ETOLOGIA I
Dwie skrajne postaci stosunku do zachowania zwierząt:
koncepcje witalistyczne (ontologiczna koncepcja psychiki Arystotelesa i Platona, anima sensitiva, anima rationalis)
koncepcje mechanistyczne (Demokryt, Kartezjusz).
Początek badań nowożytnych:
1872 - Karol Darwin - monografia „O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt”,
natura nie robi skoków - ciągłość świata zwierząt i ludzi w zakresie psychiki,
Zoopsychologia - w interpretacji zachowania uwzględnia przeżycia zwierząt mające analogię w przeżyciach ludzi,
1895 - George Romans - „Inteligencja zwierząt”,
1894 - L.C. Morgan - „Wprowadzenie do psychologii porównawczej”,
W Polsce - Jan Dembowski.
Kanon Morgana:
Program Morgana - stany psychiczne to stany świadomego doświadczania, badacz powinien starać się zrozumieć psychikę zwierząt przez analogie do własnych stanów psychicznych z zachowaniem określonego rygoru,
kanon - w żadnym wypadku nie możemy interpretować działania jako wyniku wyższej czynności psychicznej, jeśli może ono być zinterpretowane jako wynik procesu przebiegającego na niższym poziomie.
Dalszy rozwój zoopsychologii:
lata 30-te XX w. - W. Köhler - badania nad rozwiązywaniem problemów przez wgląd u szympansów,
1984 - D. Griffin - „Myślenie zwierząt” (krytyka nadużywania kanonu Morgana i perspektywy antropocentrycznej),
Behawioryzm - 1913 - John Watson - manifest behawiorystyczny,
Psychologia jako nauka o zachowaniu, a nie o świadomości, organizm to czarna skrzynka,
badanie sztucznych form zachowania, abstrahowanie od gatunku i biologicznego sensu zachowania.
Etologia:
od lat 30-tych XX w.
zachowanie podlega doborowi naturalnemu, ma sens adaptacyjny,,
Ekologia behawioralna, - Krebs & Davies - „Wprowadzenie do ekologii behawioralnej”,
znaczeniem zachowania dla przeżycia i sukcesu reprodukcyjnego (konkurencja wewnątrzgatunkowa, zasoby, unikanie drapieżników).
Socjobiologia:
1975 - E. Wilson - „Socjobiologia”,
zajmuje się biologiczną funkcją zachowań społecznych,
koncepcja agresji międzygrupowej Durhama i manifest sewilski.
Manifest sewilski - Naukowo niepoprawnym jest zakładanie, że:
odziedziczyliśmy skłonności wojenne po naszych zwierzęcych przodkach,
przemoc jest genetycznie zaprogramowana,
w przebiegu ewolucji istniała dodatnia presja selekcyjna na agresję,
wojna ma źródło w instynkcie.