Układ SI (franc Système International d'Unités) - Międzynarodowy Układ Jednostek Miar zatwierdzony w 1960 (później modyfikowany) przez Generalną Konferencję Miar, w Polsce układ SI obowiązuje od 1966.

Układ SI zawiera:

• 7 jednostek podstawowych

• metr - m - podstawowa jednostka długości

• kilogram - kg - podstawowa jednostka masy

• sekunda - s - podstawowa jednostka czasu

• amper - A - podstawowa jednostka natężenia prądu elektrycznego

• kelwin - K - podstawowa jednostka temperatury

• mol - mol - podstawowa jednostka ilości materii

• kandela - cd - podstawowa jednostka światłości, natężenia światła

• 2 uzupełniające

• radian - rad - jednostka miary kąta płaskiego

• steradian - sr - jednostka miary kąta bryłowego

• jednostki pochodne, spójne z jednostkami podstawowymi i uzupełniającymi

• przedrostki SI

Metr to jednostka podstawowa układów: SI, MKS, MKSA, MTS - oznaczenie m - jest to odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/299 792 458 s (definicja zatwierdzona przez Generalną Konferencję Miar i Wag w 1983).

Poprzednio metr zdefiniowany był jako:

• (1795 - 1889) długość równa 10^-7 długości mierzonej wzdłuż południka paryskiego od równika do bieguna, na podstawie tej definicji wykonano irydowo-platynowy wzorzec metra. W trakcie powtórnych pomiarów stwierdzono różnice między wzorcem a definicją. Wzorzec przechowywany jest w Sèvres; koło Paryża).

• (1889 -1960) Generalna Konferencja Miar (1889) określiła metr jako odległość między odpowiednimi kreskami na wzorcu.

• (1960 - 1983) długość równa 1 659 763.73 długości fali w próżni promieniowania odpowiedającego przejściu między poziomami 2p₁₀ a 5d₅ atomu ⁸⁶Kr (kryptonu 86).

Inne jednostki długości: angstrem, cal, jard, mikron, mila, parsek, rok świetlny, sążeń, stopa, wiorsta.

Kilogram - jednostka masy, jednostka podstawowa układu SI - oznaczenie kg - jest to masa międzynarodowego wzorca (walca wykonanego ze stopu platyny z irydem) przechowywanego w Międzynarodowym Biurze Miar w Sèvres; koło Paryża). Wzorzec kilograma został usankcjonowany uchwałą I Generalnej Konferencji Miar 1889. Oryginalnie za wzorzec był przyjmowany jeden litr wody o temperaturze czterech stopnii Celsjusza przy ciśnieniu normalnym.

Inne jednostki masy: cetnar, drachma, funt, gran, karat, kwintal, tona, uncja.

Sekunda (od łacińskiego secunda - następna, najbliższa) - jednostka czasu, jednostka podstawowa większości układów jednostek miar np. SI, MKS, CGS - oznaczenie s.

Jest to czas równy 9 192 631 770 okresów promieniowania odpowiadającego przejściu między 2 poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego ²S_1/2 atomu cezu ¹³³Cs (cez 133). Definicja ta obowiązuje od 1967 r. Poprzednio sekundę definiowano jako 1/31 556 925.974 7 część roku zwrotnikowego 1900 lub 1/86 400 część doby.

Inne jednostki czasu: minuta, godzina, doba , rok, wiek.

Amper (od nazwiska Andrč Marie Ampčre'a;. ) - jednostka natężenia prądu elektrycznego, jednostka podstawowa układu SI i MKSA - oznaczenie A.

Prąd o natężeniu 1 A, jest to stały prąd elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych, prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o znikomo małym przekroju kołowym, umieszczonych w próżni w odległości 1 m od siebie, spowodowałby wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą równą 2·10 ^-7 N na każdy metr długości przewodu.

Do wyznaczenia jednostki służy waga prądowa.

Kelwin - jednostka temperatury w układzie SI, oznaczana dużą literą K

Skala Kelwina jest skalą absolutną, tzn. zero w tej skali oznacza najniższą teoretycznie możliwą temperaturę jaką może mieć kryształ doskonały, w którym ustały wszelkie drgania cząsteczek. Temperatura ta nie została nigdy zarejestrowana, gdyż praktycznie nie da się jej osiągnąć, lecz obliczona na podstawie funkcji uzależniającej temperaturę od energii kinetycznej drgań cząsteczek w krysztale doskonałym. Funkcję tę opracował Lord Kelvin; od niego pochodzi tez nazwa skali.

Inną skalą o tej właściwości są stopnie Rankine'a oparte na stopniach Fahrenheita.

Temperatura w kelwinach = Temperatura w stopniach Celsjusza + 273,15

Mol - jednostka liczności materii legalna w układzie SI.

Jeden mol jest to liczność materii, mającej taką samą liczbę cząstek ile jest atomów zawartych w 12 gramach izotopu węgla ¹²C. W jednym molu znajduje się 6,0221367(36) × 10²³ cząsteczek, atomów, jonów, elektronów, innych cząstek lub zespołów takich cząstek. Liczba ta jest nazywana liczbą Avogadro.

Znając wzór sumaryczny danego związku chemicznego można obliczyć jego masę cząsteczkową, sumując masy atomowe wchodzących w jego skład atomów.

kandela (od łacińskiego candela świeca) - jednostka natężenia źródła światła zalegalizowana w układzie SI - oznaczenie cd - jest to światłość z jaką świeci w kierunku normalnym powierzchnia 1/600000 m² ciała doskonale czarnego przy jego temperaturze równej 2042,5 K (temperatura krzepnięcia platyny) pod ciśnieniem 101325 Pa.

Radian (rad) - jednostka kąta płaskiego, jednostka uzupełniająca układu SI.

Jest to kąt płaski równy kątowi między dwoma promieniami koła, wycinającymi z okręgu tego koła łuk o długości równej promieniowi.

1 rad = 180°/π = ok. 57.29578° = ok. 955 tysięcznych

Zamiana kąta o mierze stopniowej (stopnie) na miarę łukową (radiany):

Zamiana kąta o mierze łukowej (radiany) na miarę stopniową (stopnie):

gdzie π=3,141592...

Inne jednostki kąta: stopień, minuta, sekunda, tysięczna, gradus

Steradian (sr) - jednostka kąta bryłowego, jednostka uzupełniająca układu SI.

Jest to kąt bryłowy o wierzchołku w środku kuli wycinający z powierzchni tej kuli pole równe kwadratowi promienia.

1

---