Emocje i motywacje 13

Typowo ludzkie mechanizmy motywacyjne:

Motywacja wewnętrzna- można zdefiniować jako tendencję podmiotu do podejmowania i kontynuowania działania wyłącznie ze względu na treść, rodzaj tego działania.James Hunt (1965).- Jego zdaniem, organizmy żywe mogą być motywowane do działania i wciąż aktywne nawet wówczas, gdy zaspokojone są wszystkie ich podstawowe potrzeby, a z zewnątrz nie działają na nie żadne wzmocnienia. W takich przypadkach, zdaniem Hunta, organizmy mogą przejawiać zachowania motywowane wewnętrznie i nie-popędowo, a konkretnie zachowania związane z ciekawością, eksploracyjne i manipulacyjne.

Istotą motywacji wewnętrznej jest wykonywanie działań nie ze względu na spodziewaną nagrodę (którą może być zredukowanie popędowego napięcia) lub karę (w przypadku ich nie wykonania), lecz ze względu na to, że samo działanie – samo realizowanie jakiegoś działania

– jest wzmacniające, nagradzające.

wpływ nagród zewnętrznych na motywację.- Zainteresowanie wpływem nagród na motywację wewnętrzna rozpoczęło się wraz z obserwacją Harry`ego Harlowa (1950). Badając małpy Harlow zauważył, że przebywając w klatkach małpy spontanicznie rozwiązują dosyć skomplikowane zadania manipulacyjne. Odkrył także, że jeśli małpy zaczyna się za wykonywanie tych zadań nagradzać rodzynkami, to przestają być tymi zadaniami zainteresowane, porzucają ich wykonywanie. Najprostszego wyjaśnienia negatywnego wpływu nagród zewnętrznych na motywacje wewnętrzną dostarcza zasada pomniejszania Harolda H. Kelleya, klasyka teorii atrybucji. Zasada ta głosi, że im więcej czynników może być przyczyną określonego działania, tym mniejsze jest znaczenie, jakie człowiek przypisuje każdemu z nich. Sformułowane nieco inaczej, prawo to mówi, że im więcej czynników może być przyczyną określonego działania, tym mniejszą człowiek ma pewność, że któryś z tych czynników ma właściwość sprawczą, jest rzeczywistą przyczyną wyjaśnianego działania. Alternatywną wobec zaprezentowanych teorię wpływu nagród zewnętrznych na motywację wewnętrzną zaproponował Arie Kruglanski (1975). Jego zdaniem każdą nagrodę można określić jako egzogenną bądź endogenną. Mówiąc najogólniej, egzogenny to taki, który pochodzi spoza jakiegoś układu, jest wobec niego zewnętrzny, natomiast endogenny to taki, który powstaje wewnątrz jakiegoś układu i jest jego integralną częścią. W związku z tym, nagrody egzogenne to takie, które są czynnikiem zewnętrznym wobec zadania bądź działania, a nagrody endogenne to takie, które są jego immanentną, „naturalną”, częścią.Według Kruglansky`ego, motywację wewnętrzną obniżają nagrody egzogenne, zaś nagrody endogenne podwyższają ją. Twierdzenie to potwierdzają zarówno badania, jak i liczne obserwacje codzienne. Pieniądze wypłacane ludziom za wykonywanie pracy nie obniżają ich motywacji, wręcz przeciwnie – ludziom wzrasta motywacja do pracy, kiedy dostają podwyżki i różne formy nagród materialnych. Jest tak dlatego, że wynagrodzenie za pracę jest endogenne wobec wykonywania pracy, jest integralną częścią pracy, podobnie jak integralną częścią studiowania jest uzyskiwanie ocen. Z drugiej strony, dzieci nagradzane za naukę pieniędzmi lub rozmaitymi gadżetami, mogą tracić zainteresowanie nauką. Jest tak dlatego, że pieniądze czy odtwarzacz MP3 mają charakter ewidentnie egzogenny wobec uczenia się.

Nagrody zewnętrzne nie są jedynym czynnikiem warunkującym poziom motywacji wewnętrznej. Innymi czynnikami decydującymi o tej motywacji są: Termin – ściśle określony termin, w jakim należy ukończyć dane działanie, obniża zwykle wewnętrzną motywację.Zewnętrzna obserwacja i kontrola, czy to bezpośrednia, czy odbywająca się np. za pośrednictwem kamery.Rywalizacja.

Motywacja osiągnięć. Różni badacze tej motywacji – McClelland, Atkinson, Heckhausen i inni – definiowali ją w różny sposób. Starając się zintegrować te różne definicje, Łukaszewski i Doliński definiują motywacje osiągnięć jako tendencję do osiągania i przekraczania standardów doskonałości, związaną z odczuwaniem pozytywnych emocji w sytuacjach zadaniowych, które są spostrzegane jako wyzwanie. Istotą motywacji osiągnięć wydaje się być stawianie sobie coraz wyższych wymagań, coraz bardziej ambitnych celów oraz dążenie do ich realizowania i przekraczania. Wymagania te związane są często z zewnętrznymi, często ogólnie akceptowalnymi standardami – ludzie z wysoką motywacją osiągnięć lubią zwykle porównywać się z innymi, bo to dzięki porównaniom mogą ocenić swoje osiągnięcia. Motywacja osiągnięć jest mechanizmem ciągłego pięcia się w górę rywalizowania z innymi ludźmi lub z samym sobą.

Według McClellanda, motywacja osiągnięć jest – tendencją do osiągania sukcesu, powodzenia, uzależnioną od:oczekiwania sukcesu,wartości wchodzącego w grę sukcesu,spostrzegania osobistej odpowiedzialności za sukces.

McClelland skoncentrował się na motywacji osiągnięć jako – jego zdaniem – zasadniczym czynniku decydującym o stosunku człowieka do pracy, jego zaangażowaniu w pracę, więc także przydatności w organizacji itd. Najprościej mówiąc, z punktu widzenia pracodawców pracownicy z wysoką motywacja osiągnięć są pracownikami dobrymi, pożądanymi.

McClelland stwierdził, że jest ona charakterystyką względnie stałą nie jest dziedziczona, lecz wynika z doświadczenia, zwłaszcza zdobytego w dzieciństwie (co oznacza, że można ją kulturowo-społecznie kształtować; robi się to poprzez stymulowanie do samodzielnego wykonywania zadań i nagradzanie za ich wykonanie).

MOTYWACJA ZWIĄZANA Z JA- Leon Festinger napisał wiele lat temu, że „...w organizmie człowieka istnieje popęd do oceniania własnych opinii i możliwości”. Zestawienie tak różnych terminów – z jednej strony „opinii” i „możliwości”, kojarzących się z ogromnym ludzkim potencjałem, zwłaszcza poznawczym, a z drugiej strony pojęcia „popędu”, związanego z funkcjonowaniem biologicznym – miało na celu podkreślenie znaczenia ludzkich potrzeb i dążeń związanych z Ja, z samym sobą. Potrzeby te i dążenia są być może równie silne jak biologicznie warunkowane potrzeby oddychania, odżywiania się czy snu.

Motywacje samorealizacji i samorozwoju. Według Carla Rogersa, motywacja ciągłego wzrostu, samorozwoju, jest absolutnie fundamentalną ludzką motywacją. Dążenia do zaspokojenia głodu, pragnienia, potrzeb społecznych i innych – które badacze na ogół traktują jako oddzielne, specyficzne mechanizmy motywacyjne – są według Rogersa w gruncie rzeczy tylko przejawami tego najważniejszego, samorozwojowego motywu.

Rogers podkreślał, że chociaż człowiek z natury dąży do realizowania własnego potencjału, spełniania swoich możliwości, pełnego ich rozwoju i wykorzystania, to jego naturalne i najważniejsze dążenie może zostać zablokowane czynnikami środowiskowymi, zwłaszcza wpływem rodziców lub opiekunów we wczesnym dzieciństwie. Tym, co blokuje ludzki wzrost, jest przede wszystkim szczególna postawa rodzicielska, nazywana miłością warunkową. Polega ona na tym, że dziecko doświadcza akceptacji i miłości rodziców pod warunkiem, że zachowuje się w określony sposób, zgodnie z wyznaczanymi przez rodziców standardami. Miłość warunkowa rodzi lęk, który wzbudza w dziecku postawę obronną, często podtrzymywaną w dorosłości. Kolejnym psychologiem humanistycznym postulującym istnienie motywacji samorealizacji był Abraham Maslow. nie uważał samorealizacji za jedyny ludzki mechanizm motywacyjny, jednak – traktował ją jako zasadniczy i ostateczny cel każdego człowieka. To, że ludzie się nie samorealizują, jest według Maslowa konsekwencją nie zaspokojenia innych potrzeb, co z reguły warunkowane jest środowiskowo – tu zatem także Maslow zgadzał się z Rogersem: motywacja samorozwoju jest silna, jednak może zostać zablokowana czynnikami wobec człowieka zewnętrznymi.