C-224/97
Erich Ciola v. Land Vorarlberg
[limity miejsc cumowniczych]
Sprawa Erich Ciola została przekazana Trybunałowi przez sąd austriacki i dotyczyła interpretacji prawa krajowego w świetle art. 5 (obecnie 10 - zasada lojalności) i art. 59 (obecnie 49 - swoboda świadczenia usług) Traktatu rzymskiego.
Stan faktyczny
Erich Ciola prowadzi przedsiębiorstwo ABC-Boots-Charter GmbH, zajmujące się m.in. wynajmowaniem łodzi i prowadzeniem przystani. W 1990 r. jego firma wydzierżawiła określony teren nad brzegiem Jeziora Bodeńskiego (w części austriackiej) i uzyskała zezwolenie na założenie tam przystani na 200 łodzi. Ponieważ teren ten podlega reżimowi ustawy o ochronie krajobrazu (Landschaftsschutzgesetz) landu Vorarlberg zakazującej jakichkolwiek zmian w krajobrazie wybrzeża, który to zakaz (zgodnie z postanowieniami samej ustawy) może być w indywidualnym przypadku uchylony tylko decyzją odpowiednich władz administracyjnych. ABC-Boots-Charter GmbH zwróciła się o wydanie takiej decyzji. Decyzja z 9 sierpnia 1990 r. ustalała warunki prowadzenia przystani przez spółkę, wśród których znalazło się m.in. postanowienie ograniczające, ze skutkiem od 1 stycznia 1996 r. maksymalnie do 60 liczbę miejsc na przystani, które mogły być wynajmowane właścicielom łodzi mającym stałe miejsce zamieszkania za granicą (pozostała część była zarezerwowana dla mieszkańców Austrii). Mimo osiągnięcia tego limitu w 1996 r. kolejne dwa miejsca zostały wynajęte osobom mieszkającym za granicą. Właściwy organ administracyjny w decyzji z lipca 1996 r. uznał, że doszło do popełnienia dwóch wykroczeń administracyjnych w rozumieniu ustawy o ochronie krajobrazu, za co odpowiedzialnym uznał Ericha Ciolę i nakazał mu zapłatę grzywny w wysokości 75 000 ATS za każde z wykroczeń.
Erich Ciola odwołał się od tej decyzji do sądu administarcyjnego, powołując się na prawo wspólnotowe (w chwili popełnienia wykroczenia Austria była już członkiem Wspólnoty), zwłaszcza na postanowienia dotyczące swobodnego przepływu usług. Sąd austriacki zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z dwoma pytaniami prejudycjalnymi:
Czy prawo krajowe ograniczające liczbę miejsc do cumowania, które mogą być wynajęte cudzoziemcom, może być uznane za zgodne z przepisami Traktatu dotyczącymi swobodnego świadczenia usług.
Czy prawo wspólnotowe pozwala osobie świadczącej usługi, która ma miejsce zamieszkania (siedzibę) na terenie Austrii, na domaganie się nieegzekwowania w stosunku do niej przez sądy i organy administracyjne decyzji administracyjnej wydanej w 1990 r. której treśc jest niezgodna z prawem wspólnotowym.
Stanowiska uczestników postępowania
pytanie |
Władze landu Vorarlberg |
Rząd austriacki |
1. |
Ograniczenie liczby miejsc wynajmowanych osobom zamieszkałym za granicą zostało dokonane w interesie ogólnym, polegającym na potrzebie zapewnienia dostępu do przystani lokalnym właścicielom łodzi, w obliczu ryzyka, że przystań zostanie zdominowana przez właścicieli z zagranicy, gotowych płacic wyższe stawki, podczas gdy zwiększenie ogólne liczby miejsc jes ze względów ochrony środowiska, niemożliwe. |
|
2. |
|
Nie ma uzasadnienia dla automatycznego i nieograniczonego stosowania orzecznictwa dotyczącego prymatu prawa wspólnotowego do indywidualny aktów administracyjnych. Argumenty: Koniecznośc zapewnienia wykonalności decyzji administracyjnych wskazując na orzecznictwo poświęcone zasadzie autonomii proceduralnej Państw Członkowskich. Uznanie prymatu naruszyłoby zasadę pewności prawa, ochrony uprawnionego oczekiwania i ochrony praw nabytych. |
Opinia rzecznika generalnego
Rzecznik generalny Mischo w swojej opinii rozważył oba te problemy, z którymi zwrócił się sąd krajowy. Stwierdził, że:
Zakaz wynajmowania miejsc na przystani ponad określony limit osobom zamieszkałym w innym Państwie Członkowskim prowadzi do niezgodnej z art. 59 (dzisiejszym art. 49) TWE pośredniej dyskryminacji ze względu na neutralne z pozoru kryterium miejsca zamieszkania, które nie da się obiektywnie uzasadnic względami ochrony interesu ogólnego w oparciu o art. 56 (dzisiejszy art. 46) TWE.
Prawo wspólnotowe nie pozawala zatem, by Państwo Członkowskie stosowało taki zakaz i to pod groźbą kary, w stosunku do przedsiębiorcy.
Obowiązuje zasada prymatu prawa wspólnotowego, nawet nad postanowieniami indywidualnego aktu administracyjnego, co oznacza, że jeśli takie postanowienie uznane zostanie za sprzeczne z, w tym wypadku, zasadą swobodnego przepływu usług, to nie może ono być stosowane.
Odpowiedz ETS
pyt.1 Przedsiębiorca może korzystac przeciwko państwu z traktatowego prawa do swobodnego świadczenia usług, gdu odbiorcami usług przezeń świadczących są osoby prowadzące działalność (mające miejsce zamieszkania, siedzibę) za granicą.
Pyt.2 Przeredagowane przez TS uznał, że pytanie sprowadza się do tego czy pochodzący sprzed 1996 r. zakaz krajowy uznany za sprzeczny ze wspólnotową zasadą swobody świadczenia usług, znajdujący się nie w akcie krajowym o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, ale w konkretnej i indywidualnej decyzji administracyjnej, musi być pominięty przy ocenie legalności (zgodności z prawem) grzywny nałożonej w wyniku niezastosowania się do takiego zakazu już po dacie akcesji państwa członkowskiego. TS wskazuje ze w przypadku niezastowsowania się do przepisów o charakterze abstrakcyjnym i generalnym, które są niezgodne z prawem wspólnotowym, sąd administracyjny rozpoznający sprawę odmówiłby zastosowania takiego niezgodnego przepisu, dając pierwszeństwo prawu wspólnotowem, a to zgodnie z wyrokiem Trybunału w sprawie Simmenthal.