizować cel.Składnik afektu – związany z emocjami (ich znakiem i rodzajem), które wzbudzają założone działania i cel, jaki ma być w ich efekcie osiągnięty.

TEORIA AKTYWIZOWANIA MOTYWACJI- Heinz Heckhausen i Julius Kuhl (1985) teoria zakłada, że dla wyjaśnienia aktywizacji działań najważniejsze jest uchwycenie mechanizmu przekształcania się chęci, życzeń, fantazji czy marzeń w intencje, czyli cele, a następnie w realne działania.

W myśl teorii, dopiero uwzględnienie wszystkich powyższych czynników umożliwia sformułowanie ogólnego oczekiwania. Kiedy oczekiwanie powstanie, może ukształtować się wyobrażenie celu działania, które jednak nie jest jeszcze intencją działania. Przekształcenie wyobrażenia celu w intencję jego zrealizowania wymaga jeszcze kilku operacji, opisywanych przy użyciu modelu OTIUM (okazja, czas, ważność, pilność czy też presja czasowa, i środki .

Podtrzymanie działania i wytrwałość- Peter Gollwitzer (1996) twierdzi, że wszelkie działania mają swój początek i koniec w sformułowaniu pragnień. Między pragnieniami wstępnymi i końcowymi badacz ten wyróżnia cztery etapy działania. 1. Etap przeddecyzyjny, w którym dokonuje się wyboru między różnymi pragnieniami. Etap ten kończy się decyzją o realizacji jednego z pragnień. Na tym etapie, człowiek wybiera co będzie robił.2Etap przeddziałaniowy, następujący po podjęciu decyzji. Na tym etapie mamy do czynienia z planowaniem działania, czyli określaniem tego kiedy, gdzie, jak i w jakim czasie je wykonamy. Etap ten kończy sformułowanie konkretnego projektu działania.3Etap wykonaniowy, zaczynający się w momencie rozpoczęcia realizowania projektu, a kończący wraz z obserwacją rezultatów, jakimi zaowocowało ukończenie działania.4Etap podziałaniowy, na który składa się ocena wyniku i oszacowanie tego, czy wynik i związane z nim konsekwencje spełniają sformułowane wcześniej oczekiwania, czy też nie (w takim przypadku trzeba sformułować odmienne cele) Jack Brehm ustalił, że jakiekolwiek ograniczanie swobody wyboru człowieka tworzy w nim opór (nazwany reaktancją), sprawiający, że działanie jest przerywane, kiedy tylko nadarzy się taka możliwość. Z drugiej strony, świadomość tego, że posiada się wybór – że działanie można kontynuować, ale można je też porzucić – może zwiększać wytrwałość. Podobnym czynnikiem podtrzymującym motywację jest przekonanie o posiadaniu wpływu na bieg zdarzeń. Kolejnym czynnikiem podtrzymującym, a czasami nawet zwiększającym działanie, są informacje zwrotne dotyczące osiąganych wyników. Brak informacji zwrotnych bywa dla motywacji zabójczy. Również informacje niespójne lub niejasne mogą obniżać lub wygaszać motywację.

Porzucanie działania pomimo nie osiągnięcia wyniku jest w dużym stopniu zawarta w teoriach podtrzymywania działania, omówionych powyżej. Ludzie porzucają działania, pomimo wcześniejszego czasami silnego w nie zaangażowania, ze względów takich jak:Brak osobistego wpływu na bieg zdarzeń związanych z działaniem.Brak informacji zwrotnych o osiąganych rezultatach; dotyczy to zwłaszcza działań uruchomionych przez motywację osiągnięć, w których element oceny zewnętrznej jest bardzo ważny.Spostrzegany brak postępu wykonywania zadania.Spostrzeżenie, że prawdopodobieństwo osiągnięcia wyniku spada, zamiast rosnąć, w miarę działania.Przypisywanie ewentualnych osiągnięć czynnikom zewnętrznym, a nie wewnętrznym.Brak oczekiwanych gratyfikacji, a czasami wręcz straty i kary zamiast uzyskiwania spodziewanych nagród.Na skutek techniki zwielokrotnienia gratyfikacji może dojść do nasycenia nimi (nadmiar regularnych nagród w gruncie rzeczy nie jest najlepszy, jak wykazali już behawioryści).Rodzaje otrzymywanych gratyfikacji, a ściślej rzecz biorąc ich źródła. Tutaj ważna jest zasada, zgodnie z którą działania podjęte z własnej woli, na skutek wzbudzenia motywacji wewnętrznej, bywają dezorganizowane lub paraliżowane pojawieniem się gratyfikacji (motywacji) zewnętrznej. Edward L. Deci ustalił, że finansowe nagradzanie rozwiązywania łamigłówek, które wcześniej były wykonywane na skutek wewnętrznej motywacji poznawczej, obniżało zaangażowanie.Paradoksalnie, obniżenie motywacji i porzucanie działania może być rezultatem zbyt wysokiej motywacji początkowej – badania na wyczerpaniem i wypaleniem zawodowym pokazują, że szczególnie narażone są na nie osoby początkowo najsilniej zmotywowane, odczuwające największy zapał.Znaczenie może mieć także lęk, w dwóch formach – lęku przed niepowodzeniem i przed sukcesem. Lęk przed niepowodzeniem działa tutaj na dwa zasadnicze sposoby. Po pierwsze, może prowadzić do takiego organizowania swoich działań, które uniemożliwi osiągnięcie pozytywnego wyniku. Po drugie, może spowodować stosowanie technik samoutrudniania, zapewniających korzystne dla człowieka interpretacje zarówno sukcesu, jak i niepowodzenia. Lęk przed sukcesem miewa podobne, dezorganizujące i paraliżujące motywację działanie.Zaniechanie działania może również wynikać ze znudzenia działaniem, spadku zainteresowania nim. Już na początku rozwoju psychologii jako nauki Wilhelm Wundt stwierdził, że siła odczuwanych przez człowieka emocji, pozytywnych i negatywnych, jest związana z rodzajem działających na niego bodźców. Nasze emocje pozytywne, zatem także motywację, wzbudzają bodźce proste nowe i złożone znane. Natomiast bodźce złożone nowe i proste znane wywołują emocje negatywne i obniżają motywację. Zgodnie z takim modelem, potwierdzonym później przez innych badaczy, działanie może stać się źródłem negatywnych emocji – a w konsekwencji zanikać – na skutek tego, że człowiek przyzwyczaja się do niego, staje się ono dla niego znane i proste, więc nużące.Zwykła utrata ważności działania lub związanych z nim celów, bądź pojawienie się celów ważniejszych.

Zakończenie działania

W większości przypadków sprawa jest prosta – wiemy o tym porównując wynik założony z wynikiem osiągniętym i obserwując ich zbieżność. Jeśli wyniki te się pokrywają, w przybliżeniu lub całkowicie, wystarcza nam to do uznania, że działanie dobiegło końca. Taki mechanizm kończenia działania dotyczy przypadków, w których człowiek posiada informacje o wyniku, który osiągnął, jego jakości; w których sam może zorientować się, że wynik jest już satysfakcjonujący.

Bywa i tak, że kończenie działania jest efektem informacji zewnętrznych, udzielanych przez innych ludzi. Chodzi o komunikaty typu – „jest ok”, „zrobiłaś”, „wystarczy”. Jeśli człowiek ma do tych ludzi zaufanie, czy uznaje ich kompetencje w danej dziedzinie, komunikaty tego typu są wystarczającym powodem zakończenia działania