Mtd5d, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski


Tytus Sosnowski

Kurs 004 (2008 / 2009)

METODOLOGIA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH

Wykład obligatoryjny dla I roku studiów wieczorowych

Wydziału Psychologii UW

PLANOWANIE I ANALIZA BADAŃ EMPIRYCZNYCH

Część d:

badania quASI-EKSPERYMENTALNE

Badania quasi-eksperymentalne („niby-eksperymentalne”) mają wszelkie cechy badań eksperymentalnych (włącznie z celowym oddziaływaniem na osoby badane - treatment) za wyjątkiem RANDOMIZACJI.

Brak randomizacji jest poważnym mankamentem planów quasi eksperymentalnych gdyż oznacza ograniczoną kontrolę nad zmiennymi ubocznymi. Dlatego też, jeśli jest to tylko możliwe należy stosować randomizację i plany eksperymentalne.

WYBRANE PLANY QUASI-EKSPERYMENTALNE

Plan 1. Plan z powtarzanymi pomiarami;

Plan 2. Porównania miedzy grupami niezrandomizowanymi;

Plan 3. Porównania między grupami niezrandomizowanymi
z pre-testem i post-testem.

Plan 1. Plan jednogrupowy z powtarzanymi pomiarami

Pomiar początkowy

zmiennej zależnej

Oddziaływanie

Pomiar końcowy zmiennej zależnej

Jedna

grupa

Yp

X

Yk

Przykład: porównujemy ciśnienie krwi przed (Yp) i po (Yk) zastosowaniu leku. Jeśli zaobserwujemy różnicę między Yp i Yk nie możemy być nigdy pewni czy spowodowana została ona lekiem (zmienna niezależna) czy też innymi czynnikami, takimi jak np. spontaniczne około-dobowe wahania ciśnienia, psychologiczny efekt terapii („efekt placebo”), wpływ pomiaru początkowego na pomiar końcowy, itp.

Plan z powtarzanymi pomiarami stosuje się często dla oceny zmian w czasie (dynamiki zmian) zmiennej zależnej. Plan taki nie zapewnia jednak dostatecznej kontroli zmiennych ubocznych. Jeśli jest to możliwe, należy zastosować plan eksperymentalny (np. dwugrupowy, patrz niżej) z powtarzanymi pomiarami. Podstawą oceny skuteczności leku byłyby wtedy porównania MIĘDZY GRUPAMI zrandomizowanymi w kolejnych pomiarach.

Grupy Zrando-mizowane

Pomiar początkowy

Oddziaływa-nie (np. lek)

Pomiar końcowy 1

Pomiar końcowy 2

Grupa 1

0x01 graphic

X

0x01 graphic

0x01 graphic

Grupa 2

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

Plan 2. Porównania między grupami niezrandomizowanymi

Przykład: porównujemy dwie metody nauczania stosując każdą z nich w innej szkole: metodę M1 w szkole A, metodę M2 w szkole B.

Grupy

niezrandomizowane

zmienna

niezależna

zmienna

zależna

szkoła A

M1

y1

szkoła B

M2

y2

Jeśli zaobserwujemy różnicę między grupami nie będziemy mogli być pewni czy jest to rzeczywiście efekt metody czy też efekt innych, nie kontrolowanych czynników:

Mankament ten można częściowo zminimalizować dokonując pomiaru ważnych zmiennych ubocznych i kontrolując (drogą statystyczną, np. stosując ANCOVA) ich wpływ na zmienną zależną. Musimy jednak wiedzieć przed rozpoczęciem zbierania danych jakie zmienne uboczne są ważne.

Szczególnym przypadkiem omawianego planu są badania w których grupę kontrolną dobiera się na zasadzie tzw. „doboru parami” (zamiast randomizacji). Np. do każdego chorego dobiera się osobę „kontrolną” o tej samej płci, wieku, wykształceniu itp.

Plan 3. Porównania między grupami niezrandomizowanymi
z pre-testem i post-testem.

Grupy

niezrandomizowane

Pomiar początkowy

Oddziały-wanie

Pomiar końcowy

Grupa 1

0x01 graphic

X

0x01 graphic

Grupa 2

0x01 graphic

0x01 graphic

Zastosowanie pomiaru początkowego w planie wielogrupowym pozwala ocenić, czy porównywane grupy nie różnią się przed badaniem poziomem zmiennej zależnej. Jeśli grupy nie są równoważne, rekomendowanym sposobem analizy jest analiza kowariancji (ANCOVA) z użyciem pomiaru początkowego jako zmiennej towarzyszącej (kowariantu).

Mankamentem planów z pomiarem początkowym jest jego potencjalny wpływ na pomiar końcowy. Do oszacowania wpływu pomiaru początkowego na pomiar końcowy można użyć planu Solomona.

mtd5D (2008/2009) - 1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Mtd5e, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd2, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd5f, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd5b, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Pytania zebrane, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd3, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd1, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd4, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
mtd5c, UW, Metodologia badań psychologicznych, prof. Sosnowski
Mtd1, Studia, Psychologia UW - materiały do zajęć, UWPsych - Metodologia badań psychologicznych
METO skrypt skryptu, Metodologia badań psychologicznych A.Tarnowski
falewska1, Metodologia badań psychologicznych - ćwiczenia - Turlejski
Metodologia badań psychologicznych i statystyka dr I. Sowińska Gługiewicz, Metodologia badań psychol
PROJEKT BADAWCZY, Metodologia badań psychologicznych - ćwiczenia - Turlejski
Statystyki nieparametryczne, PSYCHOLOGIA, I ROK, semestr II, podstawy metodologii badań psychologicz
Centralne Twierdzenie Graniczne, PSYCHOLOGIA, I ROK, semestr II, podstawy metodologii badań psycholo

więcej podobnych podstron