Kardiowerter-defibrylator serca - (ang. ICD-implantable cardioverter defibrillator) - to wszczepialne urządzenie medyczne, mające za zadanie przerwać potencjalnie groźną dla życia arytmię i przewrócić rytm zatokowy serca. Wszczepienia urządzenia dokonuje się u chorych, u których pomimo leczenia farmakologicznego istnieje duże ryzyko wystąpienia groźnych dla życia (tak zwanych złośliwych) zaburzeń rytmu serca, mogących doprowadzić do zatrzymania krążenia i nagłej śmierci sercowej.
Do wskazań bezwzględnych należą:
● Epizody nagłego zatrzymania krążenia w przebiegu częstoskurczu korowego (VT) lub migotania komór (VF), których przyczyna nie jest przemijająca lub odwracalna;
● Źle tolerowany hemodynamicznie VT;
● Utraty przytomności o nieustalonej etiologii u osób, u których w czasie badania elektrofizjologicznego wywołuje
się źle tolerowany utrwalony VT lub VF, a leki antyarytmiczne są nieskuteczne, przeciwwskazane;
● Nieutrwalony VT u chorych po zawale serca z dysfunkcją lewej komory (frakcja wyrzutowa lewej komory < 35%), u których w czasie badania elektrofizjologicznego wywołuje się utrwalony VT lub VF, także po lekach antyarytmicznych;
● Utrwalony VT przebiegający bez znaczących zaburzeń hemodynamicznych, jeżeli jest oporny na zastosowane leczenie.
Do wskazań względnych należą:
● Utraty przytomności o nieustalonej etiologii, gdy wykluczono inne przyczyny, u osób ze stwierdzoną chorobą serca, dysfunkcją lewej komory, u których w czasie badania elektrofizjologicznego wywołuje się utrwalony VT, źle tolerowany hemodynamicznie;
● Osoby z rodzinnie występującą kardiomiopatią przerostową lub zespołem wydłużonego QT, z utratami przytomności, incydentami nieutrwalonego VT oraz nagłymi zgonami wśród członków najbliższej rodziny
Zabieg wszczepienia stymulatora trwa zwykle jedną do dwóch godzin. Generator impulsów, jest zazwyczaj wszczepiany pod skórę w okolicy podobojczykowej. Elektrody są wprowadzane do serca przez żyłę przebiegającą w pobliżu obojczyka. Końcówka każdej z elektrod jest umocowywana w sposób umożliwiający bezpośredni kontakt z wewnętrzną powierzchnią ściany serca. Zazwyczaj zabieg wszczepienia stymulatora przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, bez usypiania pacjenta. Następnie pacjenta poddaje się znieczuleniu ogólnemu - określa się podczas niego tak zwany próg defibrylacji, czyli określa się jaki poziom energii jest potrzebny do przerwania arytmii. Kilka dni po wszczepieniu wykonuje się test wysiłkowy, który pozwala ułatwia wychwycenie ewentualnych zaburzeń pracy ICD, ale pozwala również na lepsze, zależne od aktywności pacjenta, dostrojenie pracy kardiowertera-defibrylatora. Zwykle po 7 dniach wykonuje się dodatkowo kontrolną próbę progu defibrylacji. Pacjent wypisywany jest do domu, jednak z częstością 3 - 6 miesięcy wymaga kontroli pracy ICD.
Funkcje defibrylatora-kardiowertera:
detekcyjne ? ICD jest w stanie rozpoznać wystąpienie częstoskurczu komorowego i nadkomorowego oraz w najbardziej skuteczny sposób go przerwa
terapeutyczne ? powoduje wyładowanie, które np. w przypadku groźnych arytmii komorowych prowadzi do powrotu właściwej czynności elektrycznej serca
stymulacyjne
Ograniczenia aktywności życiowej po wszczepieniu ICD
Po wszczepieniu ICD należy bezwzględnie unikać działania pól elektomagnetycznych, nie wyłaczając tych emitowanych przez radio CB czy telefon komórkowy (powinien być używany po przeciwnej stronie od miejsca implantacji). Należy także unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów, nie wolno mieć wykonanego badania MRI.
Defibrylator - urządzenie medyczne służące do przeprowadzania zabiegu defibrylacji serca.
Zasada działania
Defibrylator oddziałuje na mięsień sercowy prądem stałym o odpowiednio dużej energii (wyrażanej w Dżulach (J)), który podczas defibrylacji powoduje "zresetowanie" nieregularnie pracującego mięśnia sercowego i umożliwienie mu powrotu do normalnej, regularnej pracy. Ze względu na kształt fali energii dostarczanej przez defibrylator wyróżnia się defibrylatory jednofazowe oraz dwufazowe. Wykazano, że przy stosowaniu defibrylacji dwufazowej można używać ponad dwukrotnie mniejszej energii defibrylacji (150 J), aniżeli w standardowej - jednofazowej (360 J).
Budowa defibrylatora
Przykład nowoczesnego defibrylatora/monitora realizującego równocześnie wiele funkcji używanych w medycynie ratunkowej
Przeciętny defibrylator składa się z dwóch elektrod oraz jednostki centralnej. Jednostka centralna zależnie od producenta oraz klasy urządzenia może znacznie różnić się wyglądem oraz funkcjami. Spotykamy:
wielofunkcyjne defibrylatory z dużymi wyświetlaczami umożliwiającymi odczytywanie kolejnych parametrów mierzonych przez urządzenie (EKG, temperatura ciała, ciśnienie tętnicze, saturacja, itp.) przez zespół ratunkowy;
defibrylatory posiadające wyświetlacz jedynie w celu wyświetlenia zapisu EKG;
defibrylatory typu AED samodzielnie analizujące rytm - przeznaczone do użytku przez zwykłego człowieka, w żadnym stopniu nie przeszkolonego w tego typu działaniach.
Urządzenia tego typu posiadają dwa główne typy elektrod:
elektrody typu "łyżki", wymagające przyłożenia ich przez ratownika,
elektrody przyklejane, po przyklejeniu nie wymagające innych działań.
Sytuacja AED w Polsce
Symbol automatycznego zewnętrznego defibrylatora (AED)
W Polsce, na wzór Stanów Zjednoczonych, planuje się upowszechnienie użycia defibrylatorów w miejscach dużych skupisk ludzkich, takich jak: centra handlowe, kościoły. Często są to tzw. automatyczne defibrylatory zewnętrzne AED, które od ratującego wymagają wykonania tylko bardzo łatwych czynności, np. podpięcia elektrod i naciśnięcia przycisku. Według PAD - programu publicznego dostępu do defibrylatora automatyczne defibrylatory mają być umieszczone w miejscach, gdzie przewiduje się ponad jeden przypadek nagłego zatrzymania krążenia w ciągu dwóch lat. Przykładem miejsca, w którym znajdują się takie defibrylatory, są stacje Metra Warszawskiego.
Defibrylacja - postępowanie
Po jednej defibrylacji (min. 150 J, jeżeli impuls jest dwufazowy lub 360 J dla jednofazowego) należy przeprowadzić natychmiastową RKO przez 2 min, bez przerw na analizę rytmu oraz poszukiwanie oznak życia. Defibrylacja jest zabiegiem medycznym który znajduje zastosowanie jedynie w niektórych przypadkach arytmii! Wbrew powszechnej opinii, rytm zwany asystolią (wyglądem przypominający na wykresie EKG płaską linię) oraz PEA (ang. pulseless electrical activity) aktywność elektryczną bez tętna (prawidłowa czynność elektryczna, ale bez przepływu krwi) nie poddają się defibrylacji.
Asystolia - przykład rytmu nie poddającego się defibrylacji
Migotanie komór jako rytm przy którym jak najszybsze wykonanie defibrylacji zwiększa szanse przeżycia pacjenta
Tachykardia komorowa
Jedynymi rytmami poddającymi się defibrylacji są:
migotanie komór,
trzepotanie komór,
tachykardia komorowa bez tętna.