Podstawa programowa (zagadnienie)	Realizowany program	Jednostka tematyczna	Jednostka lekcyjna	KATEGORIA A Uczeń zna:	KATEGRRIA B Uczeń rozumie:	KATEGORIA C Uczeń umie:	KATEGORIA D Uczeń umie:
Funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi- zjawiska, ich wzajemne zależności,, zmienność środowiska w przestrzeni i czasie, m.in. zmiany pogody i ich prognozowanie, klęski żywiołowe. Równowaga ekologiczna.	Hydrosfera (6h)	Właściwości i ruch wody morskiej.	1	- skład chemiczny wody morskiej (K) - rodzaje ruchów wody morskiej (K) - przyczyny powstawania fal i pływów morskich (K) - rodzaje prądów morskich (K) - przyczyny powstawania Tsunami	- zależność temperatury i stopnia zasolenia od szerokości geograficznej (P) - zależność przebiegu prądów morskich od kierunków wiatrów stałych i układu kontynentu (P)	- scharakteryzować przebieg prądów morskich na Ziemi oraz (R)	- zanalizować mechanizm powstania i znaczenie dla gospodarki człowieka El Nino (D)
		Działalność rzeźbotwórcza wody morskiej na przykładzie wybrzeża Bałtyku.	1	- pojęcie: platforma abrazyjna , klif, mierzeja, zalew, plaża, platforma akumulacyjna, (K) - nazwy podstawowych typów wybrzeży morskich (K) - nazwy cieśnin łączących Bałtyk z Morzem Północnym Podział Morza Bałtyckiego(K)	- proces rozwoju linii brzegowej w różnych jej stadiach (P) - proces tworzenia się zalewu na przykładzie Morza Bałtyckiego (P)	- scharakteryzować proces powstawania i budowę klifu (R) - scharakteryzować proces powstawania i budowę elementów wybrzeża płaskiego(R) - scharakteryzować różne typy wybrzeża morskiego (R) -	- scharakteryzować pod względem geomorfologicznym wybrzeże Morza Bałtyckiego (D)
		Wody podziemne, i źródła. Zasoby wód podziemnych Polski.	1	- pojęcie strefy wodonośnej, źródła, cieplic(K) - podział wód podziemnych ze względu na głębokość zalegania (K)	- podział źródeł ze w zależności od siły powodującej wypływ (K) - zależność zanieczyszczenia wód podziemnych w zależności od głębokości zalegania (P)	- narysować i scharakteryzować wypływ wód artezyjskich (R) - sklasyfikować źródła ze względu na budowę geologiczną (R) - wskazać na mapie miejsce występowania wód leczniczych w Polsce. (P)	- zanalizować schemat działania gejzerów i wskazać miejsca ich występowania (D) - zanalizować wykorzystanie i rozmieszczenie wód mineralnych na świecie (R)
		Wody płynące. Działalność rzeźbotwórcza rzek.	1	- terminy: rzeka główna, dopływ, dorzecze, zlewisko, zlewnia, dział wodny, meander, delta, estuarium (K) - obszary występowania rzek okresowych i epizodycznych na świecie (K)	- zależność gęstości sieci rzecznej od szerokości geograficznej (K) - różnicę pomiędzy erozją denna i boczną (P)	- sklasyfikować różne ustroje rzeczne (P) - sklasyfikować różne typy erozji rzecznej (R) - wyjaśnić proces powstawania delty (P-R)	- na schemacie scharakteryzować działalność rzeźbotwórczą rzeki na poszczególnych etapach jej biegu (D) - zanalizować proces powstawania starorzecza i jezior meandrowych (R_D)
		Jeziora i ich typy genetyczne. Pojezierza Polski.	1	- podstawowe typy genetyczne jezior na świecie (K) - nazwę i położenie największego jeziora słodkowodnego i słonego na świecie (K) - nazwę i położenie największego i najgłębszego jeziora w Polsce (K) - główne typy jezior w Polsce (K)	- proces i przyczyny zanikania jezior (P)	- określić typ genetyczny wybranych jezior świata i Polski(P) - scharakteryzować proces przemiany jezior w bagna i torfowiska (R)	- scharakteryzować pojezierza w Polsce pod względem wielkości i ilości jezior oraz opisać proces ich powstania. (D)
		Formy występowania lodu na Ziemi. Działalność rzeźbotwórcza lodowców.	1	- termin: lodowiec, lądolód, granica wiecznego śniegu, firn, zlodowacenie, morena, rynna, kar (K) - różnice pomiędzy lodowcem a lądolodem - schemat budowy lodowca (K) nazwy podstawowych form akumulacyjnej i niszczącej działalności lodowców (K) - wie kiedy w Polsce miały miejsce zlodowacenia	- proces przemieszczania się lodowca (P) Różnicę między rzeźbą młodoglacjalna i staroglacjalna (P) - proces powstawania doliny U- kształtnej (P)	- na podstawie rysunku określić typ lodowca (P) - scharakteryzować proces przemiany śniegu w lód lodowcowy (R)	- zanalizować całokształt oraz poszczególne formy rzeźby staro i młodoglacjalnej (D)
Funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi- zjawiska, ich wzajemne zależności,, zmienność środowiska w przestrzeni i czasie, m.in. zmiany pogody i ich prognozowanie, klęski żywiołowe. Równowaga ekologiczna.	Litosfera 6h	Ewolucja życia na Ziemi. (FIL)	1	- podział dziejów Ziemi na ery i okresy (K) - terminy: skamieniałości, paleontologia, amonit, glacjał (K) - nazwy i czas trwania trzech największych orogenez w dziejach Ziemi (K)	- różnicę pomiędzy wiekiem względnym i bezwzględnym oraz metody ich pomiaru (P)	- scharakteryzować rozwój organizmów żywych w dziejach Ziemi (R)	- zanalizować paleozoiczne, mezozoiczne i aktualne rozmieszczenie kontynentów (D)
		Właściwości wnętrza Ziemi a ruchy płyt litosfery. Jednostki tektoniczne Polski.	1	- nazwy kolejnych warstw budujących wnętrze Ziemi (K) - podstawowe pierwiastki budujące wnętrze Ziemi (K) - pojęcia: tektonika, izostazja, płyta litosferyczna, rów oceaniczny, ryft, grzbiet oceaniczny (K) - nazwy największych płyt litosfery (K)	- różnice między skorupą kontynentalną a oceaniczną (P) - zmiany gęstości ciśnienia i temperatury we wnętrzu Ziemi (P-R) - różnicę między transgresją i regresją morza (P) - położenie Polski na styku trzech jednostek tektonicznych Europy (P)	- narysować i scharakteryzować proces tworzenia się wielkich form dna oceanicznego w powiązaniu z ruchami płyt skorupy ziemskiej(R) - wyjaśnić na czym polegają procesy izostatyczne (P)	- zanalizować mechanizm wędrówki płyt litosfery (R) - zanalizować funkcje i przebieg strefy T-T. (D)
		Podział genetyczny skał.	1	- pojęcie skały, minerału i złoża mineralnego, magmy, lawy, struktura, tekstura (K) - podstawowy podział skał na magmowe, osadowe i metamorficzne (K) - różne rodzaje metamorfizmu (K) - podstawowe przykłady skał z każdej grupy (K)	- różnicę w strukturze i sposobie powstania skał plutonicznych i wulkanicznych (P) - różnicę pomiędzy skałą luźną i zwięzłą (P) - różnicę w składzie chemicznym skał kwaśnych, obojętnych i zasadowych (P)	- opisać cechy fizyczne minerałów (P) - określić w jaki sposób powstały: bazalt, gnejs, granit, kwarcyt, marmur, piasek, piaskowiec, sól kamienna, wapień, węgiel kamienny (R) - do podanych przykładów skał luźnych określić skałę zwięzłą: gruz, żwir, piasek, muł, ił (R) - sklasyfikować minerały wzorcowe w skali Mohsa (R)	- dowieść zależności stopnia przeobrażenia skały od oddziaływania czynników metamorfizmu (R) - zanalizować sposób powstania, przynależność do odpowiedniej grupy i podać nazwę eksponatów skalnych dostępnych w pracowni (D)
		Budowa gór fałdowych i zrębowych na przykładzie Karpat i Sudetów.	1	- pojęcie górotwór, dolina, fałdowanie, masyw, łańcuch górski, system górski (K) (K) - nazwy deformacji ciągłych i nieciągłych terenu (K) - nazwy i wysokości bezwzględne najwyższych szczytów Karpat i Sudetów (K) - nazwy najważniejszych orogenez w dziejach Ziemi (K)	- różnice w wyglądzie i sposobie powstania gór fałdowych, zrębowych, wulkanicznych i kopułowych (P) - zależność wartości temperatury i ciśnienia od wysokości (K-P)	- narysować i scharakteryzować najważniejsze struktury ciągłe i nieciągłe (R) - scharakteryzować elementy rzeźby świadczące o fałdowej lub zrębowej budowie Polskich gór (R) - scharakteryzować pietra roślinne Tatr i Sudetów (P-R)	- dowieść, że podstawowym procesem odpowiedzialnym za powstawanie pasm górskich jest ruch płyt litosfery (D)
		Rozmieszczenie ognisk wulkanicznych i sejsmicznych na Ziemi.	1	- pojęcia: wulkanizm, plutonizm, trzęsienie ziemi, tąpnięcie, gejzer, wulkan, erupcja, materiał piroklastyczny, lawa, magma (K) - nazwy podstawowych produktów erupcji wulkanicznych (K)	- różnice między terenem sejsmicznym, asejsmicznym i pensejsmicznym (P) - różnicę między epicentrum a hipocentrum (K) - przyczyny powstawania trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów (P)	- narysować i scharakteryzować elementy budowy wulkanu (R) - określić położenie na mapie tzw. ognisty pierścień Pacyfiku i uzasadnić jego nazwę (R) - rozróżnić wulkany ze względu na rodzaj i właściwości wyrzucanego materiału (P) - rozróżnić trzęsienia ziemi ze względu na genezę powstania (P)	- przy użyciu mapy świata potrafi dowieść występowania ognisk wulkanicznych i sejsmicznych w strefach granicznych płyt litosfery i strefach subdukcji (D)
		Procesy wietrzenia i formy krasowe na przykładzie Jury Krakowsko- Częstochowskiej. ( REG).	1	- pojęcia: kras, stalagmit, stalaktyt, wywierzysko - wietrzenie, zwietrzelina, denudacja (K) - nazwy podstawowych form krasu podziemnego i powierzchniowego (K) - nazwy największych jaskiń Jury K- CZ oraz Tatr	- różnicę pomiędzy rozpadem a rozkładem skały (P) - różnicę między krasem podziemnym a powierzchniowym (P) - zależność intensywności rozpuszczania skał od czynników zewnętrznych np. opadów, szaty roślinnej, ukształtowania terenu, temperatury, występowania szczelin, rodzaju podłoża (P-R)	- sklasyfikować ruchy masowe ze względu na tempo procesu i wielkość materiału (R) - scharakteryzować formy krasu powierzchniowego i podziemnego (R) - narysować i scharakteryzować formy naciekowe w jaskini (R) - opisać jakie typy skał najczęściej podlegających krasowieniu (P)	- zanalizować proces rozpuszczania, rozprężania i wytrącania węglanu wapnia i powstawania form naciekowych (D) - rozróżnić i podać nazwy form krasowych występujących na Jurze K- Cz. - wskazać obszary krasowe na świecie

---