- XI - Zbiór i zbiorowość:

• Zbiór - ogół osobników o wspólnej cesze wyróżnionej przez obserwatora,

• Zbiorowość społeczna (zespół) - skupienie osobników, więź społeczna (ogół relacji, połączeń, zależności).

Stosunki międzygatunkowe:

• Hierarchia biologiczna - dominowanie osobników jednego gatunku nad osobnikami innego gatunku,

• Zespoły wielogatunkowe - styczność osobników różnych gatunków:

• pasożytnictwo (trwałe, czasowe, lęgowe, pracy), komensalizm, protokooperacja, symbioza, stada heterotypowe.

Zespoły jednogatunkowe:

• Czynnikiem grupującym zwierzęta jest przyciąganie społeczne stałe lub czasowe.

Zespoły anonimowe:

• Agregacja - czasowa zbiorowość o charakterystyce tłumu,

• U zwierząt występuje tylko jeden rodzaj tłumu - uciekający,

• W zależności od gatunków - Pochód - gąsienice, Zgraja - ssaki.

Grupy o trwałej więzi:

• Krąg społeczny - luźny związek bez trwałych stosunków np. psy na spacerach,

• Para lub dwójka - związek seksualny lub oparty na przywiązaniu (kompani),

• Grupa społeczna - co najmniej 3 osobniki, które pozostają w stałych relacjach - (gromada).

Typy gromad:

• Grupy rozrodcze - są związane wspólnym pochodzeniem:

• rodzinne - przynajmniej jeden rodzic i potomstwo,

• szczepy - więcej niż dwa pokolenia,

• Grupy wielorodzinne - pochodzące od więcej niż jednej pary rodziców:

• w nazewnictwie etologicznym horda - jest to pierwotna grupa dla naszego gatunku,

• Grupy terytorialne:

• kolonie lęgowe, wspólnoty gniazdowe (grupy celowe), grupy tokowiskowe.

• Grupy składające się z osobników o jednakowym charakterze biologicznym:

• np. kasty (gdy w obrębie jednej płci występują co najmniej 2 typy osobników o różnej budowie i funkcji).

Państwa:

• Wysoko uorganizowane zbiorowości owadów - Rodzinne, Wielorodzinne.

Adaptacyjna funkcja życia w grupie:

• podstawowe korzyści i koszty życia w grupie związane są z presją drapieżników i zasobami pokarmowymi.

Dobór grupowy i indywidualny:

• Dobór grupowy - faworyzuje cechy korzystne dla grupy,

• Dobór indywidualny - faworyzuje cechy korzystne dla osobnika.

Argumenty na rzecz doboru grupowego:

• Altruizm, Agresja zrytualizowana, Samoregulacja populacji.

Argumenty na rzecz doboru indywidualnego:

• Wątpliwa realność istnienia gatunku, Zasada oszczędności w wyjaśnianiu, Obserwacje niewyjaśnione dobrem gatunku.

Argumentacja C.G. Williamsa przeciwko doborowi grupowemu:

• Adaptacja na każdym poziomie hierarchii biologicznej wymaga procesu doboru operującego na tym poziomie,

• Dobór grupowy jest teoretycznie możliwy, ale jest nieistotny w naturze (dobór wewnątrzgrupowy, czyli indywidualny wywiera silniejszy wpływ na zmiany ewolucyjne, niż dobór międzygrupowy),

• Ani grupy, ani nawet osobniki nie są przedmiotem doboru naturalnego, ponieważ nie powielają się z dostateczną dokładnością (są nim geny).

Hierarchia społeczna:

• podtrzymywane relacje dominacji/uległości, w rezultacie interakcji agresywnych, charakter absolutny/względny,

Typy hierarchii:

• despotyczna, rangowa, kołowa.

Ewolucja hierarchii:

• Hierarchia jest właściwością grupy korzystną dla poszczególnych osobników,

• U jej podstaw leży strategia warunkowa uwzględniająca asymetrię fizyczną na podstawie doświadczenia osobniczego,

• Istnieje związek między możliwościami pamięciowymi a rodzajem hierarchii.

Model agresji międzygrupowej W. Durhama:

• Agresja międzygrupowa będzie faworyzowana przez dobór naturalny, gdy:

• zasób limitujący można kontrolować,

• ma miejsce rywalizacja międzygrupowa o zasób limitujący,

• grupy rywalizujące nie są blisko spokrewnione,

• koszty agresji są stosunkowo niewielkie (liczebność grupy, zdolności militarne, organizacja, technologia).

---